De iure natu.. ci. Primus aut p̄cipit vt quis honeſte viuat: aut p̄ci­pit vt quis alterū ledat: aut vnus ius ſuum vnicuiqꝫ tribuat. de primo po­nitur exemplū in glo. incipit qͣꝫtū ad ſe ⁊c̄. de ſecūdo ponit̉ exemplū non debet vnus alteri iniuriā inferre. vt. ff. e. l. iij. de quo pone exemplū vt in iudice vnicui­qꝫ debet ſuū ius tribuere ꝓut.. dixi ī diſ Huius ſtudij. Quin finitione iuſticie. to dr̄ in.§. Huius ſtudij. ex quo.ſ. vidimꝰ quid ē iuſticia. Itē ex quo vidimus quot et qualia ſunt iuris p̄cepta. Et eſt ſciēduꝫ vltimo loco ius noſtrum ciuile in duas partes diuidit̉.ſ. in ius publicū pͥuatuꝫ et pͥmo dicit qͥd dicat̉ ius publicū. Et cer te ius publicū dicit̉ illa pars iuris noſtri que tractat de vtilitate totius mundi: qd̓ dic vt in gloſa que incipit Et ꝯſiſtit. Secū do dicit qͥd dicat̉ priuatū. Certe ius priua tum dicitur illa pars iuris nr̄i tractat de vtilitate ſinguloꝝ: puta vt fundus meus ab aliquo poſſeſſus reſtituat̉ mihi: vl̓ pu ta vt debitor meus qḋ debet mihi ſoluat et alia infinita exēpla poſſes ponere. Tā­dem dicit exquo vidimus qͥd eſt ius pu­blicum: nūc videndū eſt qͥd eſt ius priua­tum. Et ſciendū eſt ius priuatū eſt colle ctuꝫ ex p̄ceptis triū iuriū. ſcꝫ ex p̄cepto iu­ris naturalis. Itē ex p̄ceptis vel p̄cepto iuris gentiū. Itē ex p̄ceptis iuris ciuilis: et de his p̄ceptis iuris naturalis gentiuꝫ vel ciuilis: pone exēpla vt in gloſa inci pit In iure em̄. Extra caſum nota qͥd ē iu ſticia. ſecūdo nota qͥd eſt iuriſprudentia. tercio nota qualiter leges ſunt docēde. qͣr to nota de cōſtantia iuuenū. quinto va­dit plane vadit ſane. ſexto nota tria iuris precepta. ſeptimo no. ius aliud publicuꝫ aliud priuatū. octauo no. ius aliud na­turale: aliud gentiū: aliud ciuile: oīa iſta que ſunt in hoc titulo ſunt etiam in titulo ff. de iuſticia iure. Eiure naturali gentiū ciuili. tinua ad precedentē titulū ī hūc modū. ſupra titu. ꝓxi. habuimus quid eſt iuſticia: itē quid eſt iuriſprudētia itē qualiter leges ſunt docēde. Itē ſunt iuris p̄cepta. Item noſtra ſcientia lega lis diuiditur in duas partes. ſcꝫ in ius pu blicū ius priuatū. Similiter habemus qualiter iuſtinianus in hoc volumine in­ſtitutionū de iure priuato iure publico ꝓponit tractare dicit hoc ius priuatū eſt collectū deriuatū ex p̄ceptis triū iuri um.ſ. ex p̄ceptis iuris naturalis: gentiuꝫ: et ciuilis. Nūc autem de iſtis ſingulis iu­ribus eſt videndū.ſ. de iure naturali gen­tium ciuili ponit̉ hec rubrica. Ideo cōtinuatione p̄miſſa eſt notandum hec rubrica habet tres partes. prīa de iure na turali. ſecūda de iure gentiū. tercia de iure ciuili. de ſola prima tractat̉ in pͥncipio vſ­qꝫ ad.§. Ius autem ciuile. de ſecūda ſola tractat̉ in.§. Ius aūt gentiū. de tercia tra­ctat̉ in.§. Cōſtat..§. ſequē. vſqꝫ ad.§. Sꝫ naturalia quidē...§. ſequē. qui incipit Omne aūt ius. de ſecunda aūt de tercia ſcꝫ iure gentiū ciuili: mixtim tractatur in.§. Ius aūt ciuile. vſqꝫ ad.§. Ius auteꝫ gentiū. plus tn̄ de iure ciuiliqꝫ de iure ge­tium ibi tractatur. eodē modo de ſecun­da tercia.j. de iure gentiū ciuili mixtiꝫ tractatur. eo.§. Sed naturalia. ẜm ſecun dam expoſitione illius.§. ſed ẜm pͥmam expoſitōem illius.§. dices ibi tractatur mixtim de prima ſecunda parte rubrice ſcꝫ de iure naturali ciuili. duobus enim modis ille.§. ītelligit̉ vt ibi no. in glo. poſi ta circa pͥn.§. incipit hic.§. pōt intelligi. Ius naturale eſt. Hoc principium vſqꝫ ad.§. Ius aūt ciuile: de prima parte rubrice tractat.ſ. de iure naturali. Et diui­ditur hoc pͥncipiū in duas partes. In pri ma parte ſic forma caſum. Quidā ſcolaris rudis acceſſit ad pͥncipē iuſtini. coraꝫ eo talem ꝓpoſuit queſtionem. Dn̄e impera tor dicite mihi quid eſt ius naturale. Im perator reſpondet ſibi. Ius naturale eſt quoddā ius quo iure omīa aīalia ſunt in­ſtructa perita a natura.i. a deo. vel ius naturale eſt quoddā ius quo iure natura id eſt deus oīa aīalia inſtruxit docuit: iiij