Queſtio..XIX. Queſtio. xix. Einde conſiderandum eſt de bo­nitate actus interioris vo lūtatis. Et circa hoc querunt̉ deceꝫ Primo vtrū bonitas volūtatis depen­deat ex obiecto. Sd̓o vtꝝ ex ſolo obie cto dependeat. Tertio vtꝝ dependeat ex ratiōe. Quarto vtrū depēdeat ex le­ge eterna. Quīto vtrū ratio errās obliget. Sexto vtruꝫ volūtas ꝯtra legē dei ſequēs rōnē errāte ſit mala. Septi mo vtrū bonitas volūtatis in his ſunt ad finē depēdeat ex intentiōe finis. Octauo vtrū qͣꝫtitas bōitatis vel mali­tie in volūtate ſequatur quātitateꝫ boni vel mali in intētio­ne. Nono vtrū volūtatis bonitas dependeat ex ꝯformi­tate ad voluntatē diuinā.. vtrū neceſſe ſit voluntatē hu manā ꝯformari diuine volūtati ī volito ad hoc ſit bona. Ad primū ſic ꝓceditur. Uidet̉ bonitas vo lūtatis depēdeat ex obiecto. vo lūtas.n. pōt niſi bōi: qꝛ malū ē p̄ter volūtatē: vt Dio. dicit. 4. ca. de di. no. Si igit̉ bonitas volūtatis iudicaretur ex ob̓to: ſequeret̉ oīs volūtas eēt bōa: nulla eēt mala­. Bonū prius inuenit̉ ī fine. vn̄ bōitas finis inqͣꝫtū hmōi depēdet ab aliquo alio: ſed ẜm ph̓m in. 6. ethico. Bona actio ē finis. lꝫ factio nūqͣꝫ ſit finis: ordinat̉.n. ſemꝑ ſicut ad finē ad aliꝗd factū. ergo bonitas actus voluntatis non depēdet ex aliquo obiecto.. Unūqd̓qꝫ qͣle ē tale alterū facit: ſꝫ ob̓m volūtatis ē bonuꝫ bonitate nature: ergo pōt p̄ſtari volūtati bonitatē moralē: moralis ergo bo­nitas volūtatis dependet ex obiecto. Sed ꝯtra ē qd̓ ph̓s dicit in. 5. ethi. iuſtitia eſt ẜm quā aliꝗ volūt iuſta: eadē rōne v̓tus ē ẜm quā aliꝗ volūt bona: ſꝫ bona volū­tas eſt que ē ẜm virtutē. ergo bonitas volūtatis eſt ex hoc aliquis vult bonū. Rn̄º dd̓ꝫ bonum malū ſunt ſe differētie actus volūtatis. bonū maluꝫ ſe ad vo luntatem ꝑtinent: ſicut veꝝ ꝯfalſuꝫ ad rōneꝫ: cuius actꝰ ſe diſtinguitur differētia veri falſi: ꝓut dicimus opinio­ eſſe verā vel falſaꝫ: vn̄ voluntas bona mala ſunt actꝰ differētes ẜm ſpēm. differentia aūt ſpeciei ī actibus eſt ẜꝫ obiecta: vt dictū eſt: ideo bonū malū ī actibus volūta tis ꝓprie attenditur ẜm obiecta. Ad primū dd̓m: volūtas ſemꝑ eſt veri boni: ſꝫ quādoqꝫ eſt apparentis boni: qd̓ ꝗdē hꝫ rōneꝫ aliquā boni. non tn̄ ſimpl̓r conueniē tis ad appetendū. ꝓpter hoc actus volūtatis ē bonus ſemꝑ: ſed aliquādo malus. Ad ſcd̓m dd̓m: quāuis aliꝗs actus poſſit vltimus finis hominis ẜm aliquē mo : non tamē talis actus ē actus volūtatis: vt ſupra dictuꝫ ē. Ad tertiuꝫ dd̓m bonū rōneꝫ rep̄ſentat̉ volūtati vt ob̓m. īqͣꝫtuꝫ cadit ſub ordīe rōnis ꝑtinet ad genꝰ mo­ris: cauſat bonitatē moralē ī actu volūtatis..n. principi um eſt humanoꝝ moraliū actuuꝫ: vt ſupra dictum eſt. Ad ſecundum ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ boni­tas volūtatis depēdeat ſolū ex obiecto: finis.n. affinior eſt volūtati qͣꝫ alteri potētie ſꝫ actꝰ aliaꝝ potētiaꝝ recipiūt bonitatē non ſolū ex obiecto: ſꝫ ēt ex fine: vt ex ſupradictis pꝫ. ergo etiā actus volūtatis recipit bonitatē ſolū ex obiecto: ſꝫ ēt ex fine.. Bo­nitas actus non ſolū ē ex obiecto: ſꝫ etiā ex circūſtantijs: vt ſupra dictū eſt: ſꝫ ẜm diuerſitatē circūſtātiaꝝ ꝯtingit eſſe di uerſitatē bonitatis malitie in actu voluntatis: puta ali­ꝗs velit qn̄ dꝫ: vbi dꝫ: qͣꝫtuꝫ dꝫ: quō dꝫ: vel ꝓut dꝫ ergo bonitas volūtatis ſolū dependet ex ob̓to: ſꝫ etiā ex circunſtātijs.. Ignorātia circūſtantiaꝝ excuſat malici am voluntatis: vt ſupra habitū eſt: ſꝫ hoc non eſſet niſi bo­nitas malicia volūtatis a circūſtātijs depēderet. ergo bo­nitas malicia voluntatis dependet ex circunſtantijs a ſolo obiecto. Sed ꝯͣ. ex circūſtātijs inquātū hmōi actꝰ non hꝫ ſpēꝫ: vt ſupra dictū ē: ſꝫ bonū malū ſunt ſpecifice dr̄ie actus voluntatis: vt dcm̄ eſt. ergo. bonitas malicia voluntatis dependēt ex circūſtātijs: ſed ex ſolo obiecto. Rnº dd̓ꝫ in quolibꝫ genere quāto aliꝗd ē prius tāto eſt ſimplicius. in paucioribus ꝯſiſtens: ſicut prima corpo ra ſunt ſimplicia. inuenimus ea ſunt prima in quo libet genere ſunt aliquo ſimplicia: in vno ꝯſiſtūt: prin cipiū aūt bonitatis malicie humanoꝝ actuū ē ex actu vo luntatis. bonitas malicia voluntatis ẜm aliquid vnū attendit̉: aliorum vero actuum bonitas malicia poteſt ẜꝫ diuerſa attendi. illud autem vnum quod eſt principium in quolibet genere: eſt per accidēs: ſed per ſe: qꝛ quod eſt per accidens reducit̉ ad id quod eſt per ſe ſicut ad pͥnci­pium. ideo bonitas voluntatis ex ſolo vno illo depēdet quod per ſe facit bonitateꝫ in actu.ſ. ex obiecto ex cir­cunſtantijs que ſunt quedaꝫ accidētia actus. Ad primū ergo dd̓m finis eſt ob̓m voluntatis: autem aliaꝝ vi­rium. vnde qͣꝫtum ad actū voluntatis non differt bonitas eſt ex obiecto a bonitate eſt ex fine: ſicut in actibus alia rum virium: niſi forte per accidens: ꝓut finis depēdet ex fine: voluntas ex voluntate. Ad 2ᵐ dd̓m: ſuppoſi­to voluntas ſit boni: nulla circūſtantia pōt facere ma . Quod ergo dicit̉ aliꝗs vult aliquod bonū quādo dꝫ: pōt intelligi dupl̓r. Uno modo ita iſta circunſtātia referat̉ ad volitū: ſic volūtas ē boni: qꝛ uelle facere ali­quid quādo dꝫ fieri: eſt velle bonū. Alio ita referat̉ ad actum volēdi: ſic impoſſibile eſt aliquis ve lit bonū quādo non dꝫ: qꝛ ſemꝑ dꝫ velle bonū: niſi for te per accidens inqͣꝫtuꝫ aliꝗs volēdo hoc bonū impedit̉: ne tūc velit aliquod bonū debitum: tūc intendit malū ex eo aliquis vult illud bonū: ſꝫ ex eo non vult aliud bonum: ſimiliter dd̓m eſt de alijs circūſtātijs. Ad ter tium dd̓m: circūſtantiaꝝ ignorātia excuſat maliciā volū tatis ẜm circunſtantie ſe tenēt ex parte voliti: inquātum .ſ. ignorat circunſtantias actꝰ quem vult. Ad tertiū ſic ꝓceditur. Uidet̉ bonitas volū tatis depēdeat a ratione. prius.n. dependet a poſteriori: ſed bonuꝫ per prius pertinet ad uolūtatem qͣꝫ ad rationem: ut ex ſupradictis pꝫ. ergo bonū uoluntatis non dependet a ratione.. Philoſophus dicit in. 6. ethicoꝝ. bonitas intellectus practici eſt uerū ꝯforme appetitui recto: appetitus aūt rectus eſt uoluntas bona: ergo bonitas rationis practice magis dependet a bo nitate uoluntatis qͣꝫ ecōuerſo.. Mouens non depen­det ab eo quod mouetur: ſed econuerſo: uoluntas aūt mo uet rationem alias uires: ut ſupra dictū eſt: ergo bonitas uoluntatis non depēdet a ratione. Sed ꝯͣ eſt quod Hy larius dicit in. 10. de tri. Immoderata eſt omnis ſuſceptaꝝ uoluntatum pertinacia ubi rationi uoluntas ſubijcitur: ſed bonitas uoluntatis cōſiſtit in hoc ſit immodera­ta: ergo bonitas uoluntatis dependet ex hoc ſit ſubiecta rationi. Reſpondeo dd̓m: ſicut dcm̄ ē: bonitas uolū­tatis proprie ex obiecto dependet. ob̓m autem uoluntatis ꝓponitur ei per rationem: nam bonū intellectum eſt obie ctum voluntatis ꝓportionatuum ei. bonū autem ſenſibile uel imaginarium non eſt proportionatum uoluntati: ſꝫ ap­petitui ſenſitiuo: qꝛ uoluntas poteſt tendere in bonuꝫ uni­uerſale qd̓ app̄hēdit: appetitus aūt ſenſitiuus tendit niſi ī bonū ꝑticulare qd̓ apprehēdit uis ſenſitiua. boni tas uolūtatis depēdet a rōne eo quo depēdet ab ob̓o. Ad primū ergo dd̓ꝫ bonū ſub ratione boni.i. appe­tibilis: prius ꝑtinet ad uolūtatē qͣꝫ ad rōnē: ſꝫ tn̄ prius tinet ad rationē ſub ratione ueri qͣꝫ ad uolūtatē ſub ratione appetibilis: qꝛ appetitus uoluntatis pōt eſſe bono ni­ſi prius a ratiōe apprehēdatur. Ad ſcd̓ꝫ dd̓ꝫ: ph̓s ibi loꝗtur de intellectu practico ẜm ē cōſiliatiuus rōcina­tiuus eoꝝ que ſunt ad finem: ſic.n. ꝑficitur prudentiam. In his aūt que ſunt ad finem rectitudo rōnis cōſiſtit in formitate ad appetitū finis debiti: ſed tn̄ ipſe appetitus finis debiti p̄ſupponit rectā apprehenſionē de fine eſt rōnem. Ad tertiū dd̓ꝫ uolūtas quodam mouet rationem: ratio alio modo mouet uolūtatem ex parte.ſ. obiecti ut ſupra dictum eſt. Ad quartū ſic procedit̉. Uidet̉ bonitas no lūtatis hūane depēdeat a lege eterna: unius.n. una eſt regula mēſura: ſꝫ regula hūane uolūtatis ex qua eius bonitas depēdet eſt ratio recta: ergo depēdet bonitas uolūtatis a lege eterna.. Mēſu­