Liber V CLVIIncipit liber. v. De ſponſalibus⁊ artis ſponſalicijs ⁊ pro ſeneticis¶ Impera. Diocle. ⁊ Max. aa. ⁊. ccAnnotari.Lijᶜ deſponſate renūciare cōdictioni et nubere alij nō ꝓhibentur.¶ Imꝑa. Cōſtanti. a. ⁊. c. adcapant. p̄f. vr.Id is qui puellā ſuis nuptijs pactus ē intra bienniuꝫexeqͦ nuptias in eadē ꝓuīciadegens ſuperſederit. eiuſqꝫ ſpacij decurſo fine in alterius poſtea ꝯuētōꝫpuella ꝑuenit nihil fraudis ei ſit q̄nuptias maturando vota ſua diutius eludi non paſſa eſt.¶ Impera. gra. Ualen. ⁊ theo. aaa.⁊. ccc. Eutropio. pp.Rrisᶠ ſponſaliorum nomīedatis ſi interea ſponſus velſponſa deceſſerit q̄ data ſuntiubemus reſtituiᵍ. niſi cām vt nuptie non celebrentur defunctaº ꝑſona iam prebuitⁱ¶ Impera. Honor. ⁊ Theo. aa. adMaximianum.Ipaterⁱ pactū de filie nuptijs inierit ⁊ humana ſorteꝯſūptus ad vota n̄ potueritꝑuenire id inter ſpōſum ⁊ ſponſamfirmūˡ ratūqꝫ ꝑmaneat quod a patre docebitur deſtinatumᵐ. nihilqꝫpermittatur habere momenti quodcum defenſoreⁿ ad quem minoriscommodaº pertinebant docebiturfuiſſe tranſactum. periniquum eſtenim vt contra paternam voluntatem redempti forſitan tutoris autcuratoris admittatur arbitrium cūplerunqꝫ etiam ipſius femineᵖ aduerſus commoda propria inueniap ¶ Exiſtimatōnis. quando alio modo tranſfertur ⁊ hoc diciturhodie ꝓ renouatione dariq ¶ Accipere. a nouo emphitheota ¶ Perſatus.ſ. ēphiteotar ¶ Cadat ip̄o iure. quicquid gͦ ꝯtra legē iſtam fiat poterit dn̄s rēvendicare aliud in vſufructuario. vt. ff. de vſuf. l. qui vſufructus.a ¶ deſponſalibus ⁊arris ſponſalicijs ⁊ ꝓſeneticis. dixit de ꝯͣctibus rerum nūc de cōtractu ꝑſonarum.b ¶ Et ꝓ ſeneticis.i.ſalarijs que dātur ꝓſenetis. vt. ff. de ꝓſen.l. ij. ſed de hoc nihil innigroCij depōſate alias deſponſata ⁊tūc plana⁊ aliaſ d̓ſpōſate ⁊ tūcdic non ꝓhibetur.i. n̄ſit ꝓhibitio. vel habeas in fi nō ꝓhibēturin plurali numero ⁊nota ꝙ magis ꝓpriedixiſſet alicui qͣꝫ alijſꝫ ꝓpter aliud alij qd̓eſt. jͣ. dicit ⁊c̄. Itē intellige cuꝫ cā vel ſinecā tūc tn̄ patit̉ penaꝫarrarum. vt. jͣ. e. l. fi. p̄terea ẜm canones aliud videt̉. xxvij. q. ij. d̓ſponſatā. ſꝫ certe īmoidem qꝛ hic de ea queeſt ſponſa per verba d̓futuro. quod qͣliterfiat habes. ff. e. l. i. ⁊. ij.⁊ fa. ad. l. i. de repu. l.ij. ⁊. ff. de ver. ob. l. titiain prin.Iis qui ꝓuīcia. ſꝫ ſi ī aliapoſt tres annos. vt. jͣ. de repu. l. ij.⁊ hoc ſi abſenſſit ex ꝓbabili cā tantu ſi ꝟoabſens ſit ex ꝓbabili⁊ neceſſaria cauſa expectat̉ donec adſit. vtff. e. l. ſepe qui eſt ꝯtrae ¶. Nihil fraudis.i.dāni neqꝫ in pecunianeqꝫ ī fama. veteresenī ꝓ dāno ⁊c̄. vt. ff. d̓edil. edic. l. cū autē.§.excipit̉. AccurſiusRris. hit eadeꝫ pignoravocant̉. vt. jͣ.ti i. li.g ¶ Reſtitui pena. exvtra qꝫ parte ceſſāte.b ¶ Defūcta ꝑſonainteruenerit oſculū vel nō lꝫ in dona. ꝓpter nup. ſecuſ. vt. jͣ. ti. ij. ſi aſponſo. cōmittebat̉ gͦ hͦ eā pena heredis ſic ⁊. jͣ. ti. ij. l. cū veterumi ¶ Prebuit. ⁊ ideo committit.I pr̄ nup. ⁊ de tali quē iure recuſare nō pocerat. vt. ff. ea. l.ſed ſi que.l ¶ Firmū habita rōe vel comꝑatione eiꝰ qd̓ pater fecit⁊ qd̓ tutor vult. ⁊ ſic nō ob. ff. de ver. ob. l. ticia.i. reſponſom ¶ Deſtinatū alias deſtinatū. ⁊ alias diffinitū. ē hoc niſi puella iure recuſet. ſic̄ in tutore eſt vel cura. vt. ff. de cōfit. tu. vtilitateꝫn ¶ Defenſore.i. tutore vel curatore.o ¶ Cōmoda.ſ. pecuniaria tractanda nō aūt de maritādo eā incōiunctione gͦ puelle nō querit̉ cōſiliū tutoris. ſꝫ ip̄iꝰ puelle. queſi cultū verecudie nō eligit iudicis erit deliberare. vt. jͣ. de nup. l. incō iunctōe. ⁊. l. in copulaadis. ⁊. ff. e. ſi prtelle ff. de ritu. nup. l. ſciētur laborare confilium.¶ Impera. Leo. ⁊ An. aa. ⁊. cc. Exi.trio. pre. pre.Ulierq iuris ſui conſtituta artarum ſponſaliuꝫ nomine vſqꝫ ad duplū tenearur.i. in id quodʳ accepit et aliudtantundem nec amplius ſi poſt cōpletum viceſimumquintum annūvel poſt impetratam veniam etatisatqꝫ in competenti iudicia comprobatam huinſmodi arras ſuſcepit¶ In ſimplum auteꝫ.i. tantummodo in id quod accepit ſi minoris etatis eſt ſiue virgo fiue vidua ſit fiueper ſe ſiue per tutoremˢ aut curatorem vel aliam perſonam eaſdemarras acceperit. Patrem verovel matrem legit time etatis conſtitutos ſiue ſimulʳ ſiue ſeparatimarras pro filia ſuſceperīt auum aūtve proauum ſi pronepoteˣ vel pronepte in duplum tantūmodo conuenit teneriʸ. ¶ Que ita cuſtodiricenſemus ſi non propter perſonamvel conditionem vel aliamᵇ cauſaꝫlegibus vel generalibusᶜ conſtitutionibus interdictam futurum matrimoniuꝫ conſtare prohibetur. tūcenim quaſi nullo facto vtpote finecauſa eaſdem arras preſtitaſ tm̄modo reddiᶜ cōſequens eē precipimus¶ Hisᵈ hoc quoqꝫ adijcimus vt ētſi legibus prohibite non ſint ſperate nuptie poſt arras aūt ſpōſaliciasſponſa cōiugiū ſponſi propter turpem vel impudicam conuerſatōeꝫaut religiōisᵉ aut ſecteᶠ diuerſitatērecuſauerit vel eo ꝙ quaſi vir coitūex quo ſpēs ſobolis oritur facereᶠn̄potuerit vel ob aliam iuſtam excuſationis cauſam fiquidem probatum fuerit ante dataſ eaſdem arrasſponſalicias hoc idem mulieremvel parentesᵍ eius cognouiſſe ſibdū ſecundū quoſdā. ſed alie in curatore illa ſi puelle. ⁊. ff. de ritu.nup. dicit ꝙ ip̄e ſolus nō pōt ꝯſtituere ſponſalia. ſed certe cū alijsdebet aduocari. vt. jͣ. de nup. l. i.p ¶ Femine conſentientis. tutori vel cur. ⁊ facit ad. l. jͣ. ſi nup. exreſcripto petantur. l. i. ⁊. ff. de repu. l. iul.Dulier p̄ens cābmvt nuptienon celebrenturr ¶ Quod. accep. ẜuat̉ gͦ ip̄o iure ille minor illeſus a pena velꝓ habita in integruꝫreſti.s ¶ Per tutorē qꝛ qͥꝑ aliū accipit ⁊c̄. vt. ffde admi. tu. l. ita autē§. geſſiſſe.t ¶ Simul. cū filia.y ¶ Seꝑatim.i. ſinefiliat ¶ Bronenote ſſuſceperit.y ¶ Teneri. idē dicāin tutore ⁊ curator̄ ſicjͣ. vnde vi. l. meminerint. ⁊.s. de iudicijs ꝓperandū.§. i. ⁊.jͣ. de ſeruis fu. l. quicunqꝫ. nāvt pr̄is ſic ⁊ tutoris ēofficiū filiā dotare. vtjͣ. de do. pre. l. fi. ſed hocqd̓ ſubijcit fallit. jͣ. ti.i. l. i. qui eſt contra.z ¶ Perſonam. qꝛ ſitturpis meretricator l̓ſimilis ⁊ alter nobiliſvt. ff. de ritu nu. l. lege⁊ ſic nō ob. jͣ. ti. i. l. i.a ¶ Uel cōdic. vt qꝛfilia ſenatoris. ⁊ libertus vel hereticus vl̓ iudeus vt. ff. de ritu nu.l. lege. ⁊ s. de iudeis. l.ne quisb ¶ Aliā cām veluticognatōeꝫ vel mortēalterius.c ¶ Generalibus cōſtitutionibꝰ. vt in tutoribꝰ ⁊ cura. vt.jͣ. d̓ inter. ma. per totū. ⁊ iōdedicatis. vt. s. de ep̄i.⁊ cleri. l. deo nobis inprin. ⁊ de ſacro fonteſuſceptis. ⁊. jͣ. de pup.ſiqͥs alumnā. c ¶ Tāſūmodo reddi cōdiſione ob cau. vel ſinecā ⁊ hoc quādo ignorauit accipiens. vt. ff.de condi. ob cauſam.l. ij. alias in duplum. ar. j. prox.§. ⁊ hoc in accipiente. in dante aūtſiquidem ignorauit repetit predicto mō. ſi ſciuit non repetit ꝓpſuum ſcelus. ſed ſit arta caduca alij dicūt ꝙ etiam tūc repetit qͣſinulla fuerit cauſa. vt. ff. de condi. ca. da. l. fi. ſed illā legem intelligimus in ignorāte. vt ibi diximus. ⁊. ff. de dona. inter vi. ⁊ vxo. cūhic ſtatus.§. fi. ⁊. jͣ. de ince. nup. l. qui contra legum. ⁊. ff. de ritu nu.l. prefectus. ⁊.s. condi. ob cauſam. l. i.d ¶ his quoqꝫ. ſcilicet exceptionibus predictis ⁊ facit. s. de epiſ.audi. l. ſi legibuse ¶ Religionis. ꝗuia non vult iacere in pennis vel bibere vinumf ¶ Secte. quia patarenus eſtf ¶ Facere. fa. jͣ. de repu. in cauſis. ⁊. xxxiij. q. i. c. i. ⁊. ij.g Vel parentes. alterius gͦ ſcientia alteri nocet. ⁊ ſic eſt ꝯͣ. ff. deiu. ⁊ fa. igno. iniquiſſimū. ſed ſoluit̉ s. de epiſ. audi. l. ſi legibus