Prohemium De AnimaIrcainitiuꝫ libride anima.Queritur PrimoUtrū de aīaſit ſcientia.Dicendū ꝙſic. Quia deillo eſt ſcientia qd̓ habet paſſiones ꝑ principia de ip̄o demōſtrabiles. ſed ſic eſt de aīa. ergo de aīa eſt ſciētia.Maior patet quia eadem requirunt̉ ad demōſtrationē ⁊ ſcīam. quia demonſtratio eſt ſyllogiſmus faciens ſcire. ſed iſta ſufficiūt ⁊ requirunt̉ad demonſtrationē ſicut pꝫ in principio primipoſterioꝝ. Minor on̄ditur quia principia aīeſunt illa q̄ ponūtur in diffinitione aīe. ⁊ hoc eſtde intentione Areſtotelis. ij. poſterioꝝ qͥ ponitad hoc duas cauſas. Prima eſt ꝙ idē ſūt quid⁊ propter quid Et idem ſunt diffinitio que eſtcā diffiniti. ⁊ diffinitō que eſt mediū demōſtrationis. Secunda eſt qꝛ dic̄ ꝙ diffinitio ē medium demōſtrationis potiſſime. Paſſiones autēſunt potentie aīe. Poteſt enim aīa dupl̓r capi.Uno mō vt genꝰ ẜm ꝙ ſe extēdit ad aīam vegetatiuā ſenſitiuā ⁊ intellectiuā. ⁊ ſic aīe potentiaeſt viuificare ſiue vitā dare. Alio mō accipituraīa ẜm duerſas eius ſpēs ⁊ ſic aīe potentie ſunteiꝰ paſſiones. Poteſt ergo ſic fieri demonſtratōOmīs actus primus ſubſtātialis corꝑis phiſici organici eſt viuificans. Sed aīa eſt actꝰ primus ⁊c̄. ergo aīa ē viuificans. Et hoc ē qd̓ alijſic demonſtrant. Oīs actꝰ primꝰ ſubſtantialis⁊c̄. eſt principiū oꝑationū vitalium. Sed aīaeſt hmōi ergo ⁊c̄.Arguitur. Oīs paſſio realiter dꝫ diſtinguia ſuo ſubiecto. ſed viuificare non diſtinguit̉ abaīa. ergo nō eſt eius paſſio Minor pꝫ qꝛ vitaet anima idem ſunt vt dicit Areſto. in primoelenchoꝝ circa fallaciam ẜm nō cauſā Dicēdum ꝙ viuificare capitur dupliciter. Uno mōẜm ꝙ eſt primam vitam facere id eſt dare eē vitale. et ſic non diſtinguitur viuificare ab animaQuod ſic ꝓbatur. quia nullus effectus cauſeformalis realiter diſtinguitur a ſua cauſa. ſicutalbere nō diſtinguitur ab albedīe ſed albefacerequia albefacere fluit ab albedine in genere cauſeefficiētis ſed albere in genere cauſe formalis. ſicetiam animare non diſtinguit̉ ab anima. ⁊ hocmodo dicitur in ſecundo huiꝰ ꝙ viuere in viuētibus eſt eſſe. Alio modo accipitur viuificarevt eſt vitam ſecundā facere.i. oꝑatōnes vitalesdare. ⁊ ſic videre eſt viuere. audire eſt viuere. etſic de alijs oꝑationibus. ⁊ ſic viuificare diſtinguitur realiter ab anima. Si ergo querat̉ quōdebet hic capi viuificare. Dicendum ꝙ poteſt h̓capi vtroqꝫ modo. Et ad argumentum ꝓpoſitum dicendum ꝙ non oportet ſemper qualibetpaſſiōem diſtingui realiter a ſuo ſubiecto. imoſunt multe paſſiones tam in realibus qͣꝫ in entibus rationis que non poſſunt realiter diſtingui a ſuo ſubiecto. In realibus patet. quia deꝰhabet paſſiones que de ipſo non diſtinguunturEt etiam ſubſtantia eſt res realis ⁊ tn̄ eius vltima ꝓprietas ſcilicet eſſe ſuſceptibilem contrariorum non diſtinguitur ab ipſa realiter. namſi eſſe ſuſceptibile contrariorum eēt accn̄s ſubſtantie ⁊ non ipſa ſubſtantia. tunc eſſet proceſſus in infinitum in accidentibus. quia illa ſuſceptibilitas preſupponeret aliam ſuſceptibilitatem et illa iterum aliam ⁊ ſic in infinitū. Inentibꝰ rōnis pꝫ de vniuerſali ⁊ p̄dicabili.Arguitur. Uidetur ꝙ potentie anime nonpoſſint dici paſſiones anime. probat̉. quia omnis paſſio fluit ab illo quod eſt completuꝫ ſubiectum. ſed ſunt multe potentie que non ſūt inanima tm̄ ſed in corpore ⁊ in anima. ſicut ſuntpotentie vegetatiue ſenſitiue. ergo tales potētie non poſſunt dici paſſiones anime. Dicēdum ꝙ duplices ſunt potentie ipſius anime.Quedam ſunt intellectiue que ſunt in animatm̄. vt intellectus agens. poſſibilis ⁊ voluntasEt de illis potentijs non eſt dubium quin ſintperfecte proprietates anime. quia fluunt ab anima tanqͣꝫ a completo ſubiecto. Alie ſunt potentie que fluunt ab anima et corpore ſimul. ſicutſunt potentie vegetatiue ⁊ ſenſitiue. Et de illiseſt dicendum. ꝙ qͣꝫuis tales potentie non fluātab anima ſicut a completo ſubiecto. fluūt tamēab anima ſicut ex completo principio ⁊ ſicut ext ſubiecto principali. quia qͣꝫuis ille potentieſint ī aīa ⁊ corꝑe ſunt tn̄ pͥncipaliꝰ in aīa qͣꝫ corpore. et ideo demōſtrantur de anima ſicut de ſubiecto prīcipali qͣꝫuis non totali. Et per hoc ſoluitur illud argumentum quo argui ſolꝫ. Quicquid non habet eē per ſe non habet paſſiones ꝑSed anima ē hmōi. Maior ꝓbatur. quiaactꝰ ſecundus p̄ſupponit actum primū. Dicendum ꝙ loquendo de aīa rōnali. tunc animahꝫ eſſe ꝑ ſe ẜm aptitudinem. et ſic in ipſa poſſūteſſe ꝯplete paſſiones et ꝑfecte. Loquendo autēde aīa in ꝯmuni. Dicendū eſt ꝙ illud qd̓ hꝫ paſſiones ſicut ꝯpletum ſubiectum paſſionū hoc
