Seite
qd̓ ꝯtra moleſta q̄ extrinſec accidē poſ ſunt munit. Terciū ꝙ ꝯtraīam illata p̄­ſtat mediū. Cū igit̉ ad reparandā ne tu­ram noſtraꝫ intendimꝰ. diuine actio eſt Cū vero illi quod infirmū in nob̓ eſt ne ceſſaria ꝓuidemus. humana eſt. Omīs igitur actio vel diuina eſt vel humana. Poſſumꝰ aūt nō incongrue illam eo ꝙ de ſuperioribꝰ habeatur intelligentiam appellare. Hanc vero qꝛ de inferioribus habet̉ ⁊ quaſi quoddam conſilio indiget ſcienciaꝫ vocare. Si igitur ſapientia vt ſupra dictū eſt. cunctas que ratōe fiunt moderatur actōes. ꝯſequens eſt iam vt ſapientiā has duas partes ꝯtinere. id ē intelligentiā ⁊ ſcientiā dicamꝰ. Rurſus intelligentia(quoniā ⁊ in veſtigatōe ve ritatis ⁊ in morū ꝯſideratōe laborat) eā in duas ꝑtes diuidimꝰ. In theorica id ē ſpeculatiuā ⁊ practicā.i. actiuā. que etiaꝫ ethica.i. moralis appellat̉. Scientia ve­ro(qꝛ humana ꝓſequit̉ opera congrue mechanica id eſt adu. terina vocatur De tribuſoperi bus unt eteniꝫ tria oꝑa.i. opus dei. opus nature. opꝰ artificis imitātꝭ naturā. Opus dei eſt. quod nō erat crea re. Vnd̓ illud. In pͥncipio creauit deus celum ⁊ terrā. Ppus nature quod latuit ad actum ꝓducere. Vn̄ illud Producat terra herba virentem ⁊c. Oꝑ artific eſt diſgregata ꝯiungere vel ꝯiuncta ſegre gare. vnde illd̓. conſtituerūt ſibi ꝑiſoma ta. Neqꝫ em̄ potuit vel terra celū creare vel hō herba ꝓducere. qꝛ nec palmuꝫ ad ſtaturā ſuaꝫ addere pōt. In hijs tribus oꝑibꝰ continet̉ opus humanū. qd̓ natu ra nō eſt. ſꝫ imitat̉ naturaꝫ. mechanicū.i. adulterinū nominat̉. qͣm admodū ⁊ cla­uis ſub introducta mechanica dicitur. Qualit̓ aūt opus artificis imitet̉ natu­ram. longum ⁊ oneroſum eſt ꝓſeqͥ ꝑ ſin­gula. poſſumus tn̄ exempli ca in paucis id demonſtrare. qui ſtatuam fudit. ho­minem intuitꝰ eſt. Qui domū fecit. mon tem reſpexit. Quia enim vt ait ꝓpheta. Qui emittis fontes in cōuallibus intra medium montiū ꝑtranſibūt aque. Emi nentia montiū aquas nō retinet. ita do­mus in altum quodam acumine leuāda fuit. vt irruentiū tempeſtatuꝫ moleſtias tute excipere poſſet. qui vſum veſtimen­torum primus adinuenit. cōſiderauit ꝙ ſingula queqꝫ naſcentiū. ꝓpria quedam habeant munimenta. quibꝰ naturā ſuaꝫ ab incomodis defendāt. Cortex ambit arborem. penna tegit volucrem. piſcem ſquama oꝑit. lana ouem induit. pilꝰ iu­menta ⁊ feras veſcit. concha teſtudineꝫ excipit. ebur elephantem. iacl̓a nō time re facit. nec tam̄ ſine cauſa factum eſt. qd̓ cum ſingula animantiū. nature ſue arma ſecum nata habeant. Solus homo iner mis naſcitur ⁊ nudus. Oportuit enim vt illis qui ſibi ꝓuideri neſciunt natura cō­ſuleret. Pominū autem maior exꝑiēdi occaſio preſtaretur. cum illa que ceteris naturaliter data ſunt. ꝓpria ratōne ſibi inueniret. Multo enim nunc magis eui tet ratō hominis. Hec eadem inuenien­do quā habendo claruiſſet. nec ſine cau­ſa ꝓuerbium ſonat. Quod ingenioſa fa mes omnes excuderit artes. Hac equi­dem ratōne. Illa que nunc excellentiſſi­ma in ſtudijs hominum. vides. reperta ſunt. Hac eadem pingendi. texēdi. ſcul­pendi. fundendi. infinita genera exorta ſunt. vt iam cum natura. ip̄m mirem̄ ar­tificem. Quid ſit na tura