Liber.Ec patronis pro oꝑisª mercedem accipere licet: quāuis ſiindicteᵇ opere preſtite non ſint: adpecunie exactioneꝫᶜ obſequij nō p̄ſtiti eſtimatio cōuertatur. ¶ Quiautem duos filiosᵈ in ptāte vel diuerſis temporibus habuit: lege iulia de maritandis ordinibus obligatione operarum liberatur.IDem. a. Auguſtino.I tuis nummisᵉ emptꝰ es abeo a quo manumiſſus es: neqꝫ oꝑas ei debes: nec puniri ab eovtpote ingratus potes. Patronūtamen tuū eſſe negari nō oportetᶠ.IDem. a. Litorio.Iberte tue ducendo eam vxoIremᵍ dignitatem auxiſtiᵇ: ⁊ iōnon eſt cogenda operas tibi p̄ſtare: cum poſſis legis beneficio contentus eſſe: ꝙ inuito te iuſte nō poſſitᵗ alij nubere.¶ Dem. a. Herculiano.Icius ſi cum teſtamentum faceret ſeruo ſuo caio libertateꝫcum conditione hac dedit. Caiuꝫſeruum meuꝫ a die mortis mee annis tribus peractis manumitti volo: ita tamē vt preſtet heredibꝰ meis ſicut me viuo preſtabat. ⁊ cū idēſeruus teſtatori diurnum quid preſtaret: ⁊ poſt mortē eiꝰ vſqꝫ ad diēpreſtande libertatis etiam heredibus preſtiterat: manifeſtum eſt ꝙadeptus libertatē ad eandē preſtationem compelliᵏ non poſſitᵏ.IMꝑa. gor. a. aphricano.Uod ex liberta muliere naEc patronus Pro oꝑis futuris nō licet mercedē accipire: ꝓ preteri.Letis ſic: ⁊ duo filij ab oꝑarū p̄ſtatione liberant̉. h. d. bal.a ¶ Pro oꝑis. futuris. qd̓ veꝝ eſt niſi in caſibꝰ: vt. ff. e. l. pr̄onꝰ. ⁊. l. ſi libert⁊ dixi. sͣ. e. in. l. ſi quā pecuniā. b ¶ Indicte. de incertis dicit que nōcedūt niſi indicant̉. aliud aūt de certis: vt. ff. eo. ti. ſi ꝗs hac.§. i. ⁊. l. quotiens.c ¶ Exactionē. ar. ꝙ ꝗ tenelad factū poſſit ſe liberare dādo pecuniā ꝓ eſtimatiōe. necp̄ciſe cōdēnādus eſt ad ſcm̄:vt eſt arg. ff. de re iudi. l. ſi ꝗsab alio.§. fi. ⁊ dic vt ibi.d ¶ Duos filios. vel vnū ꝗnquēnaleꝫ. excipit̉ aūt ille ꝗ artē ludicrā exercuit: ⁊ qui locauit oꝑas vt pugnet cū beſtijsvt. ff. e. l. ꝗ libertinꝰ. Itē ſoluitur obligatio oꝑaꝝ rōne īfimitatis liberti vel dignitatisei ſuꝑueniētꝭ. vt. ff. e. l. liberiꝗ poſt. ⁊. l. nec audiēdus. ⁊. l.interdū. Itē rōne etatis ꝗnqͣginta annoꝝ: vt. ff. e. liberta.Itē ꝓpter preſūptā volūtatēpatroni qd̓ habes. jͣ. e. l. liberte. ⁊. ff. eo. l. liberta ſi in cōcubinatū. Iteꝫ rōne vitande ſiniſtre ſuſpitionis: vt. jͣ. e. l. qd̓ex liberta.§. is autem.I tuis. Emptꝰ ſuis nūmis ⁊ manumiſſus nondꝫ operas: nec reuocat̉ in ſeruitutem. h. d. bal.ei ¶ Nūmis. qd̓ improprie dicitur: vt. ff. de manu. l. iiij.ſ ¶ Non oportet. quo ad aliaiura patronatus. ⁊ conor. ff.de in ius vo. ſꝫ ſi hac. Sꝫ cōtra. jͣ. de lati. li. tol. l. vna.§. illud. So. ibi accepit ab extra.neo: hic a ſeruo: vt. jͣ. ti. i. l. i.Iberte tue. Uxor nōdꝫ oꝑas marito: ſꝫ eo inuito nō pōt diuerte̓. h. d. bal.Uel ſic. Liberta vxor pr̄oniſcā n̄ tenet̉ ad oꝑas. h. d. ſaly.g ¶ Uxorē. idē ſi habuit eaꝫconcubinam vt. ff. e. liberta ſiin cōcubinatu.h ¶ Auxiſti. vt ar. jͣ. de poſtlimi. re. l. ſi is qui te. ⁊ impropͥeponit̉ hic dignitatem.i ¶ Non poſſit. vt ⁊. ff. de ritunup. l. in eo iure. ⁊. ff. de repu.l. patrono. ⁊. l. fi. Sed nunꝗd idē erit poſt diuortiū: rn̄. idē: lꝫ ſit ar. ꝯtra. ff. e.plane. ſꝫ ibi in alio caſu dicit.ſ. qn̄ ꝯceſſit alij nubere. Itē ꝙ dicit hic n̄ eſt cōgenda p̄ſtare. veꝝ eſt ex obligatione qua tenebat̉ vt liberta: ſed tenet̉ p̄ſtareoꝑas vt vxor viro: ſicut al̓s habet̉ vxorē in viri ſeruitio eſſe debere: vt. ff. dedona. inter vir. et vxo. ſed ſi vir. in prin. ⁊. ff. e. ſicut patronus.Icius ſi cū. Lex iſta legit̉ duobus modis. ẜm pͥmā lec. h. d. Qui honorat̉ cōmodo nō pecuniario nō pōt onere fideicōmiſſi grauari. legit̉ ſecūdo mō. Tēpus adiectū libertati videt̉ repetitū ad limitandū p̄ſtationē in cōditiōe libertatis adiectā. Vel ſic. Tēpus appoſitū principali diſpoſito ītelligit̉ repetitū in qualibet eius coherētia vel appendicie. h. d. bal.k ¶ Cōpelli. duabus rōnibus. ſcꝫ qꝛ iſte manumiſit ex neceſſitate vt. sͣ. e. l. ij.Et qꝛ liber hō nōtenet̉ ad oꝑas nec ēt libertꝰ exqͦ nō ſūt īpoſite vt. ff. d̓ li. cau.l. fi. Odoſ. k ¶ Nō poſſit. qꝛ nō pōt ab eo relinꝗ fideicō. cui nō ē relicta pecunia: vt. ff. de le. i. l. plane.§. fi. ⁊. l. vidēdū. vel ē hoc ex vi repetiōis: qꝛ cū iuſſit eū ſeruire vſqꝫ ad triēiū: idē ⁊ in p̄ſtatiōe dixiſſe vr̄: vt ar. ff. de cō. inſti. l.cū ẜuus ⁊. ff. de ꝯdi. ⁊ demō. auia. al̓s. l. qꝛ. ⁊ facit. ff. de manu. l. cām.§. fi.Vod ex liberta Flij libertoꝝ ſunt īgenui. ⁊ potētius ē mr̄imoniuꝫꝙͣ ius pr̄onatus. h. d. bal. l ¶ Ingenuū eſt. vt īſti. de inge. in prin.m ¶ Liberte. ſecus in liberto accipiēte vxorē: qꝛ ibi nō eſt ſuſpicio: ſi ipſe operas p̄ſtet: vt. ff. e. l. ſi ꝗs hac.§. ēt. Itē ſecꝰ ſi eſt patrona femina: qꝛ ⁊ ei poſſūtp̄ſtari oꝑe ⁊ filie ⁊ nepoti patroni cuꝫ ⁊ ibi nō ſit ſuſpicio: vt ⁊. ff. eo. ſicut patronus.§. fi. n ¶ Oꝑas. futuri nō p̄teriti tꝑis: vt. ff. e. ſi libertus ita.§. fi.o ¶ Non poſſit. cā vitāde turpis ſuſpicionis q̄ qꝛ qn̄qꝫ ceſſat: ceſſat ēt lex vtmō dixi. ⁊ facit huic. l. jͣ. de lati. li. tol. auc̄. ad hec. ⁊. ff. e. ſicut patronꝰ: in pͥn.sͣ. e. liberte. ſed ꝯtra. jͣ. ti. iij. l. ij. ſo. vt ibi. Itē habent locū hec durante matrimonio. ſecus ſi finitum ſit: vt. ff. e. l. plane.Ui manumittuntur. Liberti poſſunt morari vbi volūt. Et eſt arg.ꝙ poſtꝙͣ monachus eſt licētiatus vt tranſeat ad aliā religionē nō ꝑtinet deinceps ad abbatē pͥmi mōaſterij increre vbi moret̉: nec eū ad monaſcitur ingenuumˡ eſt. ¶ Is autē ꝗliberteᵐ ſue nubendi commodauitaſſenſum: quanuis operasⁿ ab eaexigere nō poſſitº: iura patronatuꝫnon tamen amittit. IMpera.diocle. ⁊ maxi. aa. Uenerie.Ui manumittuntur: liberumvbi voluerint commorandiarbitriuꝫᵖ habeant: nec a patronorum filijs quibus ſolam reuerentiamq debent: ad ſeruiendi neceſſitatem redigi poſſunt: niſi ingrati ꝓbenturᶠ: cuꝫ neqꝫ cuꝫ patrono habitare libertos iura compelluntªIMperator. Gra. Ualenti. ⁊ valens ad Probum.N redibitioneᵗ operarum maneat penaᵖ in euꝫ qui libertumalienuꝫ recipiendum eſſe duxerit.¶ De bonis libertorumˣ..iiij.IMꝑa. Seue. ⁊ an. a. Secunde.Ultum intereſt: vtrū quisſuis nūmisʸ emptuſ ac manumiſſus ſit ab ēptore: ana dominoᵏ ſuo data pecūia merearlibertatem. Priore enim caſu adbona eius contra tabulas admittipatronū non placet: poſteriore auteꝫ omnia iura patronatꝰ retinetª.¶ Et ideoᵇ cū ſabiniani patroni filij ꝗ plenū iusᶜ habuit: vt hoſti5ᵈ publici bona fiſco vendicata ſunt: ẜꝫea que diuo Pertinaci placuerūt⁊ nos ſecuti ſumuſ: in iura libertorum eius fiſcus noſter ſucceſſit.IMperatores Ualen. ⁊ valensad Florianum comitem reruꝫ priuatarum.ſteriū reuocare: manumiſſus enī eſt. bal. Uel ſic. Libertus pōr pori vbiqꝫ dū tn̄ oꝑas p̄ſtat quas debet. Nec ꝑ filios pōt in ſeruituus. euocari niſi ꝓbetur ingratus. h. d. Saly.p ¶ Arbitriū. ita tn̄ morari debent vt operas poſſint exhibere pananis vt. ff. e. l. qd̓ niſi.§. ex ꝓuincia. ⁊. l. he demū. in fi. q̄ ſunt ar. cōtta.q ¶ Reuerētiā. quiaoꝑas: rn̄. ideꝫ lꝫ ſi velirecedere poſſit age accautionē: vt. ſduudiin oībꝰ. ⁊. ff de ꝯdi cau.da. l. ſi pecuniā. q uiēquis. ibi plane dicitur.r ¶ Probent̉. tunc ſivt hic. ⁊. jͣ. de liber. ⁊ eoli. l. iij.ſ ¶ Cōpellunt. niſi manumiſiſſet eos hac cōditione: vt arg. ff. de cōdi. ⁊ de. l. ticio.§. ticio. ⁊ff. e. l. herennius. in fi.N redibitione.Qui alienū libertuꝫ occultat tenet̉ locoipſius ad oꝑaꝝ preſtationē. h. d. bal.t ¶ In redibitiōe.i. redditione.u ¶ Pena. qꝛ ꝓ eis tenet̉ tm̄ ꝓ ꝗbus occultatus erat obligatꝰ. aliudin liberto ciuitatꝭ: vt. sͣ.d̓ ẜuis fu. l. mācipia.§.libertis. Addūt tn̄ hicꝗdā ⁊ oīs dāni cū praqͣdrupli p̄ter redibitionē oꝑaꝝ. vt ar. jͣ. d̓ col.illici. l. i.§. i. ſꝫ ibi in ẜuohic ī liberto. ſꝫ in his elbus dic vt dixi. sͣ. d̓ ſa.fu. l. quicūqꝫ in fi.x ¶ De bonis liberieNon ſolum oꝑas ſꝫ āſucceſſiōes ⁊ ml̓ta aliaiura vēdicamꝰ ī libtosiō de bonis libertoꝝ ⁊iure patronatus ponit.Ultū intereſt.Datio pecunit⁊ pactū de manumittēdo cuꝫ futurodn̄o īpedit ꝯtra ta. ſecſi cū pn̄ti. Itē fiſcꝰ ſuccedit in iure patronatush. d. Diuidit̉ in duas ꝑtes. nā pͥmo ponit quoddā dictū cū diſtictide.ſecūdo infert ex ſecūdo membro diſtinctonis. ſecūda ibi. ⁊ ideo. Baly ¶ Nummis. qd̓ improprie dr̄: vt. ff. de manu. l. iiij. in prin.z ¶ A dn̄o. hic ꝯiunge libertatē mereat̉. ⁊ dic data pecunia a ẜuo ipovt ⁊. jͣ. ti. ij. l. etiā. ſecus ſi ab extraneo dominus pecuniā acceperit: quitunc ſi paciſcat̉ cum ſeruo tm̄: idem eſt qd̓ in ſuperiori caſu quādo atcepit a ſeruo. ⁊ ſic intellige. ff. de obſe. l. ticius puerum. ſi paciſcatur ciextraneo: nec īponit oꝑs: nec ſuccedit: vt. sͣ. ti. i. l. qui nūmis. ⁊. jͣ. de latili. tol. l. ita.§. illud. que ſunt contra.a ¶ Retinet. opponitur. iſte compellit̉ manumittere: vt. jͣ. d̓ li. cau. liciaffirmes. ⁊. ff. ſi inge. eſſe di. l. ij. ⁊. ff. de acqui. here. ſi ſeruum.§. ſi qꝫ. ago oꝑas imponere nō pōt: vt. sͣ. ti. i. l. ij. ergo nō retinet oīa iura paliinatus: quod hic dicit. Rn̄. in prima dicit hortabit̉. In ſecunda ſponūrecepti. ⁊ eſt ſauor preterite libertatis. In tertia non preſenti ſꝫ futuredabat domino. vel ſuccurritur non vt ſit liber ſed vt nō ſit neceſſariutheres. ſic ergo dicēs eque nō compelli. vt. sͣ. de tranſac. l. interpoſisAlij dicunt eum cogi. ⁊ ꝙ hic dicit omnia. reſtringūt ad id de quoocit̉ hic de ſucceſſione tam ꝯtra tab. ꝙͣ ab inteſtator: vt. ff. eo. l. qui ex ui⁊. jͣ. de cōtra tab. l. i. ac. Prima verior. B.b ¶ Et ideo. ꝯcludit ad ſecūdū caſum. ⁊ ideo ſic cōſtrue. ⁊ ideo cumſabiniani patroni.i. qui erat pr̄onus.ſ. ſabinus: plenuꝫ ius habutunaͣ dico vendicata ſunt fiſco vt hoſtis publici.ſ. filij. ẜm ea que ⁊tc ¶ Plenum ius. poſt mortē patris. ſi eos habeat ex ſucceſſionepſūvel dic ꝙ ſuo iure habebat. ⁊ ſemꝑ referas ad ſecūdū caſū qn̄ actipipecunia a ſeruo manumiſit.d ¶ Vt hoſtis. ⁊ ſic crimine leſe maieſtatis. ⁊ dicit hic iura liberioꝝ īnire ad fiſcū. ⁊ ſic eſt cōtra. ff. ad. l. iul. ma. l. eorum. vbi dicit venūt afilios. So. hic non habebat liberos ẜm. R. ſed hoc non valet qꝛ diſi habet filios non tranſeunt ad eos hec iura: vt. ff. de interci. ⁊ fuci