Queſtio..XIX. luntarium. ⁊ ſic dico ignorantiam directe voluntariam inquā actus volūtatis fert̉. Indirecte aūt propter negligētiā ex eo ꝙ aliquis nō vult illud ſcire qd̓ ſcire tenet̉. vt ſupra dcm̄ eſt. Si igit̉ rō vel cōſciētia erret errore volūtario vel directe: vel ꝑꝑ negligētiam. qꝛ eſt error circa id qd̓ ꝗs ſcire tenet̉: tunc talis error rōnis vel cōſciētie nō excuſat: quin volūtas cōcordās rōni vel ꝯſciētie ſic errāti ſit mala. Si autem ſit error qui cauſat inuolūtariuꝫ proueniēs ex ignorātia alicuius circūſtātie abſqꝫ omni negligentia: tunc talis error rōnis vel cōſciētie excuſat vt volūtas ꝯcordans rōni errāti nō ſit mala: puta ſi rō errās dicat ꝙ homo teneatur ad vxorem alterius accedere: volūtas cōcordās huic rōni errāti ē mala: eo ꝙ error iſte ꝓuenit ex ignorātia legis dequam ſcire tenet̉. Si autem rō erret in hoc ꝙ credat aliqͣꝫ mulierem ſubmiſſam eſſe ſuam vxorē: ⁊ ea petēte debitū velit eam cognoſcere excuſat̉ uolūtas eius vt nō ſit mala: qꝛ error iſte ex ignorātia circūſtātie ꝓuenit que excuſat ⁊ inuolūtariuꝫ cauſat. ¶ Ad primū ergo dd̓m: ꝙ ſicut Dio nyſius dicit. 4. capl̓o de di. no. Bonū cauſat̉ ex ītegra cau ſa: maluꝫ auteꝫ ex ſingularibus defectibus. ⁊ ideo ad hoc ꝙ dicat̉ malum id in quo fert̉ voluntas ſufficit: ſiue ꝙ ẜm ſuam nam ſit malum: ſiue ꝙ apprehendat̉ vt maluꝫ: ſꝫ ad hoc ꝙ ſit bonum: requirit̉ ꝙ vtroqꝫ modo ſit modum. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m ꝙ lex eterna errare non poteſt: ſꝫ ratio humana poteſt errare: ⁊ ideo volūtas cōcordās rōui humane nō ſemꝑ eſt recta. nec ſemꝑ eſt cōcordās legi eterne ¶ Ad tertium dicendum ꝙ ſicut in ſylogiſticis vno incōueniēti dato neſſe ē alia ſe: ita in moralibus vno incōueniē ti poſito ex neceſſitate alia ſequūtur: ſicut ſuppoſito ꝙ aliꝗs querat inanem gloriā: ſiue ꝑꝑ inanem gloriā faciat quod fa cere tenet̉. ſiue dimittat: ſiue faciat peccabit: nec tn̄ eſt per plexus: qꝛ poteſt intentionē malam dimittere. ⁊ ſiml̓r ſuꝑ poſito errore rōnis vel ꝯſcientie qui procedit ex ignorātia non excuſante: neſſe eſt ꝙ ſequatur malū in voluntate. nec tn̄ ē homo ꝑplexus. qꝛ poteſt ab errore recedere cū ignorantia ſit vincibilis ⁊ voluntaria. Ad ſeptimū ſic ꝓcedit̉. Uidetur ꝙ bonitas volūtatis nō depēdeat ex intentione finis. Dictum eſt.n. ſupra ꝙ bonitas volūtatis depēdet ex ſolo obiecto: ſꝫ in his que ſunt ad finē aliud eſt obte ctuꝫ volūtatis: ⁊ aliud finis intētus. ergo in talibus bonitas volūtatis nō depēdet ab intētione finis. ¶ Pͣ. Uelle ſerua re mādatum dei pertinet ad voluntatem bonam: ſed hoc pōt referri ad malum finē.ſ. ad fineꝫ inanis glorie vel cupi ditatis dū aliquis vult obedire deo ꝑꝑ temporalia conſequēda. ergo bonitas volūtatis nō depedet ab intentione fi nis. ¶ Pͣ. Bonum ⁊ malum ſicut diuerſificāt volūtatem ita diuerſificāt finem. ſed malicia volūtatis nō dependet a malicia finis inuenti. qui.n. vult furari vt det elemoſynam volūtatem malam: lꝫ intēdat finem bonum. ergo etiaꝫ bonitas volūtatis nō dependet a bonitate finis ītēti. ¶ Sed cōtra ē qd̓ Aug. dicit. 9. ꝯfeſſionuꝫ: ꝙ intētio remuneratur a deo. ſed ex eo aliꝗd remunerat̉ a deo. qꝛ eſt bonuꝫ. ergo bonitas volūtatis ex intētione finis dependet. ¶ Reſpondeo dd̓m ꝙ intētio dupl̓r ſe poteſt habere ad voluntatē. Uno mō precedēs. Alio modo vt cōcomitans. Precedit quidē cauſal̓r intētio voluntatem: qn̄ aliꝗd uolumus ꝑꝑ intētionē alicuius finis: ⁊ tūc ordo ad finem conſiderat vt rō quedam bonitatis ipſius voliti: puta cum aliꝗs vult ieiunare ꝑꝑ deum. habꝫ.n. ieiunium rōneꝫ boni ex hoc ip ſo ꝙ ſit ꝑꝑ deū. vnde cum bonitas voluntatis depēdeat a bonitate voliti. vt ſupra dictum eſt. neceſſe eſt ꝙ depēdeat ex intētione finis: cōſequit̉ āt intētio volūtatē quādo accedit voluntati preexiſtēti: puta ſi aliꝗs vellet aliꝗd facere. ⁊ poſtea referat illud in deum: tūc prime volūtatis bonitas nō depēdet ex intētione ſequēti: niſi quatenus reiterat̉ actꝰ volūtatis cū ſequēti intentiōe. ¶ Ad primū ergo dd̓m: ꝙ quādo intētio eſt cauſa volēdi ordo ad finem accipit̉. vt q̄dam rō bonitatis in obiecto: vt dictum eſt. ¶ Ad ſcd̓m dicendū ꝙ volūtas nō poteſt dici bona ſi ſit intētio mala cau ſa volēdi. qui.n. vult dare elemoſynam ꝑꝑ inanem gloriaꝫ cōſequēdam: vult id quod de ſe eſt bonū ſub rōne mali. ⁊ ideo prout eſt volitum ab ipſo eſt malum. vnde voluntas eius eſt mala: ſꝫ ſi intētio ſit conſequēs. tūc volūtas potuit eē bona. ⁊ ꝑ intētionē ſequentē non deprauat̉ ille actus vo lūtatis qui preceſſit: ſꝫ actus volūtatis qui iteratur. ¶ Ad tertiū dd̓m ꝙ ſicut iam dictum eſt: maluꝫ ꝯtingit ex ſingu laribus defectibus. bonuꝫ aūt ex tota ⁊ integra cā. vn̄ ſiue voluntas ſit eius quod eſt ſcd̓m ſe malum etiaꝫ ſub rōne boni: ſiue ſit boni ſub rōne mali. ſemꝑ volūtas erit malaſꝫ ad hoc ꝙ ſit voluntas bona: requirit̉ ꝙ ſit boni ſub rōne boni.i. ꝙ velit bonum ⁊ propter bonum. Ad octauū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ ꝙ qͣꝫtitas bonitatis in voluntate depēdeat ex qͣꝫtitate bonitatis in intētione. qꝛ ſuꝑ illud Math̓. 12. Bonꝰ hō de theſauro bono cordis ſui ꝓfert bona. dicit glo. Tm̄ boni quis facit: qͣꝫtum intendit: ſꝫ intētio non ſoluꝫ dat bonitatē actui exteriori: ſꝫ etiā volūtati. vt dcm̄ eſt: ergo tm̄ aliꝗs hꝫ bonaꝫ voluntateꝫ qͣꝫtuꝫ intendit. ¶ Pͣ. Augmētata cau ſa augmentat̉ effectus: ſed intentionis bonitas eſt cā bone voluntatis. ergo qͣꝫtum ꝗs intendit de bono: tm̄ voluntas eſt bona. ¶ Pͣ. In malis qͣꝫtum aliꝗs intendit: tm̄ peccat. ſi.n. aliꝗs proijciens lapideꝫ intenderet facere homicidiū: reus homicidij eſſet. ergo pari rōne in bonis tm̄ eſt bona volūtas: qͣꝫtum aliꝗs bonum intendit. ¶ Sꝫ ꝯͣ. pōt eſſe in tentio bona: ⁊ voluntas mala. ergo pari rōne pōt eſſe intē tio magis bona. ⁊ volūtas minꝰ bona. ¶ Rn̄deo dd̓m: ꝙ circa actuꝫ ⁊ intētionē finis duplex qͣꝫtitas pōt ꝯſiderari. Una ex parte obiecti. qꝛ vult maius bonū vel agit. Alia ex intentione actus. qꝛ intenſe vult vel agit qd̓ ē maius ex parte agentis. Si igit̉ loquamur de qͣꝫtitate vtriuſqꝫ qͣꝫtū ad obiectū manifeſtuꝫ eſt ꝙ quantitas actus non ſequitur quantitateꝫ intentionis. qd̓ quidem ex ꝑte actus exterioris cōtingere pōt dupl̓r. Uno mō. qꝛ ob̓m qd̓ ordinat̉ ad fi nem intentuꝫ nō eſt ꝓportionatum fini illi: ſicut ſi quis daret decē libras: nō poſſet conſeꝗ ſuā intentionē ſi intēderet emere reꝫ valēteꝫ centū libras. Alio mō ꝑꝑ impedimen ta q̄ ſuperuenire pn̄t circa exterioreꝫ actuꝫ q̄ nō eſt in ptāte noſtra remouere: puta aliꝗs intendit ire vſqꝫ Romā. ⁊ oc currūt ei īpedimēta ꝙ nō pōt hoc facere: ſꝫ ex parte īterio ris actus volūtatis non eſt niſi vno mō: qꝛ interiores actus voluntatis ſunt in ptāte noſtra: nō aūt exteriores actus: ſꝫ volūtas pōt velle aliqd̓ ob̓m non ꝓportionatuꝫ fini intēto: ⁊ ſic voluntas q̄ fert̉ in id ob̓m abſolute ꝯſideratū non eſt tm̄ bona qͣꝫtuꝫ eſt intētio. ſꝫ qꝛ ēt ip̄a intētio quodāmodo ꝑ tinet ad actū voluntatis inquātuꝫ.ſ. eſt rō eius: ꝑꝑ hoc redundat qͣꝫtitas bone intētionis in voluntatē inquantū.ſ. vo luntas vult aliqd̓ bonum magnū: vt finē: lꝫ illud per qd̓ vult ꝯſequi tm̄ bonuꝫ non ſit dignū illo bono. Si v̓o ꝯſide ret̉ quātitas intentionis: ⁊ actus ẜm intēſionē vtriuſqꝫ: ſic intēſio intētionis redūdat in actū interiorē ⁊ exteriorē volū tatis. qꝛ ipſa ītentio quodāmō ſe hꝫ forml̓r ad vtrūqꝫ: vt ex ſupra dictis pꝫ. lꝫ material̓r ītentione recta exn̄te intenſa poſſit eſſe actus interior vel exterior non ita intēſus material̓r loquēdo. puta cū aliꝗs non ita intenſe vult medicinaꝫ ſumere ſicut vult ſanitatē: tn̄ hoc ip̄m qd̓ eſt ītenſe ītēdere ſanitatē redūdat formal̓r in hoc qd̓ ē ītēſe velle medicari. ¶ Sꝫ tn̄ hoc ē ꝯſiderādū ꝙ ītenſio actus īterioris vl̓ exte rioris pōt referri ad ītētionē: vt ob̓ꝫ: puta cū aliꝗs ītēdit īte ſe velle: vel aliꝗd ītenſe operari. ⁊ tn̄ nō ꝑꝑ hoc ītenſe vult vel operat̉. qꝛ qͣꝫtitatē ītenti boni nō ſequit̉ bonitas actus interioris vel exterioris: vt dcm̄ eſt: Et inde eſt ꝙ nō qͣꝫtū aliꝗs ītendit mereri meret̉. qꝛ quātitas meriti ꝯſiſtit in intenſione actus vt īfra dicet̉. ¶ Ad primū ergo dd̓ꝫ: ꝙ gloſa illa loquit̉ qͣꝫtum ad reputationē dei qui p̄cipue ꝯſiderat ītentioneꝫ finis. Unde alia glo. dicit ibidē ꝙ theſaurus cor dis ītentio eſt ex qua deus iudicat oꝑa. bonitas.n. ītentionis. vt dcm̄ eſt redūdat quodāmodo in bonitateꝫ volunta tis q̄ facit etiā exterioreꝫ actū apud deuꝫ meritoriū. ¶ Ad ſcd̓ꝫ dd̓m: ꝙ ſola bonitas ītentionis nō eſt tota cā bōe vo luntatis: vn̄ rō non ſequit̉. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ ſola malitia intentionis ſufficit ad malitiā voluntatis: ⁊ ideo etiā quātū mala eſt intētio tm̄ ēt mala eſt voluntas: ſed non eſt eadem ratio de bonitate: vt dictum eſt.
