Diſtinctio I deū eſt ocioſitas ⁊ mutabilitas. hoc aūt eſt ꝯͣ ſummā bonitadifferēte ꝑ eſſentiā habeat eſſe ex nihilo patēs ē. nā qd̓ total̓r tē ⁊ ꝯͣ ſummā ſimplicitatē. ergo hoc eſt impoſſibile ⁊ blaſphe ꝓducit̉. ꝓducit̉ ẜm materiā ⁊ formā. ſed materia nō hꝫ ex quo mū dicere de deo. ⁊ ita ꝙ mundus ceꝑit. He ſunt rōnes quas ꝓducat̉. qꝛ nō ex deo. manifeſtum eſt igit̉ ꝙ ex nihilo. Minor cōmētatores ⁊ moderniores ſuꝑaddūt rōnibus Ariſt. ſiue ad aūt.ſ. ꝙ mūdus total̓r a deo ꝓducat̉ pꝫ ex alio ꝓbleumate. bas pn̄t reduci. ¶ Sed ad oppoſitū ſunt rōnes ex ꝓpōnibus ¶ Rn̄. dd̓m ꝙ ponere mūdū eter nū eſſe ſiue eternal̓r ꝓductū iꝫ ꝑ ſe notis ẜm rōnē ⁊ ph̓iā. quaꝝ prima eſt hec. impoſſibile eſt ponēdo res oīs ex nihilo ꝓductas. oīno eſt ꝯͣ veritate ⁊ rōnē infinito addi. hec eſt manifeſta ꝑ ſe. qꝛ oē illud qd̓ recipit adſicut vltima rō ꝓbat. ⁊ adeo ꝯͣ rōnē vt nullū ph̓oꝝ quātūcūqꝫ ditionē fit maius infinito aut nihil maius. ſed ſi mūdus eſt ſi parui intellectus crediderim hoc poſuiſſe. Hoc em̄ implicat ī ne principio. durauit in infinitū. ergo durationi eius nō poſſe manifeſtā ꝯͣdictionē. Ponere aūt mūdū eternū p̄ſuppoſita ſet addi. ſed ꝯſtat hoc eſſe falſum. qꝛ reuolutio addit̉ reuolueternitate materie rōnabile vr̄ ⁊ intelligibile. ⁊ hoc duplici ex tioni oī die. gͦ ⁊c. Si tu dicas ꝙ infinitū eſt quātū ad p̄terita. emplo. Egreſſus em̄ rerū mūdanarū a deo eſt ꝑ modū veſtigitn̄ quātum ad pn̄s qd̓ nūc eſt: eſt finitum actu. ⁊ iō ex ea parvnde ſi pes eſſet eternus. ⁊ puluis in quo formatur veſtigium te q̄ finitū eſt. actu eſt reꝑire maius. Cōtra. on̄dit̉ ꝙ in p̄terieſſet eternus. nihil ꝓhiberet intelligere veſtigium pedis eſſe to eſt reꝑire maius. Hec eſt veritas infallibilis. ꝙ ſi mundus coeternum. ⁊ tamen a pede eſſe veſtigium. Per hūc modum ſi eſt eternus. reuolutiones ſolis in orbe ſuo ſunt infinite. Rur materia ſiue principiū potētiale eſſet coeternū autori. qͥd ꝓbi ſus ꝓ vna reuolutione ſolis neceſſe eſt fuiſſe. xij. ipſius lune. bet ip̄m veſtigiū eſſe eternū immo vr̄ ꝯgruum. Rurſus aliud plus eſt reuoluta luna ꝙͣ ſol. ⁊ ſol infinities. gͦ infinitoꝝ ex ea exēplū. Rōnalis em̄ creatura ꝓcedit a deo vt vmbra. filius ꝓ parte qua infinita ſunt eſt reꝑire exceſſum. hoc aūt eſt īpoſſicedit vt ſplēdor. ſed ꝙͣcito eſt lux ſtatim eſt ſplēdor ⁊ ſtatim ē bile. gͦ ⁊c. Scd̓a ꝓpō eſt iſta. Impoſſibile eſt infinita ordinari vmbra ſi ſit corpus opacū ei obiectū. Si ergo materia coeteroīs em̄ ordo fluit a principio in mediū. ſi gͦ nō eſt primū nō eſt na eſt autori tāꝙͣ opacū luci. ſicut rōnabile eſt ponere filiūl qͥ ordo. ſed duratio mundi ſiue reuolutiones celi ſi ſunt infinite eſt ſplēdor pr̄is) coeternū. ita rōnabile vr̄ creaturas ſiue mun nō bn̄t principiū. gͦ nō bn̄t ordinē. ergo vna nō eſt an̄ aliā. ſꝫ hͦ dū q̄ eſt vmbra ſumme lucis eſſe eternū. ⁊ magis rōnabile eſt eſt falſuꝫ. reſtat. ergo ꝙ bn̄t pͥncipiū. Sidicas ꝙ ſtatū ordinis ꝙͣ ſuū oppoſitū.ſ. ꝙ materia eternal̓r fuerit imꝑfecta ſine for nō eſt neceſſe ponere niſi in his q̄ ordinant̉ ẜm ordinē cauſalima vel diuina influētia. ſicut poſuerūt qͥdā ph̓oꝝ. ⁊ adeo rōna tatis. qꝛ in cāis neceſſario eſt ſtatꝰ. q̄ro quare nō in alijs. Pre bilius vt ēt ille excellētior inter ph̓os Ariſt. ſicut ſctī imponūt terea tu ex hoc nō euades. nūꝙͣ em̄ fuit reuolutio celi qͥn fuiſ⁊ cōmētatores exponūt ⁊ verba eius p̄tēdūt in hūc errorē diſet gn̄atio aīalis ex aīali. ſed ꝯſtat ꝙ aīal ordinat̉ ad aīal ex qͦ lapſus fuerit. Quidā tn̄ moderni dicūt ph̓m nequāꝙͣ illd̓ ſengn̄at̉ ẜm ordinē cāe. ergo ſi ẜm ⁊ ph̓m ⁊ rōnē neceſſe ē ponere ſiſſe nec intēdiſſe ꝓbare ꝙ mūdus oīno nō ceꝑit. ſed ꝙ nō ceſtatū ī his q̄ ordināt̉ ẜm ordinē cāe: gͦ ī gn̄atiōe aīaliū neceſſe perit naturali motu. Qd̓ boꝝ magis ſit veruꝫ ego neſcio. hoc ē ponere pͥmū aīal. ⁊ mūdus nō fuit ſine aīalibꝰ. gͦ ⁊c. Tertia vnū ſcio ꝙ ſi poſuit mūdū nō incepiſſe ẜm naturā. verū poſuit ꝓpō eſt iſta. Impoſſibile eſt infinita ꝑtrāſiri. ſꝫ ſi mūdus nō ⁊ rōnes eius ſumpte a motu ⁊ tꝑe ſunt efficaces. Si aūt hoc cepit. infinite reuolutiones fuerūt. ergo impoſſibile eſt illas ſenſit ꝙ nullo mō ceperit. manifeſte errauit ſicut pluribꝰ rōni ꝑtrāſiri. ergo impoſſibile fuit deuenire vſqꝫ ad hāc. Si tu di bus oſtēſum eſt ſupra. ⁊ neceſſe fuit eū ad vitādū ꝯͣdictioneꝫ cas ꝙ nō ſunt ꝑtranſita. qꝛ nulla fuit prima aūt ꝙ ēt bn̄ pn̄t ꝑ ponere aut mūdū eſſe factū ex tꝑe aut nō eſſe factū ex nihilo trāſiri in tꝑe infinito. ꝑ hoc nō euades. q̄ro em̄ a te vtruꝫ aliqͣ Ad vitādū aūt infinitatē actuale neceſſe fuit ponere aut aīe reuolutio p̄ceſſit hodiernā in īfinitū. an nulla. Si nulla. ergo rōnalis corruptionē. aut vnitatē. aut circulationē. ⁊ ita aufer oēs finite diſtāt ab hac. ergo ſunt oēs finite. ergo hn̄t princire btītudinē. vn̄ iſte error. ⁊ malū hꝫ initium ⁊ peſſimum finē. piū. Si aliqua in infinitū diſtat. q̄ro de reuolutione q̄ īmedia ¶ Qd̓ ergo obijcit̉ primo de motu primi mobilis qͥ eſt primꝰ 5 te ſequit̉ illa vtrū diſtet in infinitū. ſi nō. ergo nec illa diſtat. inter oēs motus ⁊ mutationes qꝛ ꝑfectiſſimus. dd̓m ꝙ loquē qm̄ finita diſtātia eſt inter vtrāqꝫ. Si ꝟo diſtat ī infinitū. ſil̓r do de motibꝰ ⁊ mutationibꝰ naturalibus verū dicit. ⁊ nō bꝫ in q̄ro de tertia ⁊ quarta. ⁊ ſic in infinitū. ergo non magis diſtat ſtātiā. loquēdo aūt de mutatione ſuꝑ naturali ꝑ quā ip̄m moab hac vna ꝙͣ ab alia. ergo vna nō eſt an̄ aliā. ergo oēs ſunt ſil bile ꝓceſſit in eſſe nō hꝫ veritatē. nā illa p̄ceſſit oē creatū. ⁊ ita Quarta ꝓpō eſt iſta. Impoſſibile eſt infinita a virtute finita mobile primū. ac ꝑ hoc ⁊ eius motū. ¶ Qd̓ obijcit̉ oīs motus 17 cōprehēdi. ſed ſi mūdus nō cepit. infinita cōprehēdunt̉ a vir exit in eſſe ꝑ motu. dd̓m ꝙ motus nō exit in eſſe ꝑ ſe nec in ſe. tute finita. ergo ⁊c. Probatio maioris ꝑ ſe pꝫ. Minor oſtēdit ſed cū alio ⁊ in alio. ⁊ qꝛ deus in eodē inſtāti mobile fecit. ⁊ vt ſic. ſupponēdo deū ſolum eſſe virtutis actu infinite ⁊ oīa alia motor ſuꝑ mobile influxit. iō motū mobili ꝯcreauit. Si autē br̄e finitatē. Rurſum ſupponēdo ꝙ motus celi nūꝙͣ fuit ſine q̄ras de illa creatione. dd̓m ꝙ ibi ſtare ē ſicut in primis. ⁊ hoc 1s ſub̓a ſpūali creata q̄ vel ip̄ꝫ faceret vel ſaltē cognoſceret. Rur melius infra patebit. ¶ Qd̓ tertio obijcit̉ de nūc tꝑis ⁊c. dd̓ꝫ ſum hoc ſuppoſito ꝙ ſub̓a ſpūalis nihil obliuiſcit̉. ſi ergo aliqͣ ꝙ ſicut in circulo ē dupl̓r aſſignare pūctū. aut cū fit. aut poſt ſpūalis ſub̓a virtutis finite ſil̓ fuit cū celo. nulla fuit reuoluꝙͣ factus eſt. ⁊ ſicut dū ſit ē ponere ⁊ aſſignare primū punctū. tio celi quā nō cognoſceret. ⁊ nō eſt oblita. ergo oēs actu codū ꝟo iā eſt nō ē ponere primū. ſic ē acciꝑe in tꝑe nunc dupl̓r. gnoſcit. ⁊ fuerūt infinite. ergo aliqua ſpūalis ſub̓a virtutis fi ⁊ in ipſa ꝓductione tꝑis fuit nunc pͥmum an̄ qd̓ nō fuit aliud. nite ſil̓ cōprebēdit infinita. Si dicas ꝙ nō eſt incōueniēs ꝙ qd̓ fuit pͥmum pͥncipium tꝑis in quo oīa dn̄r eſſe ꝓducta. Si vnica ſil̓itudine cognoſcit oēs reuolutiōes q̄ ſunt eiuſdē ſpēi aūt de tꝑe poſtꝙͣ factū eſt. verum ē ꝙ ē terminꝰ p̄teriti. ⁊ ſe bꝫ ⁊ oīno ꝯſil̓es. obijcit̉ ꝙ nō tm̄ cognouerit circulationes ſꝫ eaꝑ modum circuli. ſed hoc mō nō fuerunt res ꝓducte in tꝑe iā rū effectus. ⁊ effectus varij ⁊ diuerſi ſunt infiniti. pꝫ ergo ⁊c. ꝑfecto. ⁊ ita pꝫ ꝙ rōnes ph̓i nihil valēt oīno ad hāc ꝯcluſionē Quinta eſt iſta. Impoſſibile eſt infinita ſil̓ eſſe. ſꝫ ſi mūdus ē Et qd̓ d̓r ꝙ an̄oē tp̄s eſt tp̄s. verum ē accipiēdo intus diuidē eternus ſine principio. cū nō ſit ſine hoīe. ꝓpter hoīem em̄ ſūt do. nō extra anterius ꝓcedēdo. ¶ Qd̓ obijcit̉ de tꝑe qd̓ cepit quodāmō oīa. ⁊ hō duret finito tꝑe. igit̉ īfiniti hoīes fuerūt. 1g dd̓m ꝙ cepit in ſuo pͥncipio. pͥncipium aūt tꝑis eſt inſtans vel ſed quot fuerūt hoīes tot aīe rōnales fuerūt. ergo īfinite fue nunc. ⁊ ita cepit in inſtāti. ⁊ nō valet illatio. nō fuit in inſtāti. rūt aīe. ſed quot aīe fuerūt tot ſunt. qꝛ ſunt forme incorruptiergo nō cepit in inſtāti. qm̄ ſucceſſiua non ſunt in ſui initio. biles. ergo infinite ſunt aīe. Si tu dicas ad hoc ꝙ circulatio ¶ Pōt tn̄ al̓r dici ꝙ dupl̓r eſt loqͥ de tꝑe. aut ẜm eſſentiā. aut ᵍº eſt in aīabus. vel ꝙ vna aīa eſt in oībus hoībus. primū eſt erẜm eſſe. Si ẜm eſſentiā ſic nunc ē tota eēntia tꝑis. ⁊ illud nūc ror in ph̓ia. qꝛ vt vult ph̓s ꝓprius actus eſt in ꝓpria materia. cepit cum re mobili. nō in alio nunc ſed in ſeipſo. qꝛ ſtatus ē in ergo nō pōt aīa q̄ fuit ꝑfectio vnius eſſe ꝑfectio alterius etiā primis. vn̄ nō habuit aliā mēſurā. Si ẜm eē. ſic cepit cum moẜm ph̓m. Scd̓m ēt magis eſt erroneū. qꝛ multo minꝰ vna ē aīa tu variationis. nec cepit ꝑ creationē. ſed potius ꝑ ipſoꝝ. muta 21 oīm. Ultima rō ad hoc eſt. Impoſſibile eſt qd̓ hꝫ eſſe poſt nō bilium mutationē. ⁊ maxime primi mobilis. ¶ Qd̓ obr̄ de cāe eſſe. br̄e eſſe eternū. qm̄ hec eſt īplicatio ꝯͣdictionis. ſꝫ mūdus ſufficiētia ⁊ actualitate. dd̓m ꝙ cā ſufficiēs ad aliqͥd ē duobꝰ bꝫ eſſe poſt nō eſſe. ergo īpoſſibile ē eē eternū. Q aūt habeat modis. aut operās ꝑ naturā. aut ꝑ voluntatē ⁊ rōnē. Si opeeſſe poſt nō eſſe ꝓbat ſic. Oē illud qd̓ total̓r hꝫ eſſe ab aliquo. rās ꝑ naturā. ſic ſtatim cum eſt ꝓducit. Si aūt operās ꝑ volū ꝓducit̉ ab illo ex nihilo. ſed mūdus total̓r hꝫ eſſe a deo. ergo tatē. ⁊ ꝙͣuis ſit ſufficiēs. non oportuit ꝙ ſtatim cum eſt oꝑet̉. mūdus ꝓducit̉ ex nihilo a deo. ſed nō ex nihilo material̓r nec oꝑat̉ em̄ ẜm ſapīam ⁊ diſcretionē. ⁊ ita ꝯſiderat. ꝯgruitatem. cauſal̓r. ergo ordinal̓r. Qd̓ aūt oē qd̓ total̓r ꝓducit̉ ab aliquo Qm̄ igit̉ non ꝯueniebat nature ipſius creature eternitas. nec aa iiij
