Seite
Sextus. De operis libertorum. poſſit: niſi quando ꝓpter inopiam pro alimentis idª extra ordineꝫ pe ti neceſſitas ſuaſerit. Cū ⁊ ſi ope re non erant impoſite: defectis tn̄ facultatibus patroni alere eum co gebarisᵇ. Idem. aa. Euthiceti. Anumiſſionis cauſa traditus neqꝫ in ſeruitutemᵈ reduci a manumſſore poteſt: nec impoſi­tasᶜ operas preſtare cogitur. Tdem. aa. Quintiano. Ui nummis acceptis ab extra neoᶠ ſeruum ſuum manumi­ſit: ⁊ pro operis pecuniam accepit ab eo: ſiue fuerant opere impoſite: ſiue non fuerant: vt indebitam ſo­lutam reddere cogiturᶠ. Tdem. aa. valeriano. I quamʰ pecuniaꝫ tibi a liber to tuo ex venditioneⁱ opera. rumᵏ deberi probaueris: tibi reſti­aul ibems. vt̓ aliter. hic nō dicit ꝙ ipſe teneat̉ eū alere: quuꝫ exegit nto operaꝝ preciū: ſꝫ dicit ꝙ pōt patronus eū cogere ſoluere preciū raꝝ propter inopiam alimentorum. Id.ſ. precium futurarum operarum. Togebaris. ſicut econuerſo te alere cogit̉. alioquin ius pr̄onatus mitiet: vt. ff. de iu. pa ro. diuus.§. fi. ⁊ nota aipel quitiſitus nōbꝫ legē in eo ꝙ dic niſi qn̄ ⁊c̄. ⁊ facit. ff. de omfi. ꝯſul. l. i. Iteꝫ nota ꝓplus ſubuenit̉ pauꝑi qͣ diuiti vt. sͣ. de epiſ. ⁊ deri. l. ſi quis ad decli­nandū.§. pe. Anumiſſionis. ¶Ex neceſſitate ma numittens in ſeruitutē nō reuocat: nec impo nit oꝑas. h. d. Ia. bu. Nō p̄ſtat bn̄ficium qui impēdit debitū. ⁊ iō p̄­miū nō meret̉. ⁊ erro­nea ꝓmiſſio operaꝝ nō valet. h. d. Bal. c Tarditus. vt eum aliꝰ manumittat. d In ſeruitutem. licꝫ ſit ingratus: vt. jͣ. de li. ⁊. e. li. l. i. ⁊. ff. eo. ſi quis hac in prin t Nec impoſitas.ſ. d̓ facto. de iure enī īponi nō potuerūt cū nō ſpō te ſꝫ ex neceſſitate ē ma numiſſus: niſi ſciens nō poſſe īponi paſſus eſt: vt. ff. e. l. cāpanus. Itē ⁊ in aliocaſu: vt. ff. de bo. li. qui ex cā fideicōmiſſi. Itē in alio: vt. jͣ. eo. l. mater. Itē videtur huic legi cōtra. ff. de dona. inter vir. ⁊ vxo. ſi eū ſe­uū.§. ſi pecunia. So. ibi loquit̉ in eo caſu cū ſciens īponi nō poſſe pa­ſus eſt. vl̓ cū nō manumittit ex neceſſitate. nō enī poterat cogi mulier nec venire poterat ad libertatē ſi ipſa nō manumiſiſſet. Nota ēt ex hac l regulā ꝙ ille ſolus īponit operas qui ex volūtate manumittit niſi in caſibus vt modo notaui. Itē aliā ꝙ ille ſolus reuocat in ſeruituteꝫ ꝗ ſpōte manumittit: vt. jͣ. de lib. ⁊ eoꝝ li. l. i. ſed in ꝯtra ta. ſeruat̉ alia re­gula ꝙ quilibet ꝗ gratis vel nō gratis manumittit hꝫ ius ſuccedēdi: niſi in caſibus vt qn̄ alienū ſeruū redimo ſuis nūmis: vel ab extraneo accipio pecuniā pro manumittēdo: vt. ff. d̓ bo. li. l. etiā.§. ſi ꝗs nūmos. ⁊§. ſed ſi hac. ſed forte iſti duo caſus nō excipiunt̉ in beneficio qd̓ ha bet patronus.i. ne vocet̉ in ius ſine venia: vt. ff. de in ius vocā. adopti num.§. i. ⁊. l. is. ⁊. l. ſed ſi hac lege. Ui nūmis. Operaꝝ indebita p̄ſtatio cōcidit̉. h. d. Uel ſic Ei ꝗ Ꝙmanumittit acceptis ab extraneo nūmis oꝑe nō debēt̉. h. d. bal. ſ Ab extraneo. a quo accipiente pecuniā ab extraneo ēt inuito liber las pōt extorq̄ri: vt. ff. de manu. ſi ꝗs ab alio. ſecus ſi a ſeruo: vt. jͣ. de odſe. l. etiā. vel ab extraneo ſi pactū factū fuit cū ſeruo: vt. ff. de obſe. l. icius puerū. ⁊. jͣ. ti. i. l. i. ⁊ arg. jͣ. de li. cā. l. cū affirmes. ac. g Cogitur. ſi credens ſe debere ſoluit: vel tantū ꝯdicit quantū con­dicturus erat patronus: vt. ff. de cōdi. inde. ſi nō ſortē.§. libertus. alio an donare videt̉: vt. ff. e. l. campanus. Sed cōtra videt̉. ff. de dona. in ſer virū ⁊ vx. l. ſi eū.§. ſi pecunia. vbi accepit p̄ciū ⁊ pōt īponere oꝑas t no cogit manumittere. nā ꝗdaꝫ huic. l. nō ſuꝑiori eā ſignāt ꝯtrariā: ⁊ ſoluūt ꝙ ibi acceꝑit pecuniā ab ip̄o ẜuo hic ab alio. Sꝫ forte ibi nil ſdert a ſeruo vel ab alio accipiat. naꝫ ⁊ ibi in fine loꝗtur cū ⁊ ab alio licipū. ſed tamen dabat. ꝓ ſeruo. ⁊ ſic bona eſt ſolutio. Vel ibi nō di­iū operas impoſitas eodē caſu quo accepit pecuniā. ſꝫ duo caſus ſūt: na vtriqꝫ iſti ⁊ ſuperiori eſt ꝯtraria: qꝛ ſpeciale ibi: qꝛ non cogitur ma niuimnūtere: quia nec erat ſeruus niſi cum manumittit. ſolue ergo ⁊ ſi­gna vt dixi ſuperiori. l. ac. ¶Iqua. Precium operaꝝ promiſſuꝫ pōt peti: tn̄ exigens perdit Dius patronatus: ⁊ nō tenet ꝓmiſſio facta cauſa libertatis hono­ſande. hͦ. d. bal. Et diuidit̉. nam primo ponit dictū. Scd̓o effectū. Ter uio excipit a pͥmo dicto. Scd̓a ibi. ex hoc. Terria ibi. modo Saly. Si quā. pͥmus actus eſt impoſitio operaꝝ: ⁊ in iſto ꝑdit ꝯtra tab. nii. hꝰ. ſed Azo. ꝙ nō. Secundus actus eſt operaꝝ exactio. Tertius be piecio ſeu de mercede futuraꝝ oꝑationū cōuentio. oꝑaruꝫ exactio iulit cōtrata. Precij ꝯuentio ſequat̉ exactio vel nō: tollit oīa iura pa oſiatus: niſi ſpōte libertus offerat. vel niſi inopia ſit patroni. Uēditione. conſenſu vtriuſqꝫ partis inita. ac. ꝓperarū. pͥus impoſitaꝝ. vel dic p̄tertaiꝝ ⁊ futurarum. Eex hoc enī..i. vēditione vel exactione oꝑaꝝ vel mercedis: nō ex ſo ampoſitiōe operaꝝ: vt. ff. de libe. agn. l. ſi ꝗs.§. ſi quis a liberti. Alij luto. de porta rauēnata ex ſola īpoſitione: vt ar. jͣ. de bo. poſſ. ꝯtra ta. tui a liberto tuo preſes ꝓuincie iu­bebit. Ex hoc enimˡ teſtamen­ti liberamᵐ factionem libertus ha betⁿ. modo ſiº nō honorande liber tatis gratia emiſſam eſſe cautionē probabitur. Idem. a. Tertio. Ater tua ab eo queꝫ ex cauſa fideicōmiſſi manumiſit: ope ras impoſitas petere nō pōtᵖ: niſi eius tm̄ modoq tēporis quo eū ante māumiſit qͣꝫ dies fideicōmiſſe lib̓­tatis exiſteret. Sꝫ niſi ei honorem patronis debitum adhibuerit: ad­eat competenteꝫ iudicem pro mō admiſſi vindicaturumᶠ. Imperator alexan. a. Cecilio. Iberti liberteqꝫ defunctoruꝫ: operas neqꝫ extraneisˢ here­dibus patronorum: neqꝫ maritis patronarum debentⁱ. Tdem. a. minutio. liber. l. ij. ar. ꝯtra Hugoneꝫ. ff. de iurepatro. ſicut ꝓ vtriſqꝫ eſt. ff. de oꝑe. li. ber. l. libertus qui operaꝝ. Itē ꝓ Azo. qꝛ operas vel mercedē ꝓ operis ſi­ue preciū operaꝝ accipere a liberto nō eſt ꝓhibitū: vtpote cuꝫ lex ꝑmittat et ſoluere ſi velit: vt. ff. e. l. patronus in fi. ⁊. ff. qui ⁊ a quibus ma. l. fi.§. i. Sed exigere.i. ab eo īuitio operas extorquere vel obligare inuitū ad mercedē eſt ꝓhibitū. vn̄ dico ꝙ ex ſola ex actiōe oꝑaꝝ amittit pr̄onus cōtra tab. ſꝫ certe iura pr̄ona tus retinet: vt. ff. ꝗ ⁊ a ꝗbus. l. fi.§. fi. ſꝫ ſi exigat mercedē ſi­ue p̄ciū operaꝝ vel obligatio nē mercedis: tūc incidit in le­gē eliaſcētiā: ⁊ ſic amittit oīa iura pr̄onatꝰ: vt p̄dicta. l. cō­tinet̉. Diſtingue ergo: qꝛ aut facit hoc patronꝰ ad ſtipula­tionē ⁊ rogatū liberti forte: qꝛ libertꝰ vult magis mercedeꝫ dare ꝙͣſoluere oꝑas. vel pe­tit libertꝰ gr̄a ſui amici a pa­trono quatenꝰ locet ei oꝑas ſuas: ⁊ tūc nō delinꝗt patro­nus. aut exigit patronꝰ mer­cedē vel obligationē marce­dis extorquēdo ab inuito li­berto: ⁊ tūc ſiquidē ꝓ p̄terita oꝑa.i. ea quā nō preſtitit ſuo tꝑe nō amittit ius patronatꝰ: qꝛ p̄cium opere p̄terite acce­pit. Si v̓o pro futura. ſi ꝗdeꝫ patronus facit ex neceſſitate. puta alimentoꝝ non amittit ius patro. ſecus ſi ex volūta te. Probant̉ hec omnia. ff. d̓ oꝑe. li. patronus. per totā le­gem. ⁊. l. ſi libertus. ⁊. ff. de lib. agn. ſi quis a liberis.§. ſi ꝗs. ⁊ hic. ⁊. jͣ. eo. nec patronus. ⁊ sͣ. l. proxi. Si v̓o exigat quis operas non deſinit eſſe patronus quātū ad alia: ſed quantū ad ꝯtra ta. ſic: vt. ff. e. ſicut. ⁊. jͣ. de bo. poſ. cōtra ta. li. l. ij. ⁊. ff. d̓ iure pa. l. ſicut. exhibebit ergo ei reuerentiā: ⁊ cetera iura pa. al̓s enim non eēt differentia exigat operas vel mercedē operarum. qd̓ lex vo­luit: vt. ff. e. l. patronus ⁊. ff. qui ⁊ a qu. l. fi.§. ij. m Liberā. huius verbi expoſitio eſt. jͣ. de bo. po. ꝯtra ta. li. l. ij. azo. n Habet. quātū ad eū qui vēdidit nō fratrē: vt. ff. de bo. lib. l. ij. M. o Modo ſi ⁊c. dixit dandā pecuniā ex vēditione operaꝝ debitā. mō ſi nō honorāde ⁊c̄. ⁊ ſic pōt referri hec determinatio ad id qd̓ pͥmo dixerat: nō ad ꝓxime dictū. Vel pōt determinare ꝓximū.i. dicere habet liberā teſtamenti factionē ex vēditiōe facta ex iuſto p̄cio: animo petendi vt iuſto p̄cio ſiue ex­actione ⁊c̄. mō ſi nō ⁊c̄. qꝛ tūc nō iō cōſequit̉ liberā teſtamēti factionē liber­tus qn̄ iniuſto p̄cio: qꝛ lex nō preſumit ꝙ exigat niſi exactio fiat: vt. ff. e. l. que honorande. Quādo honorande libertatis cā cautio emiſſa dicat̉ habes. ff. quaꝝ reꝝ ac. non da. l. i.§. que honorande. ⁊. l. fi.§. ſi ſeruus. puta ſi dicat ſic patronus. ꝓmittis mihi. xx. ſi me offenderis. Itē bene dicit eum conſequi li berā teſtamenti factionē: qꝛ nō eſt equū vt vtrunqꝫ.ſ. viuētis operas ⁊ mor tui ſucceſſionē ꝯſequatur: vt. jͣ. de lati. li. tol. l. vna.§. illud. Ater tua. Manumittēs ex neceſſitate oꝑas nō īponit: ſꝫ manumittēs an̄ tp̄s ſicut facit gratia tꝑis ita interim īponere pōt oꝑas. in ſeruitu­tē tamē reuocare nō pōt. h. d. tex. ⁊ glo. bal. p Nō pōt. excipit̉ in filio teſtatoris rogato per fideicōmiſſuꝫ manumitte­re: vt. ff. de bo. lib. l. qui ex cā. ⁊ bn̄ dicit nō pōt. nō enim voluntate ſua ſꝫ ne­ceſſitate manumiſit. Itē lꝫ teſtator iuſſerit vt heredi ꝓmittat oꝑas: tn̄ ꝓmit tere nō cogit̉. ⁊ ſi ꝓmiſit actio in eū nō dat̉: vt. ff. e. l. cerdonē. Itē nec is cui bona adiecta ſunt cā ꝯſeruandaꝝ libertatū petere pōt ab his ꝗ directo vel ꝑ fideicō. libertatē ab eo acceꝑunt: vt. ff. eo. ſi quis. ac. q Niſi tm̄modo. ad hoc eſt. ff. de here. inſti. l. iij.§. qui fideicōmiſſariam. r Uindicaturū. nō vt reuocet̉ in ẜuitutem: ſꝫ vt caſtiget̉: vt. sͣ. e. l. manu­miſſionis. ⁊. jͣ. de liber. ⁊. e. li. l. i. ⁊ facit. ff. de off. pre. vr. l. i.§. cū patronus. hꝫ tn̄ ꝯtra ta. vt. jͣ. de bo. poſ. ꝯtra ta. li. l. i. ⁊ facit. ff. de bo. li. l. etiā. ⁊. ff. e. l. cāpa­nus. ⁊. ff. de ritu nup. l. ꝓxi. ⁊. ff. de in ius vo. l. is quoqꝫ. Iberti. Oꝑe ꝑſonā ꝑſonaliter ꝯcernētes ad heredē nō trāſmittuntur extraneū: nec marito debētur ex ꝑſona vxoris. h. d. bal. ſ Neqꝫ extraneis. ſed filijs ſic: vt. jͣ. l. pe. ⁊. jͣ. de obſequijs. l. etiaꝫ. filijs dico etiam exheredatis nō tamē mala mēte. vt. ff. de bo. liber. ſi patronus teſta­mento.§. ſiquis non mala. t Debent. primo dicto eſt cōtra. sͣ. de in ius vo. l. ij. ſcd̓o eſt cōtra. in eo. ti. l. i. Sol. pͥmi ꝯtrarij. hic loꝗtur de obſeꝗalibus que ſunt in faciēdo: ibi de ob ſeꝗalibus que ſūt in nō faciēdo: vt ar. ff. e. l. fabriles. Secūdū ꝯtrariū ſolue vt ibi. vl̓ ſolue al̓r ꝯͣriū pͥme. l. d̓ in ius vo. qꝛ diuerſus ē ſenſus. ibi in ml̓iere. hic in viro: vt inſti. de iniur.§. i. Sed videt̉ ꝙ etiā illa que eſt in nō faciēdo non tranſeat in extraneū heredē. nā dat̉ in eū de dolo actio. vt. ff. de dolo. l. heredibus. ſed rn̄. ibi de calculo nō de infamia agit̉: vt in. e. ti. l. ſabinꝰ. poſ ſet etiā ſcd̓o intelligi ꝙ hec. l. dicit in oꝑis incertis: vt. ff. e. ſi oꝑaruꝫ iudicio. Diſtinctionem aūt de oꝑis dic vt. ff. de cōdi. inde. ſi nō ſortē.§. libertus. z ii j