In nomīeª dn̄i nr̄i ieſu chriſti Imꝑatorᵇ ⁊ ceſar flauꝰᶜ iuſti nianꝰᵈ: alemaīcꝰᵉ: gorticꝰ: frā cus: germanicꝰ: atticuſ: alani cus: vādalicꝰ: aphricanꝰ: piꝰ:ᶠ felix:ᵍ īclitꝰʰ victorⁱ ac triūpha torᵏ ſemꝑˡ auguſtꝰ: cupideᵐ le gū iuuētuti. inſtitutionū incipit̉ⁿ prohemium. Mperatoriāº maie ſtatem nō ſolū armis decoratāᵖ: ſed etiaꝫ legibus oportetq eſſe armatāʳ: vt vtrūqꝫ tempꝰ ⁊ belloꝝˢ et pacisᵗ recte poſſit gubernariᵛ ⁊ princepsˣ N nomīe domini noſtri hieſu chriſti. Ex hoc nota ꝙ chriſtianus fuit. al̓s nō poſſet impera re.i. imperij. iuriſditioneꝫ exercere. vt in auten. iuſiur. qd̓ p̄ſtat̉ in prin. ibi ⁊ cōmunicator eccle. coll̓. ij. vbi dicitur. ꝙ quilibet admīſtrator debet iurare ſe eſſe cōmunicatorē ſancte ⁊ catholice ec cleſie. ſic et al̓s in cipit. vt. C. d̓ off. p̄. pre. aff. l. in no mīe dn̄i ⁊ in aut̓. d̓ armis in prin. col. vj. ex hoc eī ſequit̉ bonū initium. meliꝰ medium. ⁊ optimꝰ finis. vt in autē. qūo oꝑteat ep̄i. in prin. coll. j. b ¶ Imperator ceſar a ceſare au guſto. qui regna bat tꝑe natiuita tis chriſti. vnde illd̓. exijt edictū a ceſare auguſto vt deſcriberetur vniuerſus orbis i. vt quilibet extimarꝫ bona ſua ⁊ exinde quilibꝫ imꝑator dictus ē ceſar. vel dic ce ſar. qꝛ fuit ceſꝰ d̓ vētre mr̄is ſue. c ¶ Flauus. qꝛ taliſ erat coloriſ. nam rubeus. d ¶ Iuſtinianꝰ. quia fuit filiꝰ iuſtini. vt. jͣ. de do. §. eſt ⁊ aliud. ⁊. jͣ. quibus nō eſt ꝑ. fa. te.§. pe. Sꝫ ī dec. di. xvj. c. habeo libeꝝ. dr̄ ꝙ fuit filius ꝯſtantini. Sꝫ forte ibi loquitur de alio iuſtiniano qͣꝫ hic. Uel dic ꝙ fuit filius in ſucceſſione poſt ip̄m in regno. Uel dr̄ a iuſticia quā ſemꝑ coluit. ⁊ ſubditis iniunxit colendā. vt. C. de ſū. trini. ⁊ fide / catho. l. j. e ¶ Alemanicuſ. hoc nomen ⁊ oīa ſequentia noīa ſunt ab euentu ſibi impoſita. vtputa qꝛ vicit aphricos. ⁊ ſic de alijs. vt in autē. d̓ here. ⁊ fal. in prī. col. j. ⁊ hec omīa ſunt nomina ꝓuinciaꝝ quas deuicit. f Pius. a pio antonino. vt in autē. vt liberti d̓ ce. col. vj. §. ſi quis autem. al̓s eſt.§. facimus autem. g ¶ Felix. a virtute animi. vl̓ felix.i. ꝓſper. qꝛ omīa ſibi ad votū ſuccedebāt h ¶ Inclytꝰ. a geſtꝭ magnificꝭ. Ac. flo. i ¶ Uictor. in fugando hoſtes. Accu. k ¶ Triūphator. poſt victoriam. glorioſus.n. erat in magnifica geſta ſua. l ¶ Semꝑ auguſtus. qꝛ huiꝰ dꝫ eē ꝓpoſiti quilibet imꝑator. vt augeat. lꝫ hoc ſemꝑ nō faciat. ſic in diffinitione ma trimonij. vt. jͣ. d̓ pa. po. in pri. lꝫ. interdū diuidat̉. vt. C. de repu l. ꝯſenſū. ſic in diffinitione iuſticie. vt. jͣ. de iuſt. ⁊ iur̄. / in prin. ẜꝫ io. m Cupide.ſ. mittit ſuā gr̄aꝫ ⁊ hūc libꝝ. n ¶ Incipit more recte ſcribētiū p̄mittit ꝓhemiū. in quo reddit lectorē attentū. docilē. beniuolū. Attentū cū dicit ſūmis vigilijs. nā ꝑ hoc ꝙ ipſe vigilauit. reddit nos atten tos. vt vigilare debeamꝰ. nā ius ciuile vigilantibꝰ ſcriptū ē. vt. ff. q̄ in frau. cre. l. pupillꝰ in fi. ⁊ ibi ſūma ꝓuidētia. vt jͣ. ꝓxi.§. Docilē cū dicit. ⁊ cū ſacratiſſimas ꝯſti. antea ꝯfu ſas. ⁊cͣ. vt. jͣ. e.§. omēs docilē.n. facit qͥ ſummā rei breuiter ꝯp̄hendit. nā ꝑ hoc ꝙ ipſe abbreuiauit poterūt amodo fa cilius edoceri. beniuolū.i. bone volūtatis ad adiſcendū. vbi dicit. ⁊ qd̓ in priore tꝑe. et ibi. ſūma itaqꝫ oꝑe. vt. jͣ. e.§. cūqꝫ in fi. et.§. ſumma itaqꝫ. ⁊cͣ. Mperatoriā maieſtatē.i. imꝑatorem. qͥ eſt in maieſtate. vt. C. de legi. ⁊ cō. l. digna. ſimilis ē romanus victor exiſtat: nō ſo lum in hoſtilibusʸ prelijs: ſed etiam per legitimosᶻ tramites calūniantiūª iniquitates expellat: ⁊ fiat tam iuris religioſiſſimꝰᵇ. ꝙͣ victis hoſtibus triumphator. ¶ Quoꝝᶜ vtrā qꝫ viam cum ſummis vigilijſᵈ ſūmaqꝫ ꝓuidentiaᵉ annuenteᶠ deo ꝑfecimus. Et bellicosᵍ qͥ dem ſudores noſtros barbari ceʰ gentes ſub iuga noſtra deducteⁱ ꝯgnoſcunt: ⁊ tā aphricaᵏ ꝙͣ alie īnumeroſe ꝓuincieˡ poſt tanta temporum ſpacia nr̄is victorijs a celeſti numīe preſtitis iteꝝᵐ ditioni romāe loquendi ornatus. jͣ. quibus modis. ius pa. po. ſol.§. filius. ibi imꝑatoriā celſitudinē Et no. ꝙ antipophorizat rn̄dendo ad tacita queſtionē. hāc.ſ. quare īꝑator nō facit qd̓ ſuū eſt.ſ. armiſ intēdere. cū milites magis arma ſcire qͣꝫ iura oꝑtet. vt C. d̓ iure deli. l. ſcimus. ad qd̓ rn̄det. imꝑatoriā maieſtatē. ⁊cͣ p ¶ Decoratā. qua re qd̓ erat armoꝝ attribuit legibus. et econtra. Rn̄deo vt on̄deret alteruꝫ alterius auxilio ſꝑ egere. vt. C. de no. co. ꝯfir. in prin. Ul̓ dic ꝓprie ponit. nā arma ſunt ad deco rē. leges ſunt ad ar mandū. vnde dicit̉ militāt nāqꝫ ⁊ cete ra. vt. C. de ad voc. diuer. iu. l. aduocati. Uel ideo poſuit vt euitet̉ malus ſo nus verboꝝ.ſ. cacephaton.i. turpis ſonus. q ¶ Oportꝫ.i. opor tunū eſt. r ¶ Armatā. ſcꝫ ad hanc vtilitatē q̄ ſequit̉. Accur. ſ ¶ Et belloꝝ. ⁊ ſic qͦ ad vſū armoꝝ. t ¶ Et pacꝭ. ſic quo ad vſum legū. Ac. v ¶ Gubernari. alterū cū legibꝰ.ſ. tp̄s pacis. alterū armiſ ſcꝫ tp̄s belli x ¶ Et princeps.ſ. imꝑator. Accur. y ¶ In hoſtilibꝰ. q̄ ſunt hoſtes dr̄. ff. d ca. ⁊ poſtli. re. l. ho. ſtes. z ¶ Per legitimos tramites.i. ꝑ leges que ſunt via gradi endi ſicut tramites eundi ẜm io. Bene dico calūniantes puniri ꝑ leges. nam in criminibꝰ ſiue ordinarijs ſiue extraordinarijs punitur calūniator ad ſimilitudine ſupplicij. vt. C. d̓ accu. l. fi. ⁊. ff. ad turp. l. et in priuatis. Itē in ciuilibuſ mō pecuniaria pena. mō ſacramēto calūnie modo notainfamie. vt. jͣ. de pe. te. li. ꝑ totū. ⁊. jͣ. d̓ act.§. ſi qͥs agens. ⁊. C. de plus pe. l. vnica. ⁊ d̓ iudi. ꝓperandū.§. ⁊ ſi qui dem vbi punit̉ ꝯtumax in expenſis. Vel dic ꝙ. vij. genera pe naꝝ vocat legitimos tramites. vt. ff. de penis. l. vj. in fi. ⁊. l. vij. et. viij. Uel dic ꝙ magr̄atꝰ vocat tramites ꝑ quos iura redduntur. nā parū valeret iura eſſe in ciuitate. niſi eſſent ꝗͥ executioni mandarēt vt. ff. de orig. iur. l. ij.§. poſt originē. qͥ puniunt in criminalibus puniūt ⁊ in ciuilibus ⁊ expenſis et in viatico. vt. ff. de iudi. eū quē. q̄ vltima verior eſt. Ac. flo. a ¶ Calūniantiū. calūniator eſt qͥ falſa crīa ſcient̓ intēdit. vt ff. ad turp. l. j. in prin. ⁊ facit ad hoc. ff. de his qͥ no. infa. athle tas.§. calūniator. qͥd aūt ſit preuaricator ⁊ tergiuerſator di / in p̄dictiſlegibꝰ b ¶ Religioſiſſimꝰ. no. quē fieri religioſū ꝑ leges. nam ipſe ſunt ſacre. vt. C. de legi. ⁊ con. l. leges. Itē nota hic quatuor ꝓportionalia.ſ. arma. vſus armoꝝ. victoria. triūphꝰ Itē leges. vſꝰ legū. calūnie pulſio. ⁊ iuris religio. c ¶ Quorū vtrāqꝫ. ſi iſta debent eſſe in principe. tu iuſtiniane quid feciſti. rn̄det quoꝝ vtrāqꝫ. Sūmis.i. cū ſūmo labore. d ¶ Uigilijs. quo ad leges. nā ius ciuile vigilātibꝰ ⁊ nō dormientibꝰ ſcriptū eſt. vt. ff. qͥ in fra. credi. pupillꝰ in fi. Accu. e ¶ Prouidentia.ſ. quo ad arma. ⁊ nota tres eſſe homīs ſta tus. memoria preteritorū. ſcientia p̄ſentiū. ꝓuidentia futu/ roꝝ. f ¶ Annuente deo. deo gr̄as refert. cuius adiutorio triumphū meruit obtīere. vt. C. de offi. p̄. pre. affri. l. j. in pͥn. g ¶ Et bellicos. qd̓ ꝯiunctim dixerat. dicendo vtrāqꝫ viā ⁊cͣ. nūc diuidit dicendo primo qualiter ſe habuit circa arma. h ¶Barbarice. barbari ſūt qͥ extra romanū imperium ſunt ⁊ maxime hoſtes i ¶ Deducte. de nouo.
