Queſtio. XX. 24 Ad nonū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ bonitas volunta tis humane non depēdeat ex ꝯformitate volūtatis diuine. Impoſſibile eſt.n. voluntatem hoīs ꝯformari voluntati diuine: vt patet per id qd̓ dr̄ Eſa. 55. Sic̄ exaltant̉ celia terra: ita exaltate ſunt vie mee a vijs ve ſtris: ⁊ cogitationes mee a cogitionibus veſtris. ſi ergo ad bonitatem volūtatis requireret̉ ꝯformitas ad diuinaꝫ vo lūtatem ſequeret̉ ꝙ impoſſibile eēt hoīs volūtatē eſſe bonam: qd̓ eſt incōueniēs. ¶ Pͣ. Sic̄ volūtas noſtra deriuat a volūtate diuina. ita ſcīa noſtra deriuat̉ a ſcīa diuina. ſꝫ nō requirit̉ ad ſcīam noſtram ꝙ ſit ꝯformis ſcīe diuine. mu ta.n. deus ſcit que nos ignoramꝰ. ergo nō requirit̉ ꝙ votas noſtra ſit ꝯformis volūtati diuine. ¶ Pͣ. Uolūtas eſt actōis principiū: ſed actio noſtra nō pōt ꝯformari actiōi di uine. gͦ nec volūtas. ¶ Sed ꝯͣ ē qd̓ dr̄ Matth̓. 26. Nō ſi cut ego volo: ſꝫ ſic̄ tu vis: qd̓ dicit. qꝛ rectū vult eē hoīeꝫ: ⁊ ad deū dirigi. vt Augu. dicit in ench̓. Rectitudo aūt volū tatis eſt bonitas eius. ergo bonitas volūtatis dependet ex cōformitate ad volūtatem diuinam. ¶ Rnº dd̓ꝫ. ꝙ ſicut dcm̄ eſt bonitas volūtatis dependet ex intētione finis: finis aūt vltimus volūtatis humane eſt ſummū bonū qd̓ ē deꝰ vt ſupra dcm̄ eſt. Requirit̉ ergo ad bonitatem hūane vo luntatis ꝙ ordinet̉ ad ſummū bonū. hoc aūt bonū primo ꝗdem ⁊ ꝑ ſe ꝯparat̉ ad volūtatem diuinā: vt obiectū propriū eius: illud aūt qd̓ eſt primū in quolibꝫ gn̄e eſt menſu ra ⁊ rō oīum que ſunt illius generis. vnūqd̓qꝫ aūt rectuꝫ ⁊ bonum eſt inquātuꝫ attingit ad ꝓpriam menſuraꝫ. ergo ad hoc ꝙ volūtas hoīs ſit bona: requirit̉ ꝙ ꝯformet̉ volūtati diuine. ¶ Ad primū ergo dd̓ꝫ ꝙ volūtas hominis nō pōt ꝯformari volūtati diuine ꝑ equiparātiam: ſꝫ per īmitationem. ⁊ ſiml̓r ꝯformat̉ ſcīa hoīs ſcīe diuine inquan tū cognoſcit verum. ⁊ actio hominis actioni diuine inquātum eſt agenti conueniens. ⁊ hoc per imitationem: non āt per equiparantiam. Unde patet ſolutio ad ſcd̓m ⁊ ad tertium argumentum. Ad decimū ſic ꝓceditur. Uidet̉ ꝙ voluntas hominis n̄ debeat ſemꝑ ꝯforma ri diuine volūtati. In volito.n. nō poſſumꝰ velle qd̓ igno ramus. bonuꝫ.n. apprehenſuꝫ eſt obiectū volūtatis: ſꝫ ꝗd deus velit ignoramus in plurimis. ergo nō pōt humana volūtas diuine volūtati ꝯformari in volito. ¶ Pͣ. Deus vult dānare aliquē quē p̄ſcit immortali peccato morituꝝ. ſi ergo hō teneret̉ ꝯformare volūtatē ſuā diuine volūtati in volito: ſequeret̉ ꝙ homo teneret̉ velle ſuā damnationeꝫ: qd̓ ē incōueniēs. ¶ Pͣ. Nullus tenet̉ velle aliꝗd quod eſt ꝯpietateꝫ: ſꝫ ſi hō vellet illud qd̓ deus vult. hoc eſſet qn̄qꝫ ꝯͣ pietatem. puta cum deus vult mori pr̄em alicuius. ſi filius hoc idē vellet ꝯͣ pietatem eſſet. ergo nō tenet̉ ꝯforma re volūtatē ſuā volūtati diuine in volito. ¶ Sꝫ ꝯtra eſt. qꝛ ſuꝑ illud p̄s. Rectos decet collaudatio. dicit glo. Rectuꝫ cor hꝫ qui vult qd̓ deus vult. ſꝫ ꝗlibꝫ tenet̉ hr̄e rectū corergo ꝗlibꝫ tenet̉ velle qd̓ deus vult. ¶ Pͣ. Forma volūta tis eſt ex obiecto ſicut ⁊ cuiuſlibꝫ actus. ſi gͦ tenet̉ hō con formare volūtatem ſuā volūtati diuine requirit̉ ꝙ teneat ꝯformari in volito. ¶ Pͣ. Repugnātia volūtatum ꝯſiſtit in hoc ꝙ hoīes diuerſa volūt: ſꝫ ꝗcūqꝫ hꝫ volūtatem repugnātem diuine volūtati hꝫ malam volūtatem. ergo ꝗcūqꝫ nō ꝯformat volūtatem ſuā volūtati diuine in volito habꝫ malā volūtatem. ¶ Rn̄deo dd̓ꝫ: ꝙ ſicut ex p̄dictis pꝫ vo luntas fert̉ in ſuū obiectum ẜm ꝙ a rōne ꝓponit̉. ꝯtingitaūt aliꝗd a rōne ꝯſiderari diuerſimode: ita ꝙ ſub vna rōne eſt bonū: ⁊ ẜm aliā rōneꝫ nō bonuꝫ. ⁊ ideo volūtas ali cuius ſi velit illud eſſe ẜm ꝙ hꝫ rōneꝫ boni eſt bona. ⁊ vo lūtas alterius ſi velit illud idem non eſſe ẜm ꝙ hꝫ rōnem mali erit volūtas ēt bona ſicut iudex hꝫ bonam volūtateꝫ dū vult occiſionem latronis. qꝛ iuſta eſt. volūtas aūt alteri us: puta vxoris vel filij: qui vult nō occidi ip̄m inquātum eſt ẜm nam mala: occiſio eſt etiam bona. cū aūt voluntas ſequat̉ apprehenſionem rationis vel intellectus ẜm ꝙ rō boni app̄henſi fuerit cōior. ẜm hoc ⁊ volūtas fert̉ in bonū cōius: ſicut pꝫ in exemplo ꝓpoſito. nā iudex hꝫ curam boni cōis qd̓ eſt iuſticia. ⁊ iō vult occiſionem latronis q̄ hꝫ rationem boni ẜm relationem ad ſtatum communē. vxor autē latronis ꝯſiderare hꝫ bonuꝫ priuatum familie. ⁊ ẜm hoc vult marituꝫ latronē nō occidi. bonuꝫ autē totius vniuerſi eſt id qd̓ eſt apprehenſum a deo qui eſt vniuerſi factor ⁊ gubernator. vnde quicquid vult: vult ſub ratiōe boni communis qd̓ eſt ſua bonitas que eſt bonuꝫ totius vni uerſi: Apprehenſio autē ereature ẜꝫ ſuā nam eſt alicuiꝰ boni particularis ꝓportionati ſue naͣe: ꝯtingit autē aliꝗd eſſe bonuꝫ ẜm rationem particularem qd̓ non eſt bonuꝫ ẜꝫ ra tioneꝫ uniuerſalem: aut econuerſo. ut dcm̄ eſt. Et ideo con tingit ꝙ aliqua uoluntas ē bona uolens aliꝗd ẜm rationeꝫ particularē ꝯſideratum: qd̓ tn̄ deus non uult ẜm rationeꝫ ulem: aut econuerſo. Et inde ē etiā ꝙ pn̄t diuerſe uolunta tes diuerſoꝝ hoīum circa oppoſita eſſe bone: ꝓut ſub diuerſis rationibꝰ particularibus uolūt hoc eē uel non eſſe: nō eſt autē recta uoluntas alicuius hoīs uolentis aliqd̓ bonum particulare: niſi referat illud in bonum commune ſicut in fine: cum etiā nalis appetitꝰ cuiuſlibꝫ partis ordinet in bonum commune totius. ex fine autē ſumit̉ quaſi formalis rō uolēdi illud qd̓ ad finē ordinat̉: vn̄ ad hoc ꝙ aliquis recta uolūtate uelit aliqd̓ particulare bonū: oꝫ ꝙ illd̓ particulare bonū ſit nolitū material̓r: bonū āt cōe ſit uolitū forml̓r. uoluntas igit̉ humana tenet̉ ꝯformari diuine uoluntati ī uolito formal̓r: tenet̉.n. uelle bonū diuinuꝫ ⁊ cōe ſꝫ nō material̓r rōne iā dcā. Sꝫ tn̄ qͣꝫtuꝫ ad utrūqꝫ: mō ali quo uolūtas humana ꝯformat̉ uolūtati diuine. qꝛ ẜm ꝙ ꝯformat̉ uolūtati diuīe ī cōi rōne noliti: ꝯformat̉ ei in fine ultīo. ẜm āt ꝙ nō ꝯformat̉ ei in uolito material̓r: ꝯformat̉ ei ẜm rōnem cauſe efficiētis. qꝛ hāc ꝓpriā inclinationē cōſe quēteꝫ nam. uel apprehēſione particularē huius rei hꝫ res a deo ſicut a cā effectiua. vn̄ ꝯſueuit dici ꝙ ꝯformat̉ qͣꝫtuꝫ ad hoc uoluntas hoīs uolūtati diuine. qꝛ uult hoc qd̓ deꝰ vult euꝫ uelle. Eſt ⁊ alius modus ꝯformitatis ẜm rōnem cauſe formalis. ut.ſ. hō uelit aliꝗd ex caritate ſicut deꝰ nul⁊ iſta ēt ꝯformitas reducit̉ ad ꝯformitatē formalē q̄ attendit̉ ex ordine ad vltimū finē. qd̓ eſt ꝓpriuꝫ ob̓m charitatis. ¶ Ad primū gͦ dd̓ꝫ ꝙ nolitū diuinū ẜm rōnē cōem quale ſit ſcire poſſumus. Scimꝰ.n. ꝙ deus ꝗcꝗd uult nulſub rōne boni. ⁊ iō ꝗcūqꝫ uult aliꝗd ſub quacūqꝫ rōne boni hꝫ uoluntatē ꝯformē uoluntati diuine qͣꝫtū ad rōnē voli ti. ſꝫ in particulari neſcimus ꝗd deus uelit: ⁊ qͣꝫtū ad hoc n̄ tenemur ꝯformare uoluntatē noſtrā diuine uoluntati: ī ſta tu tn̄ glorie oēs uidebunt in ſingulis que uolēt ordinē eoꝝ ad id qd̓ deus circa hoc uult: ⁊ iō nō ſolū formal̓r: ſꝫ mate rial̓r in oībus ſuā uolūtatē deo ꝯformabūt. ¶ Ad 2ᵐ dd̓ꝫ ꝙ deus nō uult dānationē alicuius ſub rōne dānatiōis: nec mortē alicuius inquātuꝫ ē mors. qꝛ ipſe nult oēs hoīes ſal uos fieri: ſꝫ uult iſta rōne iuſtitie. vn̄ ſufficit circa talia ꝙ hō uelit iuſtitiā dei ⁊ ordinē naͣe ſeruari. vn̄ pꝫ ſolutio ad tertiuꝫ. ¶ Ad primū v̓o qd̓ in ꝯͣrium obijciebat̉ dd̓m: ꝙ ma gis uult qd̓ deus uult ꝗ ꝯformat uolūtatē ſuā uolūtati diuine qͣꝫtū ad rōnem noliti qͣꝫ ꝗ ꝯformat qͣꝫtū ad ipſaꝫ rem uolitā. qꝛ uolūtas principalius fert̉ in finē qͣꝫ in id qd̓ ē ad finē. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ ſpēs ⁊ forma actus magis attēdit̉ ẜm rōnem obi qͣꝫ ẜm id qd̓ eſt male in ob̓o. ¶ Ad ter tium dd̓m: ꝙ nō eſt repugnātia uolūtatū qn̄ aliꝗ diuerſa uolūt nō ẜm eādem rōnem: ſꝫ ſi ſub una rōne eſſet aliꝗd ab uno uolitū qd̓ alius nollet: hoc induceret repugnātiam uoluntatum. qd̓ tn̄ non eſt in propoſito. ¶ Queſtio. xx. Einde conſiderādū ē de bōitate ⁊ malitia qͣꝫtū ad exterio res actus. ¶ Et circa hoc q̄runt̉ ſex. Primo utꝝ bonitas ⁊ malitia ꝑ prius ſit ī actu nolūtatis. uel ī actu exteriori. Scd̓o utꝝ tota bonitas uel malitia actꝰ exterioris depēdeat ex bōitate uolūtatis Tertio utꝝ ſit eadē bonitas ⁊ malitia īterioris ⁊ exterio ris actus. Quarto utrū actus exterior addat de bonitatē uel malitia ſupra actū īteriorē. Quinto utꝝ euētus ſequēs aliꝗd addat de bonitate vel malitia ad actū exteriorē. Sex to utrū idem actus exterior poſſit eſſe bonus ⁊ malus.
