Queſtio. XVIII. Ad ſeptimū ſic ꝓceditur. Uidetur ꝙ ſpēs bonitatis q̄ eſt ex fine contineat̉ ſub ſpecie bonitatis que eſt ex obiecto: ſicut ſpecies ſub genere: puta cū aliꝗs vult furari vt det elemoſynā: actꝰ.n. hꝫ ſpēm ex obiecto: vt dictū eſt: ſꝫ impoſſibile ē ꝙ aliquid cōtineatur in aliqua alia ſpecie qd̓ ſub ꝓprio ſpecie nō cōtine tur: qꝛ idem nō poteſt eſſe in diuerſis ſpeciebꝰ nō ſubalter nis. ergo ſpecies q̄ eſt ex fine cōtinet̉ ſub ſpecie q̄ eſt ex obiecto. ¶ Pͣ. Semꝑ vltima differentia ꝯſtituit ſpēꝫ ſpecialiſſimā: ſꝫ differentia que eſt ex fine videt̉ eſſe poſterior qͣꝫ differentia q̄ eſt ex obiecto: qꝛ finis hꝫ rationē vltimi: ergo ſpēs q̄ eſt ex fine ꝯtinet̉ ſub ſpecie q̄ eſt obiecto: ſicut ſpēs ſpāliſſima. ¶ Pͣ. Quanto aliqua differentia eſt magis formalis tāto magis eſt ſpecialis: qꝛ differentia comꝑatur ad genus vt forma ad materiam: ſed ſpecies q̄ eſt ex fine eſt formalior ea q̄ eſt ex obiecto: vt dictuꝫ eſt: ergo ſpecies q̄ ē ex fine ꝯtinetur ſub ſpecie que eſt ex obiecto: ſicut ſpēs ſpe cialiſſima ſub genere ſub alterno. ¶ Sed ꝯͣ. cuiuſlibet generis ſunt determinate dr̄ie: ſed actus eiuſdem ſpē ex pate obiecti pōt ad infinitos fines ordinari: puta furtū ad infi nita bona vel mala: ergo ſpēs que eſt ex fine nō ꝯtinet̉ ſub ſpecie q̄ eſt ex obiecto ſicut ſub gn̄e. ¶ Rnº dd̓m: ꝙ obie ctum exterioris actus dupliciter poteſt ſe habere ad fineꝫ voluntatis. Uno mō ſicut ꝑ ſe ordinatū ad ipſuꝫ: ſicut bn̄ pugnare ꝑ ſe ordinat̉ ad victoriā. Alio mō per accidēs: ſi cut acciꝑe rē alienā ꝑ accidēs ordinat̉ ad danduꝫ elemoſi nā. Opꝫ aūt vt ph̓s dicit in. 7. metaphyſice. Ꝙ dr̄ie diuidentes aliqd̓ genus: ⁊ ꝯſtituētes ſpēm illius generis: per ſe diuidāt illud. ſi aūt ꝑ accidens: non recte ꝓcedit diuiſio: puta ſiꝗs dicat: aīaliuꝫ aliud rōnale: aliud irrationale: ⁊ aīa lium irrationaliū: aliud alatū: aliud nō alatum. alatum.n. ⁊ nō alatum non ſunt ꝑ ſe determinatiua eius: qd̓ eſt irratio nale. Oportet aūt ſic diuidere: aīalium aliud habēs pedes aliud non habens pedes: ⁊ habentiuꝫ pedes aliud habet duos: aliud quattuor: aliud multos: hec.n. ꝑ ſe determināt priorem differentiam. Sic igitur qn̄ obiectū non eſt per ſe ordinatum ad finem: differentia ſpecifica que eſt ex obiecto non eſt per ſe determinatiua eius quod eſt ex fine: nec econuerſo. vn̄ vna iſtarum ſpecieꝝ nō eſt ſub alia: ſꝫ tunc actus moralis ē ſub duabus ſpeciebus quaſi diſꝑatis. vn̄ dicimus ꝙ ille ꝗ furat̉ vt mechet̉: cōmittit duas malicias ī vno actu. Si vero obiectum ꝑ ſe ordinet̉ ad finē: vna dictarum differentiaꝝ ē ꝑ ſe determinatiua alterius. vn̄ vna iſtarum ſpecieꝝ ꝯtinebit̉ ſub altera. ꝯſiderādum auteꝫ reſtat que ſub qua. Ad cuiꝰ euidentiā primo ꝯſiderandū eſt: ꝙ quāto aliqua differētia ſumit̉ a forma magis ꝑticulari tāto magis eſt ſpecifica. Scd̓o ꝙ qͣꝫto agēs eſt magis vl̓e: tāto ex eo eſt forma magis vl̓is. Tertio ꝙ quāto aliquis fi nis eſt poſterior: tāto reſpōdet agēti vniuerſalior: ſicut victoria que ē vltimus finis exercitus: eſt finis intētus a ſum mo duce: ordinatio aūt huius aciei vel illius eſt finis intentus ab aliquo inferioꝝ ducuꝫ. ⁊ ex iſtis ſequit̉ ꝙ differētia ſpecifica que eſt ex fine: eſt magis generalis: ⁊ dr̄ia q̄ ē ex obiecto ꝑ ſe ad talem finem ordinato: eſt ſpecifica reſpectu eius. volūtas.n. cuius ꝓprium obiectū eſt finis eſt vl̓e motiuum reſpectu oīum potētiaꝝ aīe: quarum ꝓpria obiecta ſūt obiecta ꝑticularium actuū. ¶ Ad primū ergo dd̓m: ꝙ ẜm ſub̓am ſuā nō pōt aliquid eſſe ī duabus ſpeciebꝰ: quarum vna ſub altera nō ordinet̉. ſed ẜm ea q̄ rei adueniunt pōt aliquid ſub diuerſis ſpeciebus ꝯtineri: ſicut hoc pomū ẜm colorē ꝯtinet̉ ſub hac ſpecie.ſ. albi. ⁊ ẜm odorē ſub ſpe cie bene redolētis. ⁊ ſiml̓r actus ꝗ ẜm ſubſtātiaꝫ ſuā eſt in vna ſpecie naͣe: ẜm ꝯditiōes morales ſuꝑueniētes ad duas ſpēs referri poteſt: vt ſupra dictuꝫ ē. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ differētia comꝑat̉ ad genus vt forma ad mam inquātū fa cit eē genus ī actu: ſꝫ ēt genus ꝯſiderat̉ vt formaliꝰ ſpecie: ẜm ꝙ dr̄ia comꝑat̉ ad genus: vt forma ad mām īqͣꝫtum facit eē abſolutius ⁊ minus ꝯtractuꝫ: vn̄ ⁊ partes diffinitio nis reducunt̉ ad genus cāe formalis: vt dicitur in li. phyſi co. ⁊ ẜm hoc genus eſt cā formalis ſpeciei: ⁊ tanto erit formalius qͣꝫto cōius. ¶ Ad 3ᵐ dd̓ꝫ ꝙ finis eſt poſtremuꝫ ī executione: ſed eſt primum in intentione rationis: ẜm quā accipiuntur moralium actuum ſpecies. Ad octauū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ ꝙ non ſit aliquis actus indifferens ẜm ſuaꝫ ſpem: malū.n. eſt priuatio boni ẜm Aug. ſed priuatio ⁊ habitus ſūt oppoſita īmediata ẜm ph̓m: ergo nō eſt aliꝗs actus ꝗ ẜm ſpēm ſuam ſit indifferes quaſi mediū exn̄s inter bonū ⁊ malū. ¶ Pͣ. Actus humāi hn̄t ſpēm a fine vel obiecto vt dictū eſt: ſꝫ omne obiectū ⁊ oīs finis hꝫ ratiōem bōi vlmali: ergo oīs actus humanus ẜm ſuā ſpēm eſt bonꝰ vel malus. nullus ergo ē indifferēs ẜꝫ ſpēꝫ. ¶ Pͣ. Sicut dcm̄ eſt: actus dr̄ bonus ꝗ hꝫ debitam ꝑfectionē bonitatis: ma lus cui aliꝗd de hoc deficit: ſꝫ neceſſe ē ꝙ oīs actus vel ha beat totā plenitudinē ſue bonitatis vel aliꝗd ei deficiat: g neceſſe eſt ꝙ oīs actus ẜm ſpēm ſuā ſit bonus vel malus ⁊ nullus īdifferēs. ¶ Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ Aug. dic̄ ī li. de ſer. do. in mō. Ꝙ ſūt q̄dam facta media q̄ pn̄t bono vel malo aīo fie ri: de ꝗbꝰ ē temerariū iudicare: ſūt ergo aliꝗ actus ẜꝫ ſpēꝫ ſuā īdifferētes. ¶ Rn̄º dd̓ꝫ ꝙ ſicut dictū eſt: actus oīs hꝫ ſpēm ab obiecto: ⁊ actus humanꝰ ꝗ dr̄ moralis: hꝫ ſpēꝫ ab obiecto relato ad prīcipiū actiuum humanuꝫ: qd̓ eſt ratio. vn̄ ſi obiectum actus īcludat aliꝗd qd̓ ꝯueniat ordini ratio nis erit actus bonus ẜm ſuam ſpēm: ſicut dare elemoſynā indigēti. Si aūt īcludat aliquid qd̓ repugnet ordini ratiōis erit malus actus ẜm ſpēm: ſicut furari: quod ē tollere aliena: cōtingit autē ꝙ ob̓m actus nō includit aliꝗd ꝑtinens ad ordinē rationis: ſicut leuare feſtucā de terra: ire ad campū ⁊ hmōi. ⁊ tales actus ẜꝫ ſpēm ſuā ſūt indifferētes. ¶ Ad primū ergo dd̓m: ꝙ duplex ē priuatio: q̄daꝫ q̄ ꝯſiſtit ī priuato eē: ⁊ hec nihil relinq̄t: ſꝫ totū aufert: vt cecitas total̓i aufert viſum: ⁊ tenebra lucē: ⁊ mors vitā: ⁊ īter hāc priua tionē ⁊ habitū oppoſitū nō pōt eſſe aliqd̓ medium circa ꝓpriū ſuſceptibile. Eſt aūt alia priuatio q̄ ꝯſiſtit in priuari ſicut egritudo ē priuatio ſanitatis: nō ꝙ tota ſanitas ſit ſubla ta: ſed ꝙ eſt qͣſi q̄dam via ad totalē ablationē ſanitatis q̄ fit ꝑ mortē. ⁊ ideo talis priuatio cum aliꝗd relinquat nō ſemper eſt immediata cuꝫ oppoſito habitu: ⁊ hoc mō malū ē priuatio boni: vt Simplicius dicit in cōmēto ſuꝑ libro pre dicamentoꝝ: qꝛ non totū bonū aufert: ſed aliꝗd relinquit. vn̄ pōt eē aliquod mediū inter bonū ⁊ malū. ¶ Ad ſcd̓m dd̓ꝫ: ꝙ oē ob̓m vel finis hꝫ aliquā bonitatem vel maliciā: ſaltem nalem: nō tn̄ ſemꝑ importat bonitatē vel maliciam moralē: que ꝯſiderat̉ ꝑ oꝑationem ad rōnem: vt dictū ē: ⁊ de hac non agit̉. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ non ꝗcꝗd hꝫ actus ꝑtinet ad ſpēm eius. vn̄ ⁊ ſi in ratione ſue ſpeciei non ꝯtineat̉ ꝗcꝗd ꝑtinet ad plenitudinē bonitatis ipſius: non ꝑꝑ hoc eſt ex ſpē ſua malus: nec etiā bonus: ſicut hō ẜm ſuā ſpēm ne qꝫ virtuoſus neqꝫ vitioſus eſt. Ad nonū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ aliꝗs actus ẜꝫ ī diuiduū ſit indifferes. nulla.n. ſpēs ē q̄ ſub ſe nō ꝯtineat vel ꝯtinere poſſit aliqd̓ īdiuiduuꝫ: ſꝫ ali ꝗs actus ē īdifferēs ẜm ſuā ſpēm: vt dictū eſt: ergo videt̉ ꝙ aliꝗs actus īdiuidualis pōt eſſe īdifferēs. ¶ Pͣ. Ex īdiuidualibꝰ actibus cauſant̉ hītus ꝯformes ipſis vt dr̄ in. 3. ethi. ſed aliꝗs habitus ē indifferēs. dicit.n. ph̓s in. 4. ethi. de ꝗbuſdaꝫ: ſicut de placidis ⁊ ꝓdigis: ꝙ nō ſūt mali: ⁊ tn̄ ꝯſtat ꝙ nō ſūt boni: cū recedāt a v̓tute: ⁊ ſic ſūt īdifferētes ẜm habitū: ergo aliqui actus īdiuiduales ſunt īdifferētes. ¶ Pͣ. Bonū morale ꝑtinet ad v̓tutē: malū aūt morale ꝑti net ad vitiū: ſꝫ ꝯtingit qn̄qꝫ ꝙ hō actuꝫ ꝗ ex ſpecie ſua ē indifferens nō ordinat ad aliquē finē vitij vel v̓tutis: ergo cō tingit ad aliquē actum indiuidualē eē indifferētem. ¶ Sed ꝯtra ē qd̓ Greg. dicit in qͣdaꝫ homil̓. Ocioſum v̓buꝫ ē qd̓ vtilitate rectitudīs: aut ratiōe iuſte neceſſitatis: aut pie vtili tatis caret. ſꝫ v̓bū ocioſuꝫ eſt malū. qꝛ de eo reddēt hoīes ratiōeꝫ ī die iudicij: vt dicit̉ Mat. 12. Si aūt nō caret rōne iuſte neceſſitatis aut pie vtilitatis eſt bonū aūt maluꝫ: parergo ratione ⁊ ꝗlibꝫ alius actꝰ vel ē bonus vel malus: nul lus ergo īdiuidualis actꝰ ē indifferēs. ¶ Rn̄º dd̓m ꝙ ꝯtīgit qn̄qꝫ aliquē actū eē indifferēteꝫ ẜm ſpēm: qui tamen eſt bonus vel malus ī īdiuiduo ꝯſideratus: ⁊ hoc iō: qꝛ actus moralis ſicut dictū ē: nō ſolū hꝫ bonitatē ex obiecto a quo hꝫ ſpēm: ſed etiam ex circūſtātijs que ſunt quaſi quedam