Transkription / Catholicon [11

p̄ duo. ij. vnū conſonans.& aliud vocale. vt dicat̉ maijſter. Sed cōſtat. ꝙ maijſter habet primam bre uem.& eſt cōpoſitū. ergo ſi ſcribat̉ ꝑ duo. ij. maij ſteri. non erit ibi duplex conſonās cum ſit prima hreuis. Alij dicunt. ꝙ reijcio tā in pn̄ti ꝙͣ in prete rito primā ꝓducere& corriꝑe inuenit̉. qꝛ ibi i. poteſt eſſe ſimplex conſonās.& ſic primam corripit. Vnde virgiliꝰ. Titire paſcētes a flumine reijce capellas. Vel pōt i. ibi eē duplex conſonans.& ſic ꝓ ducitur prima poſitōne. Vnde idē virg̓. Reijce ne maculis obfuſcēt vellera pellis. Alie vero p̄poſitiones ꝯpoſite cū hoc verbo iaceo penitꝰ ꝓducūtur. vt inijcio. adijcio. eijcio. ꝓiicio. deiicio. in quibus oībus i. duplex conſonās eſt āte i. vocalem.& iſtius opinionis fuit maijſter bn̄. ¶ His viſis dici pōt. ꝙ i. conſonās poſita inter duas vocales naturaliter ē duplex conſonās& poſitōem facit p̄cedē ti vocali. vt maior. peior.& hec regula gn̓alis eſt in ſimplici dictione. De tenuia non ē obiectio. qꝛ ibi i. non ē conſonās cū non ſillabicet̉ cum ſecunda ſillaba ſꝫ ꝑ ſe. qꝛ vocalis eſt. In cōpoſitis aūt habꝫ inſtantiā. Sed hoc pōt excludi in eo. ꝙ dicit̉ i. po ſita inter duas vocales naturaliter. qꝛ in ꝯpoſitis non videt̉ ibi i. eē naturaliter. ſed potiꝰ accidētali ter. ſcꝫ ratōe ꝯpoſitōis. Aliqn̄ etiam facit poſitōeꝫ etiā in cōpoſitis. vt adiicio. eiicio. qͥa ponit̉ inter duas vocales& ſillabicat̉ cū ſequenti ſillaba. licet hoc oīo nō ſit naturaliter. vt ſuꝑiꝰ declaratū eſt. Patet ergo quō verificet̉ regula p̄dicta i. ꝯſonanſ poſita naturaliter inter duas vocales vim ſuā ſer uātes. et maxīe in ſimplici dictōe accipit̉ ꝓ duplici conſonāte. Nec aūt ꝑticula vim ſuā ſeruātes non eſt declarata. Ideo nota. ꝙ hoc additū eſt. qꝛ i. po ſitum inter u. poſt g. vel. q.& alterā vocalē non ē duplex conſonās. īmo vocalis. Ratō aūt huius ē. qꝛ altera illaꝝ vocaliū. ſcꝫ u. nō ſeruat ibi vim ſuā īmo amittit. Iuxta illā regulā de dyptōgis ſuꝑius datā. ſcꝫ u. poſita poſt g. vel q. vel s. ſequēte voca li ī eadē ſillaba amittit vī litere. vt qͥ līgua ſuadet Ex quo ptꝫ. ꝙ in his dictōibus nequior. pinguior quia.& ſil̓ibus ibi i. non ē ꝯſonās ſed vocalis ſicut docet pͥſ. li. iij. maio. in tractatu cōꝑatiuoꝝ. Qui dam contra p̄dictā regulā obiiciūt de coire. vbi i. non ē duplex conſonās poſita inter duas vocales cū p̄cedēſ vocalis corripiat̉ ſcꝫ co. Vn̄ lucanꝰ Nec coiere patres ⁊cͣ. Sed ex p̄dictis patꝫ ſolutō. quia videlicet nō ē ibi i. inter duas vocales naturaliter īmo accidētaliter. videlicꝫ grā compoſitōis& ſicope. Deberet em̄ dici coiuere. ſed ꝑ ſincopā dicit̉ coiere. ſicut coij. Vnde ī his dictōibꝰ coiere. coij coijſſe. introiere. introierūt& ſimilibꝰ remāſit i. vocalis cū non ſit ibi naturaliter inter duas voca les.& hoc etiā patꝫ. qꝛ i. non ſillabicat̉ cū ſequenti ſillaba ſed ꝑ ſe ſolā. qd̓ nō poſſꝫ fieri ſi eſſet conſo nans. Sic vidimꝰ qn̄ i. ſit duplex conſonās. Nunc videamꝰ quando ſit ſimplex. Et dicendū eſt ſcd̓m pͥſ. ꝙ i. modo ꝓ ſimplici mō ꝓ duplici accipit̉ con ſonante. Pro ſimplici. qn̄ ab ea incipit ſillaba ī prī cipio dictōis poſita ſubſeq̄nte vocali in eadē ſilla ba. vt iuno iupiter. Pro duplici aūt. quādo in me dio dictōis ab ea incipit ſillaba poſt vocalē āte ſe poſitam. ſubſequēte quoqꝫ vocali ī eadem ſillaba. vt maius. peius. eius. ꝓ ſimplici quoqꝫ in media di ctione inuenit̉ ſed in cōpoſitis. vt iniuria. eiectus reiice. Virg̓. in bucolic̄. ꝓceleumaticū poſuit ꝓ da ctilo. vt Titire paſcentes a flumine reiice capellas Eſt conſonās quādo ab ea incipit ſillaba ī prīcipio dictōis poſita ſub ſequēte vo cali in eadē ſillaba. vt venus.& eſt tātū ſimplex conſonans. Vnde dicit pͥſ. ꝙ in ea p̄ualuit poteſtas ſimplicis conſonantis. Sꝫ videt̉. ꝙ ſit du plex cōſonās. Nam ſi dicā cupiui pnl̓. ꝓdū. ſi dicaꝫ cupii pnl̓. corr̓. Et ſic videt̉. ꝙ v. ſit i. ibi duplex cō ſonans.& p̄ſtet poſitōem vocali p̄cedenti. Ad hͦ dicendū eſt. ꝙ. u. tm̄ eſt ſimplex conſonās. nec illa vocalis p̄cedens poſitōem ab illo u. recipit. īmo ē naturaliter longa. ſicut ptꝫ in ſupino& ꝑticipio. in quibꝰ nō ē u.& tamē ꝓdū. pnl̓. vt cupitꝰ ta. tū Et ſcias. ꝙ u. poſita poſt. g. q. vel. s. ſequēte voca li in eadē ſillaba amittit vim lrē. nā vim conſonan tis nō habet ibi. cū non faciat poſitōem cum altera cōſonante. vim vocalis non habet. cū nō faciat cū altera vocali cum qͣ eſt in eadē ſillaba dyptonguꝫ. ¶ Et ſciendū. ꝙ hoc verū eſt vbi u. cū altera vo cali ſeq̄nte eſt in eadeꝫ ſillaba. vt quis. anguis. Si vero ſunt in diuerſis ſillabis. non ē verū. vt arguo exiguus.& hoc accidit tm̄ vbi ē. g.& nō. q. Nam q. nunꝙͣ pōt ſillabicari vel ſcribi niſi ſeq̄ntibꝰ dua bus vocalibꝰ q̄ ſunt in eadē ſillaba ſecum.& ideo quāuis iſte nt̄s quis ſcribat̉ ꝑ q. gt̄s tamē eiꝰ non ſcribit̉ ꝑ. q. ſed ꝑ. c. vt cuiꝰ. qꝛ in cuius i. eſt cōſonans nō vocalis. Ex p̄dictis patet. ꝙ equus equi. & equus a. um.& ſimilia ſcribunt̉ ꝑ duplicem. u. poſt. q De recto ordine literarum. Icto de diuiſione literaꝝ& earū muta tione. nunc dicenduꝫ ē de recto ordine ip̄arum literarū. Scias ergo. ꝙ vnicui qꝫ lr̄e accidūt tria. ſcꝫ nomē. figura. poteſtas. No men. id ē. noīatio. vt a. b.& ſunt elemētoꝝ noīa in declinabilia tā apd̓ nos ꝙͣ apud grecos. Et hoc duplici de cauſa. Prima eſt. qꝛ ſimplicia& ſtabilia de bent eē elemēta qͣſi ſimplex fundamentū cuiuſlibet doctrine& īmobile. Secunda ē. qꝛ ſi variaret̉ eo rum noīm declinatō. ſignificatō euaneſceret. cum vocales a ſuis vocibus ꝯficiāt ſua nomīa. Si enī diceret̉ hoc. a. huiꝰ atis. non eēt āplius nomē illius lrē in obliquis. ſimiliter de vnaquaqꝫ lrā ſiue vo cali ſiue cōſonante. quare noīa elemētoꝝ indeclīa bilia remāſerunt. Figure accidūt quas videmus ī ſingulis lrīs. Poteſtas vero eſt ip̄a ꝓnunciacō. ꝓ pter quā& figure& noīa ſunt inuēta. Diuiditur tamē poteſtas lrē in ſubſtātialē& accidētalē. Sub ſtātialis poteſtas lrārū. eſt lrām eē vocalē vel con ſonantē. ſeniuocalē. vel mutā. Accidētalis vero ē multiplex. videlicꝫ correptō. ꝓductio. aſpiratō. le uitas. liqueſcētia. duplicitas. īmutatō. trāſmutatio Ordo etiā accidit lr̄is. ſed non aſſignat̉ eis. ꝓ acci dente. qm̄ pars dicit̉ eſſe poteſtatis. Ꝙ em̄ aliqua litera preponat̉ vl̓ poſtponat̉ ī ſillaba hoc habet a modo ꝓnunciandi. qͥ nichil aliud ē ꝙͣ poteſtas. Ac cidit ergo ordo literis. qui quanuis in ſillabis dino ſcitur. tamē qꝛ cōiunctꝰ eſſe videt̉ cū poteſtate ele mentoꝝ. non abſurdū puto nunc illū ei ſubiūgere. Sunt ergo vocales p̄poſitiue. videlicet ſubſequen tibus alijs vocalibuſ in eiſdem ſillabis. a. e. o. Sub iunctiue. e. u. vt ae. au. eu. oe. I. quoqꝫ apud anti quos pſt. e. ponebat̉.& ei dyptōgū faciebāt. quam pro oī i. longa ſcribebant more antiquoꝝ grecoꝝ Dyptongi aūt quibꝰ nunc vtimur ſunt qͣttuor.ſ. ae. au. eu. oe. de quibꝰ ſupͣ dictū eſt. Nunc ergo d̓ ordine conſonantiū videamꝰ.& pͥmo de ordine ſe miuocaliū. In ſemiuocalibꝰ ſūt alie p̄poſitiue alijs ſemiuocalibꝰ in eadem ſillaba. vt m ſequente n. vt