Queſtio..XIX. ¶ Queſtio. xix. Einde conſiderandum eſt de bonitate actus interioris vo lūtatis. ¶ Et circa hoc querunt̉ deceꝫ Primo vtrū bonitas volūtatis dependeat ex obiecto. Sd̓o vtꝝ ex ſolo obie cto dependeat. Tertio vtꝝ dependeat ex ratiōe. Quarto vtrū depēdeat ex lege eterna. Quīto vtrū ratio errās obliget. Sexto vtruꝫ volūtas ꝯtra legē dei ſequēs rōnē errāte ſit mala. Septi mo vtrū bonitas volūtatis in his q̄ ſunt ad finē depēdeat ex intentiōe finis. Octauo vtrū qͣꝫtitas bōitatis vel malitie in volūtate ſequatur quātitateꝫ boni vel mali in intētione. Nono vtrū volūtatis bonitas dependeat ex ꝯformitate ad voluntatē diuinā. xº. vtrū neceſſe ſit voluntatē hu manā ꝯformari diuine volūtati ī volito ad hoc ꝙ ſit bona. Ad primū ſic ꝓceditur. Uidet̉ ꝙ bonitas vo lūtatis nō depēdeat ex obiecto. vo lūtas.n. n̄ pōt eē niſi bōi: qꝛ malū ē p̄ter volūtatē: vt Dio. dicit. 4. ca. de di. no. Si igit̉ bonitas volūtatis iudicaretur ex ob̓to: ſequeret̉ ꝙ oīs volūtas eēt bōa: ⁊ nulla eēt mala¶ Pͣ. Bonū ꝑ prius inuenit̉ ī fine. vn̄ bōitas finis inqͣꝫtū hmōi nō depēdet ab aliquo alio: ſed ẜm ph̓m in. 6. ethico. Bona actio ē finis. lꝫ factio nūqͣꝫ ſit finis: ordinat̉.n. ſemꝑ ſicut ad finē ad aliꝗd factū. ergo bonitas actus voluntatis non depēdet ex aliquo obiecto. ¶ Pͣ. Unūqd̓qꝫ qͣle ē tale alterū facit: ſꝫ ob̓m volūtatis ē bonuꝫ bonitate nature: nō ergo pōt p̄ſtari volūtati bonitatē moralē: moralis ergo bonitas volūtatis nō dependet ex obiecto. ¶ Sed ꝯtra ē qd̓ ph̓s dicit in. 5. ethi. Ꝙ iuſtitia eſt ẜm quā aliꝗ volūt iuſta: ⁊ eadē rōne v̓tus ē ẜm quā aliꝗ volūt bona: ſꝫ bona volūtas eſt que ē ẜm virtutē. ergo bonitas volūtatis eſt ex hoc ꝙ aliquis vult bonū. ¶ Rn̄º dd̓ꝫ ꝙ bonum ⁊ malū ſunt ꝑ ſe differētie actus volūtatis. nā bonū ⁊ maluꝫ ꝑ ſe ad vo luntatem ꝑtinent: ſicut veꝝ ꝯfalſuꝫ ad rōneꝫ: cuius actꝰ ꝑ ſe diſtinguitur differētia veri ⁊ falſi: ꝓut dicimus opinionē eſſe verā vel falſaꝫ: vn̄ voluntas bona ⁊ mala ſunt actꝰ differētes ẜm ſpēm. differentia aūt ſpeciei ī actibus eſt ẜꝫ obiecta: vt dictū eſt: ⁊ ideo bonū ⁊ malū ī actibus volūta tis ꝓprie attenditur ẜm obiecta. ¶ Ad primū gͦ dd̓m: ꝙ volūtas nō ſemꝑ eſt veri boni: ſꝫ quādoqꝫ eſt apparentis boni: qd̓ ꝗdē hꝫ rōneꝫ aliquā boni. non tn̄ ſimpl̓r conueniē tis ad appetendū. ⁊ ꝓpter hoc actus volūtatis nō ē bonus ſemꝑ: ſed aliquādo malus. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ quāuis aliꝗs actus poſſit eē vltimus finis hominis ẜm aliquē mo dū: non tamē talis actus ē actus volūtatis: vt ſupra dictuꝫ ē. ¶ Ad tertiuꝫ dd̓m ꝙ bonū ꝑ rōneꝫ rep̄ſentat̉ volūtati vt ob̓m. ⁊ īqͣꝫtuꝫ cadit ſub ordīe rōnis ꝑtinet ad genꝰ moris: ⁊ cauſat bonitatē moralē ī actu volūtatis. rō.n. principi um eſt humanoꝝ ⁊ moraliū actuuꝫ: vt ſupra dictum eſt. Ad ſecundum ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ bonitas volūtatis nō depēdeat ſolū ex obiecto: finis.n. affinior eſt volūtati qͣꝫ alteri potētie ſꝫ actꝰ aliaꝝ potētiaꝝ recipiūt bonitatē non ſolū ex obiecto: ſꝫ ēt ex fine: vt ex ſupradictis pꝫ. ergo etiā actus volūtatis recipit bonitatē nō ſolū ex obiecto: ſꝫ ēt ex fine. ¶ Pͣ. Bonitas actus non ſolū ē ex obiecto: ſꝫ etiā ex circūſtantijs: vt ſupra dictū eſt: ſꝫ ẜm diuerſitatē circūſtātiaꝝ ꝯtingit eſſe di uerſitatē bonitatis ⁊ malitie in actu voluntatis: puta ꝙ aliꝗs velit qn̄ dꝫ: ⁊ vbi dꝫ: ⁊ qͣꝫtuꝫ dꝫ: ⁊ quō dꝫ: vel ꝓut dꝫ ergo bonitas volūtatis nō ſolū dependet ex ob̓to: ſꝫ etiā ex circunſtātijs. ¶ Pͣ. Ignorātia circūſtantiaꝝ excuſat malici am voluntatis: vt ſupra habitū eſt: ſꝫ hoc non eſſet niſi bonitas ⁊ malicia volūtatis a circūſtātijs depēderet. ergo bonitas ⁊ malicia voluntatis dependet ex circunſtantijs ⁊ nō a ſolo obiecto. ¶ Sed ꝯͣ. ex circūſtātijs inquātū hmōi actꝰ non hꝫ ſpēꝫ: vt ſupra dictū ē: ſꝫ bonū ⁊ malū ſunt ſpecifice dr̄ie actus voluntatis: vt dcm̄ eſt. ergo. bonitas ⁊ malicia voluntatis nō dependēt ex circūſtātijs: ſed ex ſolo obiecto. ¶ Rnº dd̓ꝫ ꝙ in quolibꝫ genere quāto aliꝗd ē prius tāto eſt ſimplicius. ⁊ in paucioribus ꝯſiſtens: ſicut prima corpo ra ſunt ſimplicia. ⁊ iō inuenimus ꝙ ea q̄ ſunt prima in quo libet genere ſunt aliquo mō ſimplicia: ⁊ in vno ꝯſiſtūt: prin cipiū aūt bonitatis ⁊ malicie humanoꝝ actuū ē ex actu vo luntatis. ⁊ iō bonitas ⁊ malicia voluntatis ẜm aliquid vnū attendit̉: aliorum vero actuum bonitas ⁊ malicia poteſt ẜꝫ diuerſa attendi. illud autem vnum quod eſt principium in quolibet genere: nō eſt per accidēs: ſed per ſe: qꝛ oē quod eſt per accidens reducit̉ ad id quod eſt per ſe ſicut ad pͥncipium. ⁊ ideo bonitas voluntatis ex ſolo vno illo depēdet quod per ſe facit bonitateꝫ in actu.ſ. ex obiecto ⁊ nō ex circunſtantijs que ſunt quedaꝫ accidētia actus. ¶ Ad primū ergo dd̓m ꝙ finis eſt ob̓m voluntatis: nō autem aliaꝝ virium. vnde qͣꝫtum ad actū voluntatis non differt bonitas q̄ eſt ex obiecto a bonitate q̄ eſt ex fine: ſicut in actibus alia rum virium: niſi forte per accidens: ꝓut finis depēdet ex fine: ⁊ voluntas ex voluntate. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m: ꝙ ſuppoſito ꝙ voluntas ſit boni: nulla circūſtantia pōt eā facere ma lā. Quod ergo dicit̉ ꝙ aliꝗs vult aliquod bonū quādo nō dꝫ: pōt intelligi dupl̓r. Uno modo ita ꝙ iſta circunſtātia referat̉ ad volitū: ⁊ ſic volūtas n̄ ē boni: qꝛ uelle facere aliquid quādo nō dꝫ fieri: nō eſt velle bonū. Alio mō ita ꝙ referat̉ ad actum volēdi: ⁊ ſic impoſſibile eſt ꝙ aliquis ve lit bonū quādo non dꝫ: qꝛ ſemꝑ hō dꝫ velle bonū: niſi for te per accidens inqͣꝫtuꝫ aliꝗs volēdo hoc bonū impedit̉: ne tūc velit aliquod bonū debitum: ⁊ tūc nō intendit malū ex eo ꝙ aliquis vult illud bonū: ſꝫ ex eo ꝙ non vult aliud bonum: ⁊ ſimiliter dd̓m eſt de alijs circūſtātijs. ¶ Ad ter tium dd̓m: ꝙ circūſtantiaꝝ ignorātia excuſat maliciā volū tatis ẜm ꝙ circunſtantie ſe tenēt ex parte voliti: inquātum .ſ. ignorat circunſtantias actꝰ quem vult. Ad tertiū ſic ꝓceditur. Uidet̉ ꝙ bonitas volū tatis nō depēdeat a ratione. prius.n. nō dependet a poſteriori: ſed bonuꝫ per prius pertinet ad uolūtatem qͣꝫ ad rationem: ut ex ſupradictis pꝫ. ergo bonū uoluntatis non dependet a ratione. ¶ Pͣ. Philoſophus dicit in. 6. ethicoꝝ. Ꝙ bonitas intellectus practici eſt uerū ꝯforme appetitui recto: appetitus aūt rectus eſt uoluntas bona: ergo bonitas rationis practice magis dependet a bo nitate uoluntatis qͣꝫ ecōuerſo. ¶ Pͣ. Mouens non dependet ab eo quod mouetur: ſed econuerſo: uoluntas aūt mo uet rationem ⁊ alias uires: ut ſupra dictū eſt: ergo bonitas uoluntatis non depēdet a ratione. ¶ Sed ꝯͣ eſt quod Hy larius dicit in. 10. de tri. Immoderata eſt omnis ſuſceptaꝝ uoluntatum pertinacia ubi nō rationi uoluntas ſubijcitur: ſed bonitas uoluntatis cōſiſtit in hoc ꝙ nō ſit immoderata: ergo bonitas uoluntatis dependet ex hoc ꝙ ſit ſubiecta rationi. ¶ Reſpondeo dd̓m: ꝙ ſicut dcm̄ ē: bonitas uolūtatis proprie ex obiecto dependet. ob̓m autem uoluntatis ꝓponitur ei per rationem: nam bonū intellectum eſt obie ctum voluntatis ꝓportionatuum ei. bonū autem ſenſibile uel imaginarium non eſt proportionatum uoluntati: ſꝫ appetitui ſenſitiuo: qꝛ uoluntas poteſt tendere in bonuꝫ uniuerſale qd̓ rō app̄hēdit: appetitus aūt ſenſitiuus nō tendit niſi ī bonū ꝑticulare qd̓ apprehēdit uis ſenſitiua. ⁊ iō boni tas uolūtatis depēdet a rōne eo mō quo depēdet ab ob̓o. ¶ Ad primū ergo dd̓ꝫ ꝙ bonū ſub ratione boni.i. appetibilis: ꝑ prius ꝑtinet ad uolūtatē qͣꝫ ad rōnē: ſꝫ tn̄ ꝑ prius ꝑ tinet ad rationē ſub ratione ueri qͣꝫ ad uolūtatē ſub ratione appetibilis: qꝛ appetitus uoluntatis nō pōt eſſe d̓ bono niſi prius a ratiōe apprehēdatur. ¶ Ad ſcd̓ꝫ dd̓ꝫ: ꝙ ph̓s ibi loꝗtur de intellectu practico ẜm ꝙ ē cōſiliatiuus ⁊ rōcinatiuus eoꝝ que ſunt ad finem: ſic.n. ꝑficitur ꝑ prudentiam. In his aūt que ſunt ad finem rectitudo rōnis cōſiſtit in cō formitate ad appetitū finis debiti: ſed tn̄ ⁊ ipſe appetitus finis debiti p̄ſupponit rectā apprehenſionē de fine q̄ eſt ꝑ rōnem. ¶ Ad tertiū dd̓ꝫ ꝙ uolūtas quodam mō mouet rationem: ⁊ ratio alio modo mouet uolūtatem ex parte.ſ. obiecti ut ſupra dictum eſt. Ad quartū ſic procedit̉. Uidet̉ ꝙ bonitas no lūtatis hūane nō depēdeat a lege eterna: unius.n. una eſt regula ⁊ mēſura: ſꝫ regula hūane uolūtatis ex qua eius bonitas depēdet eſt ratio recta: ergo nō depēdet bonitas uolūtatis a lege eterna. ¶ Pͣ. Mēſu