Colendiſſimo Domino D. Marco Barbo tituli ſancti Marci de vrbe preſbytero Car dinali Bartholomeus Bellatus ordinis minoꝝ: artiū ſacre theologie doctor ꝯmenda tiōes dicit. Egenti ſepe: memoria repetenti veteꝝ inſtituta Reuerendiſſime pater: ꝑbeati ſiquidē illi priſci philoſophi theologi vident̉: virētes gn̄e doctrine ſan­ctiſſimos muſaꝝ heliconios colles trāſgreſſi: maximo ſuo ingenio dulciſſima glorie alimenta affectantes ſeſe īmortalitati conſacrarūt. Hi etenim abſoluti a corpoꝝ illecebris: non ſomno: pabulo dediti: vt pecora: ſꝫ nudam veritatem inueſtigātes vitam hanc non quēadmoduꝫ peregrinantes tranſiere. Quid enim ingluuie voluptatuꝫ fedius? quid ignominioſius? quid deniqꝫ homini deteſtabilius? Nullū certe acrius belluꝫ nullaqꝫ peſtis potentior ad euertendū: tum ingenij preclariſſima ſtudia diuinas dotes: tum ſocietatis eccleſie firmitatem: in qua ob ꝓfundam multoꝝ inſcitiam tenebris īuo­lutam mentem: inſpicimus indies magis: magiſqꝫ errores fere infinitos: varias ac inex tricabiles caſuū ambages coaceruatim emergere. Quod ex hominū imbecillitate euenire auſpicatus eruditiſſimꝰ dei antiſtes magiſter Aſteſanus ex aſt opulēta: ac clara pedemōtis vrbe non minus theologus qͣꝫ abſtruſi iuris acutus interpres: cōmuni oīum vtilitati pn̄ti hoc diuino volumine conſuluit: vbi non temere dicam: auditorum ingenia adeo ad vnde cunqꝫ ſalutem comꝑandam excitari: vt in iſto ab omni labe: vicijſqꝫ purget̉ conſcientia: in iſto ſedulus lector habeat: quo oīs iniectus mentibus hominū ſcrupulus: qui animaꝫ aūt ip̄ius ſindereſim ardentiſſima conſciētie face mordebat: tanti oꝑis beneficio elidatur Nihil in iſto eſt: qd̓ ad vnguem non ſit acuratiſſime examinatum: Nihil omiſſum: quod ad bene beateqꝫ viuendum ꝑtineret: tam variū opus: ſicuti potens eſt ip̄a natura peccare omīa cordis ſecreta: omīs animi affectus ventilat: Quo factuꝫ eſt: vt tam preclari ingenij monumentum: tam ꝓficuum eccleſie dei: auctor ſuus olim inſcripſerit famoſiſſimo ac omī virtute ornatiſſimo viro Cardinali tituli ſancti Theodori: ne tot ſuſcepti labores: aut ne­gligentia: aut inuidia ab immortalitate vacaret: neue tante vtilitatis aditus: vite fructꝰ poſteris precluderet̉: Non eſt reuerēdiſſima dominatio tua vlla ex ꝑte mirari debeat: ſi e multorum numero potiſſimum te delegi: cui vt domino prepoſitam huic libro epiſtolam deſtinarem: ſane ex multis intelligebam habere neminem cariorem: cui deberem magis. Primo qd̓ virtute tua patrie noſtre digniſſimi patriarchatus officio iure pater patrie oēs diligentiſſime meos ingenita humanitate proſecutus: dilexiſti ſemper fouiſti. Deīde in domuꝫ nr̄am minori adhuc inſpirāte tibi fortuna: collata beneficia: memorē debiti mei faciebant. Preterea qn̄ ad ſummum pontificē Sixtum: inſolitū legationis munus obirē: tu me firmaſti: tu me labenteꝫ erexiſti: tu in retinenda dignitate: in conſequēdis honoribꝰ inuictum ꝓpugnaculum fuiſti: ac in aduerſis aſylum. Poſtremo nec illud tacebo: qͣꝫ huma nus in me: qͣꝫ munificus. fueris: qn̄quidem ex tua liberalitate: tum in alijs: tum maxime in libris ſim nactus omnem cōmoditatem in defendenda: tutandaqꝫ mea. Sponte ſiꝗdeꝫ miſiſti ad me in rem oportunos libros: e quibus tm̄ pn̄tis auctoris aſtenſe volumen īemē datum corruptuꝫ in curia impreſſoꝝ deprehendi. Dolebam certe tantam libri: vt noſti: vtilitatem deprauatam a noſtris legi. Quippe preclarius nihil habet tota dei eccleſia: in eo continet̉: veteris noui teſtamēti omīs hiſtoria: non quo ad archetipas ſententias veꝝ etiam ad interpretationes: neqꝫ ex Gr̄ano vllū capitulum notatuꝫ eſt: qd̓ is elegan tiſſime propoſito ſuo non inſeruit. Addas etiam oportet libri decretalium in eo materiam omnem copioſe ac ſummo iudicio declarari: paucis duntaxat titulis exceptis: adductis omnibus etiam ſexti ac ſeptimi decretalium fundamentis: que preclariſſimorum atqꝫ ſolē nium interp̄tum lucubrationibꝰ non caruerunt. hoc eſt Hoſti. Goff. Duran. Lau. Barth. Archi. Tanc̄. Mar. Io. an. ac pluriū huiuſcemodi. Preterea ſcīſſimis theologorū: ꝗdē doctiſſimoꝝ ſententijs qͣꝫ decoret̉ cuiqꝫ liquet in eius ꝓemio: quare vt caſtigatiſſimū opus dominationi tue: tanqͣꝫ vni parēti ac optimo pͥncipi meo donaretur: non paruos labores ſubiuimus: quippe ſex iam menſes in eo reformando conſumpſimus: multa pͥus excerpta fuligine: in qua diligentia Gometio vlyxbonenſi conreligioſo meo: in theologia doctiſſi mo bachalario: ex ſtudioqꝫ pariſienſi p̄cipuo familiari: nec non quibuſdā iuriſperitis con ſanguineis ſum vſus. Nemo quidem ſolus tantam prouintiam ītraſſet: vbi oportuit