Seite
Liber IIII CIX dam eniꝫ ludentes nec ludum ſcien tes: ſed numeratione tantū ꝓprias ſubſtantias ꝑdiderunt: die noctuqꝫ ludendo argēto apꝑatu lapidibus et auro. conſequenter aūt ex hac in ordinatione blaſſemare deum conā tur: et inſtrumenta conficiunt. Cō­modis igitur ſubiectoruꝫ ꝓſpiciētes hac generali lege decernimꝰ. vt nul li liceat in publicis vel priuatis do­mibus ludere: neqꝫ inſpicere: et ſi cō tra factum fuerit: nulla ſequat̉ con­demnatio: ſed ſolutum reddat̉ et cō petentibus actionibus repetat̉ ab is qui dederūt: aut eoruꝫ heredibus: aut is negligentibus a ꝓcuratoribꝰ vel patribꝰ ſeu defenſoribꝰ. non ob­ſtante niſi quinquaginta annoꝝ pre ſcriptione. Epīs vero locorum hoc ꝓuidentibus. ⁊ preſidiū auxilio vtē­tibus. deinde ordinēt quīqꝫ ludos comolemᵍ hydolomonōʰ reymdal caˡ hayronᵏ et carꝑuſamˡ ſed nec per mittimus etiam ludere in his vltra vnuꝫ ſolidū. etiā ſi multū diues ſit. vt ſi quē vinci cōtigerit. caſū graueꝫ non ſuſtineat. nō enī bella ſolummo do bene ordinamꝰ. ſed et res ſacras. Sed iſtaꝫ interminātes penā tranſ greſſoribuſ. poteſtatem dando epīs hoc inquirendi. et p̄ſiduꝫ auxilio ſe­dandi. ꝓhibemus etiam ne ſint equi lignei. et ſi quis ex hac occaſiōe vin­citur. hoc ipſe recuꝑet. domibus eor publicatis vbi hec reꝑiuntur: Si autem noluerit acdꝑe is qui dedit. ſequit̉ ⁊ prīo de his q̄ ex ꝯͣctibꝰ. de quibꝰ hic totꝰ liber tractabit. et cauet ibi ꝙ in hoc ti. nō tractat de hoc. ſed tm̄ de iurerā. ſic̄ ⁊. ff. qd̓ cū eo. nā nō tractatibi de his de quibꝰ dicit rubrica. ſꝫ inferiori libro ſic ⁊ s. ti. i. in. l. i. Itē verbū credendi ⁊ verbu reigeneralia ſunt. vt ff. e. l. i. ſi Quetas. quare dicit de rebꝰ creditis ⁊ nō de rebꝰ debitis. rn̄. vnū dicēdo ⁊ ma xime digniꝰ alterum dixiſſe vr̄. vl̓ veriꝰ qꝛ tractat quo ad credi tores qual̓r agantet vincāt nō de exceptō ne reoꝝ. qꝛ gͦ tā in re­alibuſqͣꝫ in perſona libꝰ ꝓbationū īopia decurrit̉ ad iuſiuran dū. iō de hoc merito interſerit. Auſa vtriuſ­qꝫ par­tiſ qͦ ſo lo caſu naſcit̉. actio. ſꝫ qn̄ iudex in­ferti l̓ ꝑs ꝑti in iudi­cio. cuꝫ ſit naſcitura ex ſnīa vt. jͣ. eo. actori nō naſcit̉ ex iuramē­to ẜm. P. ſed io. dic̄ tūc duaſ dari ī factū ⁊ ad idē ⁊ eidē ⁊ ꝯͣ eū dē. nec mirū ꝙ ex cō feſſiōe dat̉ vna. ⁊ ex ſnīa poſtea dat̉ alia ẜm. H. Itē ⁊ alias ī­uenio duas dari ei­dē ⁊ in eundem ⁊ ad eandē rē vbi tn̄ vnā intentari ſufficit. vt ff. de ac. emp. l. nō eſt nouum ⁊ de fideiuſ. ſi reus. ſic eꝯͣ in eo qui dꝫ vt. ff. de duobꝰ re. ſi reus ⁊ de fideiuſ. l. generaliter.§. i. o Inferente. l̓ re­feſte. nā qͥ refert in fert. ⁊ dic.ſ. in iudicō vt differat a p̄cedēti ⁊ cōp̄hēdit hic iudi­ciale ⁊ neceſſariū ſed neceſſariū differt iu dex. accurſius. p Remiſſio. tūc eī hēt̉ ꝓ iurato. vt. ff. e. l. n̄ etit.§. fi. ⁊. l. remittit. q Poteſt nota. non queri de ꝑiurio. ſic. jͣ. l. ꝓxima. ⁊. ff. de in litē iu. l. fi. ⁊. ff. de dolo ꝙ ſi. ⁊. ff. de excep. aduerſus. x Niſi ſpāliter. hec aūt exceptio nō ſit a iuramento volūtario qꝛ illud nūqͣꝫ retractat̉. vt. ff. e. l. admonēdi in fi. ſꝫ a iudiciali qd̓ ī caſu vno retractat̉. vt. jͣ. e. l. fi. Itē neceſſariū in alio caſu. vt. ff. e. l. admonēdi. Itē in alio vt. jͣ. de pena iudicis autē. nouo iure. ſed ibi defert̉ a lege nō iudical̓ ꝑtibꝰ. Iteꝫ nec fuit ibi delatu in eo de quo litigiū erat. Sed ⁊ in volūtario vr̄ excipi. vt. jͣ. de diuor. autē. hodie ſed ibi ſil̓r ſpeciale. l̓ ibi nemo detulit. itē. ⁊ s. de tranſac. ſi ex falſis ⁊. jͣ. de digni. quot̉. li. xij. ⁊ de crimine ſtel. l. deꝑiurio. quibꝰ legibus retractant̉ iuramēta voluntaria. ſed dic ibi iuratū fuit ſuꝑ vallā do cōtractu. hic ſuꝑ ite dirimēda vt ſit loco ꝓbatōis. p̨̄terea in. l. illa ſi ex falſis venit ꝯͣ duo.ſ. ꝯͣ iuramentū ⁊ ꝯtra pactu. hic ſolum deierat. vl̓ ibi nō retractat̉ p̄textu periurij. ſed falſitatis ⁊ ſic nō ē. cōtra. Itē nota ꝙ iuſiurandū aliud voluntariū. anud iudiciale. aliud neceſſariū. Uolūtariū extra iudiciū defert̉ ⁊ ſic d̓r. ꝙ ſpon te ſuſcipit̉. ⁊ refert̉ ⁊ recuſat̉. vt. ff. e. iuſiurandū. Iudiciale defert̉ in iudicio a ꝑte iudice appronāte ⁊ cōfortāte. ⁊ hoc pōt recuſari ⁊ re ferri. vt. jͣ. e. delata. ⁊. l. generaliter.§. ſin aut is cui. olim enī nō po terat recuſari. vt. ff. e. manifeſte. l̓ expone eā vt ibi dixi. Neceſſa­riū defert iudex ⁊ neceſſitatē imponit. ar. ff. de in litē iu. l. fi. nec re­cuſat̉ niſi iuſta cā. vt. jͣ. e. generaliter.§. ſin aūt ⁊c̄. Uſiurandi vltorē. q. d. nō retractat̉ hoc ſolo ⁊ ſic ſunt eadeꝫ ꝯͣria q̄ ſunt ſuperiori. l. ⁊ ſolue hic vt ibi poſſet ēt intelligi hec procurator noſter hoc inquirat. et in opus publicum cōuertat. ſimilit er prouideant iudices vt blaſfemijs ⁊ periurijs. que eorū inhibitionibus debent comprimi: omnes penitus conquieſcant. Explicit Liber Tercius Incipit̉ Liber Quartꝰ. De rebusᵐ creditis. Imꝑ. Anto. a. Herculiano. Auſa iureiuran do ex conſenſu vtriuſqꝫⁿ ꝑtis vl̓ aduerſario ī ſerēteº delato ⁊ p̄ſtito vl̓ remiſ ſol d̓ciſa. nec ꝑiurij p̄textu retractari pōtq niſi ſpecialit̓ᵗ hac lege excipiat̉ Imꝑ. Alex. a. felici. Uſturandi cōtempta religio ſa tis deum vltoremᵍ habet. pericu lum autē corporis vl̓ᵗ maieſta­tis crimē ſecūdū cōſtituta diuorum parentuꝫ meorū etᵛ ſi per principis venerationeꝫ quodam calore fuerit periuratum inferri non placetˣ. Imꝑ. Diocle. ⁊. Maxi. a a. et. cc. Seuero. N bone fidei contractibusʸ nec i non etiam ī alijs ceteris cauſis inopia probationum per iudi­cemᵇiureiurādo cauſa cognita resⁱ decidi oportet. Idem. a a. Maxime. ſ I ad excludendā tutele actō nem pupillus iuſiurandū tu lex qn̄ quis iuraret nō comedere carnes. vt tūc ſolū deū habeat vl­torē. ſecus ſi ſuū iuramentū parum alijs noceat vt in cōtrarijs ⁊ ſic nihil eſſet ꝯͣ. Itē vr̄ ꝯtra. s. de ſum. tri. l. i. in fi. ſo. hic ꝯtemnit re ligionē deierando. ibi violando aliter fidē catholicam t Del maieſtatis.i. crimen leſe maieſtatis v Et ſi.i. qͣꝫuis x Nō placet. īmo vr̄ in corpore puniri vt. ff. e. ſi duo ī fi. ſol. hic ꝑ calorē ibi n̄ ar­jͣ. ad. l. iul. ma. l. alie­nā. ⁊. ff. de re. iu. qd̓ ca lore. l̓ ibiꝯͣ duo venit ſ. pactū ⁊ iuramētuꝫ hic ꝯͣ iuramentū tm̄ vel tercio hic n̄ patit penā corporis vl̓ ꝓ. i. penā leſe ma ieſtatis ſed certe nec ibi. ſec quandā minorē. itē ꝯͣ huic fini ⁊ prīcipio eſt. s. d̓ tranſac. ſi qͥs maior in fi. ſol. ibi d̓ alio iuramēto dicit. accurſius N bone fidei ꝯͣctibus. qͥ nu merant̉ inſti. de act.§. actionū z Ceteris cauſis. nō repetit ꝯͣctibꝰ. na­⁊ nō ſolū cōp̄hendit ꝯͣctus ſtricti iuris. ſꝫ ēt delicta ⁊ quaſi deli cta. nā ſuper oībus pōt iurati. vt hic ⁊. ff. e. l. iij.§. i. ⁊. ff. reruꝫ amo. l. marcellus. a Inopia ꝓbationū.ſ. emergente b Per iudicē. deferentē iuſiurā. l̓ a ꝑte ꝑti delatum approbantē ſic ⁊ de vtroqꝫ hic dicit c Res decidi oportet.i. cauſa diffiniri ſicundū eum qui iurauit vt. ff. e. admonendi. ⁊ nota ſi actor plene probat vincit. ſi nullo modo abſoluitur reus licet non iuret. vt. s. de edendo qui accuſa re. ⁊ de iudi. properandum.§. i. ⁊. jͣ. de proba. l. ij. niſi in taſibus in quibus lex defert reo iuramentum ad purgationem ſui. vt. s. de his qui ad ec. con. l. fi.§. ſed ſicubi. ⁊. jͣ. de fide inſtru. l. fi. ⁊ de iure de li. l. fi.§. licentia. ij. ⁊ in aut. de fide inſtru.§ ſi tamen quenqͣꝫ. colla. iij. ⁊ de eden. pretor.§. ſꝫ ſi inciſo. Si autem acto ſemiplene pro­bauit per ſcripturam domeſticam puta. vt. jͣ. de proba. l. inſtrumē ta. vel per comparationem litterarum ꝑ quā qualiſqualis colli­gitur fidles. vt in auten. de nide inſtrumento.§. ſi vero morientur. ⁊.§. ſi vero nullus vel per fugam rei qui debuit finito officio. re ſpondere per ſe vel per procu. ibi vbu officium geſſit vt in auten­de colla.§. ſuper hoc. ⁊.§. ſi quis autem. vel per vnum teſtem quē dico ſemiplene ꝓbare. ar. ff. quemadmodum teſtamentū aper. l. i.§. fi. ⁊ de dote p̄le theopompꝰ. ⁊. ff. e. ſi duo in fi. i. rn̄. ⁊. jͣ. ad. l. cor. de fal. ſi quis decurio. ⁊. ff. de re. mili. l. nō omnes.§. a barbaris. itē ſi duo faciunt plenam. vnus ſemiplenam nec obſtat. ff. de qōibꝰ l. maritus. ibi enī non ꝓhibuit queſtionē haberi ꝙ non p̄cederent iudicia. ſed quia in caput dn̄i nō debuit torqueri. vt. jͣ. d̓ queſtio