Queſtio. XVIII. Ad ſeptimū ſic ꝓceditur. Uidetur ſpēs bonitatis eſt ex fine contineat̉ ſub ſpecie bonitatis que eſt ex obiecto: ſicut ſpecies ſub ge­nere: puta aliꝗs vult furari vt det elemoſynā: actꝰ.n. hꝫ ſpēm ex obiecto: vt dictū eſt: ſꝫ impoſſibile ē aliquid cō­tineatur in aliqua alia ſpecie qd̓ ſub ꝓprio ſpecie cōtine tur: qꝛ idem poteſt eſſe in diuerſis ſpeciebꝰ ſubalter nis. ergo ſpecies eſt ex fine cōtinet̉ ſub ſpecie eſt ex ob­iecto.. Semꝑ vltima differentia ꝯſtituit ſpēꝫ ſpecia­liſſimā: ſꝫ differentia que eſt ex fine videt̉ eſſe poſterior qͣꝫ differentia eſt ex obiecto: qꝛ finis hꝫ rationē vltimi: ergo ſpēs eſt ex fine ꝯtinet̉ ſub ſpecie eſt obiecto: ſicut ſpēs ſpāliſſima.. Quanto aliqua differentia eſt magis for­malis tāto magis eſt ſpecialis: qꝛ differentia comꝑatur ad genus vt forma ad materiam: ſed ſpecies eſt ex fine eſt formalior ea eſt ex obiecto: vt dictuꝫ eſt: ergo ſpecies ē ex fine ꝯtinetur ſub ſpecie que eſt ex obiecto: ſicut ſpēs ſpe cialiſſima ſub genere ſub alterno. Sed ꝯͣ. cuiuſlibet ge­neris ſunt determinate dr̄ie: ſed actus eiuſdem ſpē ex pa­te obiecti pōt ad infinitos fines ordinari: puta furtū ad infi nita bona vel mala: ergo ſpēs que eſt ex fine ꝯtinet̉ ſub ſpecie eſt ex obiecto ſicut ſub gn̄e. Rnº dd̓m: obie ctum exterioris actus dupliciter poteſt ſe habere ad fineꝫ voluntatis. Uno ſicut ſe ordinatū ad ipſuꝫ: ſicut bn̄ pugnare ſe ordinat̉ ad victoriā. Alio per accidēs: ſi cut acciꝑe alienā accidēs ordinat̉ ad danduꝫ elemoſi . Opꝫ aūt vt ph̓s dicit in. 7. metaphyſice. dr̄ie diui­dentes aliqd̓ genus: ꝯſtituētes ſpēm illius generis: per ſe diuidāt illud. ſi aūt accidens: non recte ꝓcedit diuiſio: puta ſiꝗs dicat: aīaliuꝫ aliud rōnale: aliud irrationale: aīa lium irrationaliū: aliud alatū: aliud alatum. alatum.n. alatum non ſunt ſe determinatiua eius: qd̓ eſt irratio nale. Oportet aūt ſic diuidere: aīalium aliud habēs pedes aliud non habens pedes: habentiuꝫ pedes aliud habet duos: aliud quattuor: aliud multos: hec.n. ſe determināt priorem differentiam. Sic igitur qn̄ obiectū non eſt per ſe ordinatum ad finem: differentia ſpecifica que eſt ex obie­cto non eſt per ſe determinatiua eius quod eſt ex fine: nec econuerſo. vn̄ vna iſtarum ſpecieꝝ eſt ſub alia: ſꝫ tunc actus moralis ē ſub duabus ſpeciebus quaſi diſꝑatis. vn̄ dicimus ille furat̉ vt mechet̉: cōmittit duas malicias ī vno actu. Si vero obiectum ſe ordinet̉ ad finē: vna di­ctarum differentiaꝝ ē ſe determinatiua alterius. vn̄ vna iſtarum ſpecieꝝ ꝯtinebit̉ ſub altera. ꝯſiderādum auteꝫ re­ſtat que ſub qua. Ad cuiꝰ euidentiā primo ꝯſiderandū eſt: quāto aliqua differētia ſumit̉ a forma magis ꝑticulari tāto magis eſt ſpecifica. Scd̓o qͣꝫto agēs eſt magis vl̓e: tāto ex eo eſt forma magis vl̓is. Tertio quāto aliquis fi nis eſt poſterior: tāto reſpōdet agēti vniuerſalior: ſicut vi­ctoria que ē vltimus finis exercitus: eſt finis intētus a ſum mo duce: ordinatio aūt huius aciei vel illius eſt finis inten­tus ab aliquo inferioꝝ ducuꝫ. ex iſtis ſequit̉ differētia ſpecifica que eſt ex fine: eſt magis generalis: dr̄ia ē ex obiecto ſe ad talem finem ordinato: eſt ſpecifica reſpectu eius. volūtas.n. cuius ꝓprium obiectū eſt finis eſt vl̓e mo­tiuum reſpectu oīum potētiaꝝ aīe: quarum ꝓpria obiecta ſūt obiecta ꝑticularium actuū. Ad primū ergo dd̓m: ẜm ſub̓am ſuā pōt aliquid eſſe ī duabus ſpeciebꝰ: qua­rum vna ſub altera ordinet̉. ſed ẜm ea rei adueniunt pōt aliquid ſub diuerſis ſpeciebus ꝯtineri: ſicut hoc pomū ẜm colorē ꝯtinet̉ ſub hac ſpecie.ſ. albi. ẜm odorē ſub ſpe cie bene redolētis. ſiml̓r actus ẜm ſubſtātiaꝫ ſuā eſt in vna ſpecie naͣe: ẜm ꝯditiōes morales ſuꝑueniētes ad duas ſpēs referri poteſt: vt ſupra dictuꝫ ē. Ad ſcd̓m dd̓m: differētia comꝑat̉ ad genus vt forma ad mam inquātū fa cit genus ī actu: ſꝫ ēt genus ꝯſiderat̉ vt formaliꝰ ſpecie: ẜm dr̄ia comꝑat̉ ad genus: vt forma ad mām īqͣꝫtum facit abſolutius minus ꝯtractuꝫ: vn̄ partes diffinitio nis reducunt̉ ad genus cāe formalis: vt dicitur in li. phyſi co. ẜm hoc genus eſt formalis ſpeciei: tanto erit for­malius qͣꝫto cōius. Ad 3ᵐ dd̓ꝫ finis eſt poſtremuꝫ ī executione: ſed eſt primum in intentione rationis: ẜm quā accipiuntur moralium actuum ſpecies. Ad octauū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ non ſit aliquis actus indifferens ẜm ſuaꝫ ſpem: malū.n. eſt priuatio boni ẜm Aug. ſed priuatio habitus ſūt oppoſita īmediata ẜm ph̓m: ergo eſt aliꝗs actus ẜm ſpēm ſuam ſit indifferes quaſi mediū exn̄s inter bonū malū.. Actus humāi hn̄t ſpēm a fine vel obiecto vt dictū eſt: ſꝫ omne obiectū oīs finis hꝫ ratiōem bōi vl­mali: ergo oīs actus humanus ẜm ſuā ſpēm eſt bonꝰ vel malus. nullus ergo ē indifferēs ẜꝫ ſpēꝫ.. Sicut dcm̄ eſt: actus dr̄ bonus hꝫ debitam ꝑfectionē bonitatis: ma lus cui aliꝗd de hoc deficit: ſꝫ neceſſe ē oīs actus vel ha beat totā plenitudinē ſue bonitatis vel aliꝗd ei deficiat: g neceſſe eſt oīs actus ẜm ſpēm ſuā ſit bonus vel malus nullus īdifferēs. Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ Aug. dic̄ ī li. de ſer. do. in . ſūt q̄dam facta media pn̄t bono vel malo aīo fie ri: de ꝗbꝰ ē temerariū iudicare: ſūt ergo aliꝗ actus ẜꝫ ſpēꝫ ſuā īdifferētes. Rn̄º dd̓ꝫ ſicut dictū eſt: actus oīs hꝫ ſpēm ab obiecto: actus humanꝰ dr̄ moralis: hꝫ ſpēꝫ ab obiecto relato ad prīcipiū actiuum humanuꝫ: qd̓ eſt ratio. vn̄ ſi obiectum actus īcludat aliꝗd qd̓ ꝯueniat ordini ratio nis erit actus bonus ẜm ſuam ſpēm: ſicut dare elemoſynā indigēti. Si aūt īcludat aliquid qd̓ repugnet ordini ratiōis erit malus actus ẜm ſpēm: ſicut furari: quod ē tollere alie­na: cōtingit autē ob̓m actus includit aliꝗd ꝑtinens ad ordinē rationis: ſicut leuare feſtucā de terra: ire ad campū hmōi. tales actus ẜꝫ ſpēm ſuā ſūt indifferētes. Ad primū ergo dd̓m: duplex ē priuatio: q̄daꝫ ꝯſiſtit ī pri­uato: hec nihil relinq̄t: ſꝫ totū aufert: vt cecitas total̓i aufert viſum: tenebra lucē: mors vitā: īter hāc priua tionē habitū oppoſitū pōt eſſe aliqd̓ medium circa ꝓ­priū ſuſceptibile. Eſt aūt alia priuatio ꝯſiſtit in priuari ſi­cut egritudo ē priuatio ſanitatis: tota ſanitas ſit ſubla ta: ſed eſt qͣſi q̄dam via ad totalē ablationē ſanitatis fit mortē. ideo talis priuatio cum aliꝗd relinquat ſem­per eſt immediata cuꝫ oppoſito habitu: hoc malū ē priuatio boni: vt Simplicius dicit in cōmēto ſuꝑ libro pre dicamentoꝝ: qꝛ non totū bonū aufert: ſed aliꝗd relinquit. vn̄ pōt aliquod mediū inter bonū malū. Ad ſcd̓m dd̓ꝫ: ob̓m vel finis hꝫ aliquā bonitatem vel maliciā: ſaltem nalem: tn̄ ſemꝑ importat bonitatē vel maliciam moralē: que ꝯſiderat̉ oꝑationem ad rōnem: vt dictū ē: de hac non agit̉. Ad 3ᵐ dd̓m: non ꝗcꝗd hꝫ actus ꝑ­tinet ad ſpēm eius. vn̄ ſi in ratione ſue ſpeciei non ꝯtineat̉ ꝗcꝗd ꝑtinet ad plenitudinē bonitatis ipſius: non ꝑꝑ hoc eſt ex ſpē ſua malus: nec etiā bonus: ſicut ẜm ſuā ſpēm ne qꝫ virtuoſus neqꝫ vitioſus eſt. Ad nonū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ aliꝗs actus ẜꝫ ī diuiduū ſit indifferes. nulla.n. ſpēs ē ſub ſe ꝯtineat vel ꝯtinere poſſit aliqd̓ īdiuiduuꝫ: ſꝫ ali ꝗs actus ē īdifferēs ẜm ſuā ſpēm: vt dictū eſt: ergo videt̉ aliꝗs actus īdiuidualis pōt eſſe īdifferēs.. Ex īdi­uidualibꝰ actibus cauſant̉ hītus ꝯformes ipſis vt dr̄ in. 3. ethi. ſed aliꝗs habitus ē indifferēs. dicit.n. ph̓s in. 4. ethi. de ꝗbuſdaꝫ: ſicut de placidis ꝓdigis: ſūt mali: tn̄ ꝯſtat ſūt boni: recedāt a v̓tute: ſic ſūt īdifferētes ẜm habitū: ergo aliqui actus īdiuiduales ſunt īdifferētes. . Bonū morale ꝑtinet ad v̓tutē: malū aūt morale ꝑti net ad vitiū: ſꝫ ꝯtingit qn̄qꝫ actuꝫ ex ſpecie ſua ē in­differens ordinat ad aliquē finē vitij vel v̓tutis: ergo tingit ad aliquē actum indiuidualē indifferētem. Sed ꝯtra ē qd̓ Greg. dicit in qͣdaꝫ homil̓. Ocioſum v̓buꝫ ē qd̓ vtilitate rectitudīs: aut ratiōe iuſte neceſſitatis: aut pie vtili tatis caret. ſꝫ v̓bū ocioſuꝫ eſt malū. qꝛ de eo reddēt hoīes ratiōeꝫ ī die iudicij: vt dicit̉ Mat. 12. Si aūt caret rōne iuſte neceſſitatis aut pie vtilitatis eſt bonū aūt maluꝫ: par­ergo ratione ꝗlibꝫ alius actꝰ vel ē bonus vel malus: nul lus ergo īdiuidualis actꝰ ē indifferēs. Rn̄º dd̓m ꝯtī­git qn̄qꝫ aliquē actū indifferēteꝫ ẜm ſpēm: qui tamen eſt bonus vel malus ī īdiuiduo ꝯſideratus: hoc: qꝛ actus moralis ſicut dictū ē: ſolū hꝫ bonitatē ex obiecto a quo hꝫ ſpēm: ſed etiam ex circūſtātijs que ſunt quaſi quedam