De Anima uerſis potentijs. Ad ſcd̓am dicendū ꝙ viuere capit̉ dupliciter. Uno modo ꝓ viuere eſſentia liter. et ſic viuere ē ab aīa non āt ab aliqͣ ꝑte aīe Alio capit̉ viuere pro actu potentie aīe et tūc generalit̓ eſt ab oībus potentijs. quia non ſolū videre eſt viuere. ſed etiam audire appetere et intelligere. et ſic de alijs. Itē cōſiderāduꝫ eſt ꝙ ex textu in quo Areſto. tractat de erroribꝰ pn̄t ſpecialit̓ notari nouē autoritates. Quaꝝ prīa eſt. Animal differt a non anīali motu et ſenſu Secūda. Hector iacet aliud ſapiens. Tercia intelligere aſſil̓atur quieti. Quarta q̄ dicit aīaꝫ iraſci dicit eā texere ⁊ edificare. Quinta ſi ſenex accipiat oculū vt iuuenis videbit vtiqꝫ vt iuuenis. Sexta intellectꝰ corrūpit̉ quodā interiori corrupto. Septīa. ſi aīa eſſet cōpoſita ex oībꝰ rebꝰ vt oīa cognoſceret tūc deꝰ eſſet inſipientiſſimū aīaliū. Octaua. rectū eſt canon ſui ⁊ obliqui. Nona. aīa cōtinet corpꝰ et nō econtra Quaꝝ prima ſic introducit̉. Nā cōuenienter antiqui inquirūt aīam ex motu et ex ſenſu. qͥa aīata dn̄t ab inaīatis motu et ſenſu. ſed mani feſtū eſt ꝙ aīata ⁊ inaīata dn̄t ꝑ aīam. ideo cō uenient̓ ex motu et ſenſu inqͥrit̉ aīa. Scd̓a auto ritas introducit̉ ſic. qꝛ Areſto. ponit drn̄aꝫ int̓ opinionē Anaxagore et Democriti. Quia De mocritꝰ dixit ſimplicit̓ ſenſum eſſe intellectum et ideo ip̄e recōmendat Homerū qͥ poſuit iſtā autoritatē Hector iacet aliud ſapiens. et ē intellectꝰ autoritatis. Hector.i. ille vir iacet ſapiens.i. intelligēs aliud.i. ſaꝑe in Hectore muta tur ẜm diuerſa tꝑa. Ex qͣ autoritate ſumit̉ ꝙ ītellectꝰ dependet ex tꝑe. quicqͥd aūt dependet ex tꝑe hoc ē corꝑale. hoc āt qd̓ ē corꝑale ē ſenſus ergo intellectꝰ ē ſenſus. Sꝫ Anaxagoras diſtinguit inter ſenſum et intellectū. poſuit enim ip̄e intellectū ſeꝑatū ſegregantē oīa ex cahos cōfuſo. vtꝫ tercio huiꝰ. Tercia autoritas ſic introducit̉. Ex quo Plato dixit aīam intellectiuā eſſe in magnitudīe circulari. Dicit Areſto. ꝙ hoc nō cōgruit aīe intellectiue. qꝛ intelligentia aſſil̓at̉ quieti. ⁊ ideo nō p̄t anīa intellectiua eſſe motꝰ circularis. Quarta autoritas ſic introducit̉. qꝛ aliqͥ dicebāt ꝙ aīa moueret̉. Uult ergo Areſto. dicere. ꝙ motꝰ qͥ cōuenit aīe nō cō uenit ſibi ex ꝑte ſui. ſed ex ꝑte corporis. Iraſci enī ē motꝰ. ſed aīa nō iraſcit̉. Quia ſicut non poſſumꝰ dicere ꝙ aīa edificet vel faciat aliqueꝫ actū exteriorē ſicut ē opꝰ texendi. ita nō poſſumus dicere aīam iraſci. ſed hō iraſcit̉. Un̄ patet ꝙ aliqͥ male allegabāt iſtā autoritatē dicentes q̄ dic aīaꝫ ītelligere dic̄ eā texere vl̓ edificare. Addit tamē Areſto. ꝙ ꝓprie non dicit̉ aīaꝫ intelligere qͣꝫuis hoc poſſet dici. ſed potius dicendum eſt ꝙ homo intelligat ꝑ aīam ſiue per intellectum. Quinta autoritas ſic introducit̉ qꝛ vult Areſto. in textu ꝙ defectus qui accidūt in vita animalis. ſicut videndi audiendi ⁊ operādi nō ꝓueniūt ex ꝑte anime ſed ex indiſpoſitione organoꝝ corꝑaliū. Et ideo ſi ſenex accipi at organū videndi vt iuuenis videbit vt iuue nis. Et qꝛ poſſet aliqͥs dicere ꝙ intellectꝰ qn̄qꝫ impediat̉ per corpꝰ. ergo etiā intellectꝰ erit corporalis. Ideo ponit̉ ſexta autoritas. q̄ dicit. ꝙ intellectus corrumpit̉ quodā interiori corrupto ſcꝫ ſenſu interiori. nō tn̄ vnqͣꝫ corrumpit̉ eſ ſentia intellectiua. ſed actꝰ ſiue vſus intellectꝰ Septima autoritas ſic introducit̉. qꝛ Empedocles dixit aīaꝫ eſſe cōpoſitā ex oībꝰ vt oīa co gnoſcerꝫ. ergo deꝰ qͥ eſt ſumme ſimplex nihil co gnoſceret. Octaua autoritas ſic introducit̉. qͥa nō oportet in aīa eſſe compoſitionē ex oībus re bus. qꝛ ad minus nō oportet aīam cōponi ex priuatione. qꝛ priuatio cognoſcit̉ per habitu. qꝛ omnē certū ē canon.i. regula cognoſcēdi ſu um obliquū.i. priuatōem. Poteſt etiā iſta ꝓpo ſitio moralit̓ exponi. et tūc exponit̉ ſic. rectu. i. bonū et iuſtū ē canon.i. regula viuendi ſui. id ē ip̄ius. ⁊ obliqui.i. mali ſiue īiuſti. Sicut eī dicit Areſto. v. polliticoꝝ. virtuoſi ſunt optimi re ctores cōmunitatꝭ. qꝛ virtuoſi pn̄t ſe regere et alios. Ultima autoritas introducitur ſic. quia dicebāt aliqui ꝙ ī vno corpore eēt multe aīe. Et dic̄ Areſto. ꝙ hoc nō ē veꝝ. qꝛ nō p̄t dari rō qͣre tales aīe ſūt in vno corꝑe. cū corpꝰ non con tineat animā. ſed anima corpus. Arguit̉ Uidetur ꝙ inaīata etiā moueātur. ergo nō dn̄t aīata ab inaīatꝭ motu et ſenſu. gͦ eſt ꝯtra primā autoritate. Dd̓m ꝙ duplici aliqͥd mouet̉. Uno aliqͥd mouetur ſcꝫ ab aliqͦ ſeꝑato ab illo. ⁊ ſic etiā mouēt̉ inaīata. ſic̄ lapis mouet̉ a generāte ſiue remouēte ꝓhibens vt d̓r octauo ph̓icoꝝ. Alioº aliquid mouetur ab aliquo ſibi cōiūcto. ⁊ ſic motꝰ cōuenit aīatis. qͥa aīata mouētur ab aīa eis cōiūcta. Uel p̄t dici ꝙ ē aliqͥs motꝰ qͥ nō cōuenit niſi aīatis ſic̄ mo tus augmētatōis. ſꝫ in inaīatis ē magis ꝓprie additio materie ad materiā qͣꝫ ꝓprie dicta augmentatio ſicut patet in primo de generatione nō enī ſit cōuerſio in inaīatis alicuiꝰ additi in priorē ſubſtantiā ſicut in aīatis. ſed generatur noua res. Exempli gratia. ſi ignis augmētetur ꝓpter appoſitionem lignoꝝ tunc ille ignis qui ꝑfuit nō cōuertit ligna in ſui naturā ſic alimētū appoſitū aīali cōuertitur in naturā aliti. ſed generatur nouus ignis ex lignis appoſitis.