Queſtio..XX. Ad primū ſic proceditur. Uidetur bonuꝫ malū per prius cōſiſtat in actu exte riori qͣꝫ in actu volūtatis. Uoluntas.n. hꝫ bonitatē ex ob̓o vt ſupra dcm̄ eſt: ſꝫ actus exterior eſt ob̓m īterioris actus volūtatis: dicimur.n. velle furtū: vel velle dare elemoſy­. ergo malū bonū prius ē in actu exteriori qͣꝫ in actu volūtatis.. Bonū prius ꝯuenit fini. qꝛ ea ſunt ad finē hn̄t rōnem boni ex ordine. ad finē: actus aūt volūtatis pōt finis: vt ſupra dcm̄ eſt: actus āt alterius potentie pōt eſſe finis. ergo prius ꝯſiſtit bonū in actu potētie alte­rius: qͣꝫ in actu volūtatis.. Actus volūtatis formal̓i ſe hꝫ ad actū exteriorē. vt ſupra dcm̄ ē: ſꝫ id qd̓ eſt formale eſt poſterius: forma aduenit maͣe: ergo prius ē bonū malū ī actu exteriori. qͣꝫ ī actu volūtatis. Sꝫ ꝯͣ eſt qd̓ auguſtinus dicit ī libro retractationū: volūtas ē ex pec cat̉ recte viuit̉. ergo bonū malū morale prius conſi ſtit in volūtate. Rn̄º. dd̓ꝫ aliꝗ actus exteriores pn̄t di­ci boni vel mali dupl̓r. Uno ẜm genus ſuū: ẜm cir cūſtātias in ipſis ꝯſideratas. ſicut dare elemoſynā ſeruatis debitis circūſtātijs dr̄ bonū. Alio dr̄ aliꝗd bonū vel malū ex ordine ad finē: ſicut dare elemoſynā ꝑꝑ inanē gloriā dr̄ malū: aūt finis ſit ꝓpriū ob̓m volūtatis. ma nifeſtū ē iſta bōi vel mali quā hꝫ actus exterior ex or dine ad finē prius inuenit̉ in actu volūtatis. ex eo deri­uat̉ ad actum exteriorem: bonitas aut vel malitia quā ha­bet actus exterior ẜm ſe ꝑꝑ debitā mām debitas circun ſtātias deriuat̉ a volūtate: ſed magis a rōne: vn̄ ſi cōſi­deret̉ bonitas exterioris actus ẜm ē in ordinatiōe ap prehenſiōe rōnis: prior eſt qͣꝫ bonitas actus volūtatis. ſꝫ ſi­ꝯſideret̉ ẜm ē in executione oꝑis ſequit̉ bonitatē volū­tatis ē principiū eius. Ad primū ergo dd̓m: actus exterior eſt obiectū volūtatis inquātū ꝓponit̉ volūtati a ne: vt quoddā bonū apprehēſum ordinatū rōnem. ſic ē prius qͣꝫ bonū actꝰ volūtatis: inquātū v̓o ꝯſiſtit in exe­cutiōe oꝑis ē effectus volūtatis: ſequit̉ volūtatē. Ad ſcd̓ꝫ dd̓ꝫ finis ē prior in intentiōe: ſꝫ ē poſterior in execu­tiōe. Ad tertiuꝫ dd̓m forma ẜm eſt recepta in ma eſt poſterior viagnationis qͣꝫ ma: lꝫ ſit prior naͣ: ſꝫ ẜm eſt in agente ē oībus modis prior: voluntas aūt comparat ad actū exteriorē: ſicut efficiēs: vn̄ bonitas actus volūta­tis eſt forma exterioris actus ſicut in cauſa agēte exn̄s. Ad ſecundum ſic ꝓcedit̉. Un̄ tota bo­nitas malitia actus exte­rioris depēdeat ex volūtate. dr̄. n. Matth̓. 7. p̄t arbor bona malos fructus facere: nec arbor mala facere fructus bonos. arborē āt intelligit̉ volūtas: fructū opus ẜm glo. ergo pōt voluntas interior ſit bona. actꝰ ex terior ſit malus. aut ecōuerſo.. Aug. dicit in libro re­tractationū: niſi volūtate peccat̉. ſi ergo ſit pctm̄ ī volūtate: erit pctm̄ ī exteriori actu. tota bonitas vel malitia exterioris actus ex volūtate depēdet.. Bonū malū de quo nūc loꝗmur ſunt dr̄ie moralis actꝰ. dr̄ie āt ſe diuidūt genus ẜm ph̓m in. 8. metaph̓. igr̄ actus ſit moralis ex eo ē volūtarius: vn̄ bonū malū accipit̉ ī actu ſolū ex ꝑte volūtatis. Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ Aug. dicit in libro ꝯͣ mēdaciū: q̄dā ſunt nullo qͣſi bono fine: aut bona vo lūtate pn̄t bn̄ fieri. Rn̄º. dd̓ꝫ ſicut dcm̄ ē ī exterio­ri actu pōt ꝯſiderari duplex bonitas vel malitia. Una ẜm debitā mam circūſtantiā. Alia ẜm ordinē ad finem. Et illa ꝗdē ē ẜm ordinē ad finē: tota depēdet ex volūtate: illa āt ē ex debita ma vel circūſtātijs depēdet ex rōne. ex hac depēdet bonitas volūtatis ẜm in ipſam fert̉. Eſt aūt conſiderāduꝫ ſicut ſupra dcm̄ eſt ad hoc aliꝗd ſit. malū ſufficit vnus ſingularis defectꝰ: ad hoc aūt ſit ſim pl̓r bonū ſufficit vnū ſingulare bonū: ſꝫ reꝗrit̉ integri­tas bonitatis: ſi igr̄ volūtas ſit bona ex obiecto ꝓprio: ex fine: conſequēs ē actū exteriorē bonū: ſꝫ ſufficit ad hoc actus exterior ſit bonus: bonitas volūtatis ē ex in tentione: ſꝫ ſi volūtas ſit mala ſiue ex intētione finis: ſiue ex actu volito: ꝯſequēs ē actuꝫ exteriorē eſſe malū. Ad pri ergo dd̓m: voluntas bona: ꝓut ſignificat̉ arborē bonā ē accipienda ẜm hꝫ bonitateꝫ ex actu volito: ex fine intento. Ad ſcd̓m dd̓m: non ſolū aliꝗs voluntate peccat qn̄ vult malum finē: ſꝫ etiaꝫ qn̄ vult malum actuꝫ Ad 3ᵐ dd̓ꝫ voluntariū dr̄ ſolū actus voluntatis ſꝫ ēt actus exteriores: ꝓut a voluntate ꝓcedunt. rōne. ideo circa vtroſqꝫ actus poteſt eſſe dr̄ia boni mali. Ad tertiū ſic proceditur. Uidetur eadē ſit bonitas vel malitia actus interio­ris volūtatis exterioris actꝰ. Actꝰ.n. īterioris principiū ē vis aīe īterior app̄hēſiua vel appetitiua. actus āt exterioris principiū ē potētia exequēs motū: vbi āt ſunt diuerſa prīci pia actiōis: ibi ſunt diuerſi actꝰ: actus āt ē ſub̓m bonitatis: vel malitie. pōt āt idē accn̄s ī diuerſis ſubiectis. ergo pōt eadē bonitas īterioris exterioris actus. Uirtꝰ ē bonū facit hn̄teꝫ: opus eius bonū reddit vt dr̄ in. 2. ethi. ſꝫ alia ē v̓tus intellectualis ī potētia īꝑante: alia v̓tus moralis ī potētia imꝑata. vt pꝫ ī principio ethi. ergo alia ē bonitas actus interioris ē potētie imꝑantis. alia­bonitas actus exterioris ē pōtētie imꝑate.. ef­fectus idē pn̄t: nihil.n. ē ſuijpſius: ſꝫ bonitas actus interioris ē bōitatis actus exterioris: aut ecōuerſo. vt di­ctū ē. ergo pōt eadē bonitas vtriuſqꝫ. Sꝫ ꝯͣ ē ſu pra on̄ſuꝫ ē actus volūtatis ſe hꝫ: vt formale ad actū ex teriorē: ex formali āt mali ſit vnū. ergo ē vna bōitas actꝰ interioris exterioris. Rn̄º. dd̓m ſicut ſupra dcm̄ ē actus interior volūtatis actus exterior: ꝓut ꝯſiderant̉ in gn̄e moris ſunt vnꝰ actꝰ: ꝯtīgit āt qn̄qꝫ actū ē unus ſub­iecto hr̄e plures rōnes bonitatis vel malitie: qn̄qꝫ vnaꝫ tm̄. Sic ergo dd̓m qn̄qꝫ ē eadē bonitas vel malitia inte­rioris actus exterioris: qn̄qꝫ alia alia. Sicut.n. dem̄ eſt p̄dicte due bonitates vel malitie.ſ. interioris exterioris actus adinuicē ordinant̉: ꝯtingit aūt in his ad alid̓ ordinā tur: aliꝗd ē bonū ex hoc ſolū ad alid̓ ordinat̉: ſic̄ potio amara ex hoc ſolo ē bona ē ſanatiua vn̄ ē alia bonitas ſanitatis potiōis: ſꝫ vna eadē. Qn̄qꝫ v̓o illud qd̓ ad ali ud ordinat hꝫ in ſe aliqͣꝫ rōnem boni ēt p̄ter ordinē ad alid̓ bonū: ſicut medicina ſaporoſa hꝫ rōnē bōi delectabilis pre ter hoc ē ſanatiua. Sic ergo dd̓m qn̄ actus exteri­or ē bonus vel malus ſolū ex ordine ad finē. tūc ē oīno cadē bonitas malitia actus volūtatis ſe reſpicit finē actꝰ exterioris reſpicit finē mediāte actu volūtatis. āt actꝰ exterior hēt bonitatē vel malitiā ẜm ſe.ſ. ẜm mam vel cir­cūſtantiā: tūc bonitas exterioris actus ē vna: bonitas vo lūtatis eſt ex fine ē alia: ita tn̄ bonitas finis ex volūtate redundat in actū exteriorē bonitas malitie circūſtantia redundat in actū volūtatis ſicut dcm̄ eſt. Ad pri­ ergo dd̓m: illa ꝓbat actus interior exterior ſunt diuerſi ẜm genus nali ſꝫ tn̄ ex eis ſic diuerſis ꝯſtituit̉ vnū in gn̄e moris. vt ſupra dcm̄ eſt. Ad ſcd̓m dd̓m: ſicut dr̄ in. 6. ethi. Uirtutes morales ordināt̉ ad ipſos actꝰ v̓tutum ſunt quaſi fines. prudētia āt ē in rōne ad ea ſunt ad finē: ꝑꝑ hoc reꝗrunt̉ diuerſe v̓tutes: ſꝫ recta de ipſo fine virtutū hꝫ aliā bonitatē qͣꝫ bonitateꝫ v̓tutis ẜm bonitas rōnis ꝑticipat̉ in qualibꝫ v̓tute. Ad ter­tiū dd̓m qn̄ aliꝗd ex vno deriuat̉ in alteꝝ ſicut ex agē te vniuoca: tūc aliud ē qd̓ ē in vtroqꝫ: ſicut calidū calefa cit alius numero ē calor calefaciētis calor calefacti: lꝫ ideꝫ ſpē. Sꝫ qn̄ aliꝗd deriuat̉ ab vno in alteꝝ ẜꝫ analogiā vl̓ ꝓ­portionē: tūc ē tm̄ vnū numero: ſicut a ſano qd̓ ē in corpore aīalis deriuat̉ ſanū ad medicinā vrinā: nec alia ſanitas ē medicīe vrine qͣꝫ ſanitas aīalis quā medicina facit vri na ſignificat. hoc a bonitate volūtatis deriuat̉ boni­tas actꝰ exterioris ecōuerſo.ſ. ẜꝫ ordinē vnius ad alterū. Ad quartū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ exterior actꝰ addat ī bonitate vel malitia ſuꝑ actū īteriorē: dicit.n. Chryſo. ſuꝑ Matth̓. Uolūtas ē aūt remūerat̉ bono: aut cōdemnat̉ malo. oꝑa aūt teſtio­nia ſūt volūtatis. ergo q̄rit d̓s oꝑa ꝑꝑ ſe: vt ſciat quō iu­dicet: ſꝫ ꝑꝑ alios: vt oēs ītelligāt qꝛ iuſtus ē d̓s: ſꝫ malū vel bonū magis ē extimādū ẜꝫ iudiciū dei qͣꝫ ẜm iudiciū ho­minū. ergo actꝰ exterior nihil addit ad bonitatē vel malitia ſuꝑ actū interiorē.. Una eadē ē bōitas interioris exterioris actꝰ. vt dc̄m ē. ſꝫ augmētū ſit additionē vnius