Seite
De exercitoria actione. verdo in re dubia. ⁊ dic datur.ſ. inſolidū ibi ſi volūtate eius exp̄ſſa verbis vel tacite ex cōiecturis intellecta vt quia redibitus ⁊ ꝓuen tus ex mente ⁊ exercitio ſponte ſuſcipiebat. Ibi ideo aūt ex volū tate expreſſa vel tacita vt predixi. Ibi ac inſtitorum. iſte ver. ẜꝫ gl. ponit differētiam inter inſtitoriā ⁊ tributoriā ẜm alios iner mei cē peculiarē ⁊ dominicā nō curando ſit naualis vel non ẜm alios vt fiat differentia inter mercē naualem ſu peculiaris vel non ex vna ꝑte ⁊ mercem non naualem peculiarem ex alia ẜm Mar. ſili. Ibi vocant̉ cū alijs creditoribꝰ. Ibi ſciēte ſubaudi vel volēte tacite vel expreſſe vt in glo. magna huius.§. ponit̉. ⁊. jͣ. in ver. neqꝫ. in pecu­liaribus. Ol. Ibi ſed ſi ſciēte reddit ad ſuperius.ſ. ad exercitoriaꝫ nō ad ꝓximū.ſ. ad tributoriā. Ibi non etiā volenie nec etiā nolen­te in re igitur dubia. Nota hūc ver. qꝛ ſepe allegat̉ vt infra dicam in ver. ſi cum ſeruus. breuiter dicit ꝙ ibi vicarius de voluntate fi­lij vel ſerui ordinarij. nauem exercet ⁊ adeſt patris vel domini vo luntas inſolidum obligat̉ ſi abſit tunc ſolus filius. Nota ꝙ iſte.§. allegatur in dubio ſtandū eſt verbis edicti. ⁊ per cōſequens ſtatuti teſtamenti reſcripti cōiractus ⁊ aliorum ſimiliū. ad qd̓ be­ne cōcordat extra de ſponſalibus. c. iuuenis. ⁊ alie cōcor. ſicut ī gl. ⁊ in decretis. vj. q. iij. c. ſcriptum. xviiij. di. c. in memoriam. ⁊ vide quod no. xxxviij. di. c. ſedulo inglo. ⁊ per Archi. ⁊ xxvij. di. rela­tum. ⁊ extra de ver. ſig. c. tranſmiſſe. ⁊ bene ꝑ Inno. de reſcriptis. c. ſedes apoſtolica. pietatis tamē intuitū qn̄qꝫ a verbis qn̄qꝫ re­ceditur. vt. jͣ. de leg. iij. l. vx.§. codici. in fi. ⁊ ibi in glo. Sꝫ ad hoc oppo. glo. ⁊ non ſoluit ꝙ magis attendi debeat mens ꝙ verba vt. jͣ. de iure patro. l. adigere.§. quāuis. ⁊ sͣ. de in ius vo. l. quāuis. Sed ſo. vi no. ⁊ dixi. C. de legi. ⁊ cōſti. l. nō dubiū. ⁊ pet Dy. ⁊ a ios extra de regu. iur. c. vltimo. li. vj. ⁊ ꝑ Ia. de bel. jͣ. de publi­canis. l. i.§. familie. ⁊ no. ⁊ etiā dixi. d. l. adigere. jͣ. de tribuio. ſo. vt glo. ⁊ ſupplectōe eiuſdē. Itē oppo. de. l. i.§. ſed ſi mandaueris t.§. ſi ratum. jͣ. ꝙ iuſſu. ⁊ ſo. in glo. que tamen ſo. nō placet Mar. ſili. nec Ray. quia tributoria nūquā datur inſolidū vi. jͣ. de tributo. l. i. ⁊ ideo prima ſol. vera ⁊ faluus eē ſi ageret tributoria cū poſſet agere ꝙ inſſu inſolidū. Item oppo. ꝙ male dicat littera ac in ſtitorium. ſo. vt in glo. quia improprie ponit̉. Ex predictis cō­clude ꝙ ſi queritur an pater vel dominus teneant̉ ex geſtis ꝑ filiū vel ſeruum. dic aut gerunt vel cōtrahunt ignorante paire vel do­mino ⁊ non teneret̉ niſi de peculio ⁊ deducunt ſibi debitum ante alios creditores. jͣ. de peculio. l. ſed ſi dānum.§. peculium. ⁊ quaſi per totum titulum aut eis ſcientibus. ⁊ tunc aut negociantur alias ꝙͣ in naui. aut exercent nauem ſi dominus cōſentii expreſſe vel ta cite vel pater tenetur inſolidum actione exercitoria ſi eis ſcientibꝰ ſoluit non conſentiētibus eis expreſſe vel tacite ꝙ appareat tenen tur ad modum tributorie. vt infra. e. l. ſi ſeruus. Si eis ignoranti­bus tenentur de peculio vt preduxi. Si vero extra nauem gerant vel contrahant tunc aut in merce peculiari vel dominica eorum voluntate expreſſe vel tacite ꝙ appareat tenentur ad modum tri­butorie. vt infra. e. l. ſi ſeruus. Si eis ignorātibus tenentur de pecu lio vt predixi ſi vero extra nauem gerant vel cōtrahant iūc aut in merce peculiari vel dominica eorum voluntate ex preſſe verbo de clarata tunc tenentur ꝙ iuſſit inſolidum vt dicia. l. i.§. ſed ſi man­daueris. ⁊.§. ſi ratum. jͣ. ꝙ iuſſu. licer Marti. ſillima. videatur ſen­ſiſſe ꝙ ad hoc non detur ꝙ iuſſu. Sed cōmunis opinio eſt cōtra rium poteſt etiam creditor agere tributoria ſi vult. vt. jͣ. de tributo­ria. l. i.§. ij. ſed fatuus eſſet vt. sͣ. dixi. Aut ex voluntate non ex­preſſa verbo ſed actu declarata. ⁊ iunc non ꝙ iuſſu ſed tributoria vt hic. ⁊. jͣ. de tributor̄. l. prima.§. ſcientiaꝫ. ⁊ argu. ī. ꝙ iuſſu. l. prima §. ſed ſi ſubſcripſerit. ⁊ plus operat̉ ſubſcriptio ꝙͣ alius actus. vt j. qui. mo. pig. vel hipo. ſol. l. ſicut.§. non videtur. Alij tamen vtroqꝫ caſu dicunt agi poſſe ꝙ iuſſu tributoria aut ſciunt tantum ſed non conſentiunt tacite vel expreſſe. tunc in merce peculiari te­nentur vera tributoria quatenus patiuntur merces peculiares in quibꝰ negociant̉ vt. jͣ. de tributo. l. i.§. ſciētiam in merce nauali qn̄ tributoria quatenꝰ patiunt̉ merees nauales in quibꝰ negociāt̉. Si vero ignorant ceſſant actiones predicte ⁊ datur d̓ peculio vt dixi. In glo. etiam expreſſa in fi. vel dic voluntate demū vel tātuꝫ ⁊ ꝙ dicit ad ſolidi obligatōem expone in qua nō deducet domi­nus ꝙ ſibi debetur. q. d. tributoria vel ſolidi peculij attribuendi. Iaco. de are. Ibi eius filij vel ſerui exercentis na quodqꝫ autem. uem nolenie paire vel domino ex­preſſe vel tacite. Ibi actionem contra patrem vel dominum. Ibi cōtractum ſit occaſione uauigij. Ibi dominus de cuius volūtate exercebatur nauis. Ex perſona magiſtri tenet̉ exercitor ⁊ vno ſol­hec act ſo. uanie alius liberatur. ⁊ facii. C. de ſolu. l. mani­feſti. Ibi ē ideo quia tenentur ex eodem facio. Ibi minuetur ob­ligauo vtriuſqꝫ. Ibi honorariam obligationem ideſt pretoriam. qua tenetur ipſe exercitor exercitoria. Ibi minuetur obligatio ipſo iure. nec ob. jͣ. man. l. pap̄. vt ibi no. ſed vbi ſuo nomine ſoluit exer citor tollitur obligatio magiſtri per exceptōem doli. ſed vbi no­mine magiſtri tollitur obligatio magiſtri ipſo iure vi. d. l. papi. jͣ. man. de peculio le. l. dominus. de admi. iuto. l. ſi minoris. ⁊ de ſo­lu. l. modeſtinus vbi de hoc. Opponitur ꝙ primo magiſter ſicut principalis ſit ꝯueniēdus. vi. C. de fideiuſſo. aūt. hoc ſi debi tor. Sed dic ꝙ hic non ſunt ſicut principalis ⁊ fideiuſſor imo exer citor poteſt dici acceſſorius. ſed in rem ſuam qꝛ exercitiū magiſtri ē ad ipſius exercitoris vtilitatem. Ubi plures ex ꝯtractu vnius ꝯueniūt quili Si plureS. det ꝯuenitur inſolidum. ſecus ſi plures ex ſuo ꝯtractu ꝓprio hoc dicit cum legibus ſequentibus vſqꝫ ad.§. ſi ſeruus. in. l. ſi tamē. Diuide quia in prima parte plures erāt exercitores nauem per cōmunē magiſtrum exercētes. in ſecunda pacte plures exercebant per ſeipſos. in tertia parte plures exerce­bant per vnum eorum. in quarta plures erant domini ⁊ per vnuꝫ exercitoreꝫ cōmunem exercebant. in vltima parte ſeruus exei citor erat cōmunis plurium dominoruꝫ ſed volūtate vnius tantū exer cebat. ſecūda ibi. ſi tamē. tertia ibi ſi plures. quarta ibi ſi ẜuns. ꝗn­ta ibi plene. Ibi nec quicquā. ibi p̄ſtiterit inſolidum. ibi cōſecutuꝝ. pro partibus ſingulorum. ⁊ facit ad materiā. l. i. de duobus reis. in. l. ſi cum ibi ꝯueniunt̉ ex contractu eorum qꝛ cum pluribus ē cō iracium. ſed quare hoc tamē quādo exercent per alium quilibet tenetur inſolidum vi ſupra. l. i.§. fi. ergo videtur ꝙ plus obligen tur per alium ꝙͣ per ſe ip̄os. Sed reſpondeo ꝙ hic eſt ideo quia ceſſat illa rō que eſt ibi.ſ. ne in plures aduerſarios ⁊c. Old. In ver. plane ibi ⁊ ideo. ſed vnde ſequitur iſtud. ⁊ ideo dic qꝛ idem iuris eſt in toto ⁊ parte. sͣ. de rei vendi. l. que de tota cum ergo di­ctum ſit ſupra ꝓxime ꝙ ſi voluntate vnius tantum exercuit ꝙ ille ſolus tenetur inſolidum. vnde ſequitur ꝙ in ſuperiori caſu quādo omniuꝫ volūtate geſſit ꝙ omnes iuſolidum teneant̉ per diciā re gulam ꝙ iuris eſt in patte ⁊ in toto ⁊ ecōtra. Old. Ibi poterunt ꝯueniri ſicut ſi eſſei magiſter extraneus. Ibi in pluribus exercito­ribus legitur duobus modis. ſed prima vera. Item tenebitur ille ⁊ alij de peculio vel quaſi tributoria vt ſupra. l. i.§. ſi is qui nauem. Ibi in ſuperiore caſu.ſ. in ver. ſed ſi plures. ⁊ in ver. ſed ſi ſeruus. quādo plures domini prepoſuerunt exercitorem cōmunem. Op. ad.§. ſi plures. de prin. l. ſi tamē. ſo. vt in glo. prima ⁊ tene primam ſolutionem. Item oppo. de. l. fi.§. ſi plures. sͣ. nau. ca. ſta. ſo. vt ſecūda glo. vel dic ꝙ ea loquitur eo caſu quo loquitur. l. ſi tamē. in principio. Item oppo. glo. ad. l. ſi tamen ⁊ non ſoluit de. l. eius qui in prouinciam. sͣ. ſi cer. pe. So. ẜm Iaco. de bel. ꝙ ibi con ſiderat fictionem hic veritatem. vel ibi agitur de acquirēdo hic de obligando vel hic ſimul negociant̉ in eadē merce nauali. Ibi in diuerſis mercibus naualibus. vel hic in ingenuis ibi in liberti­nis. Iaco. de bel. Conclude ergo aut exercent per cōem magi­ſtrum ⁊ obtinet.§. ſi plures. cum duabus legibus ſequentibus. aut exercent per ſeipſos ē tunc aut ſimul ⁊ quilibet ꝓ parte ienetur vt l. ſi cum in prin. ⁊. l. fi.§. ſi plures. sͣ. nau. cau. ſta. aut vnus eorum ſo lus ad cōmune ꝯmodum ⁊ aliorum voluntatem. ⁊ obtinet ver. ſed ſi plures. ⁊ ver. ſed ſi ſeruus. quia quilibet tenet̉ inſoliduꝫ pro hoc. C. de fabricēſibus. l. iur̄ ꝓuiſum. lib. xi. de duobus reis ꝑ to­tum. ⁊. jͣ. ꝓ ſocio. l. fi. aut ſeruus cōmunis plurium voluntate vni­us dominorum exercet ⁊ ille ſolus tenetur inſolidum vt in verſi. plane. Aduerte modo quia lex ne in plures ꝯtinue allegatur. ⁊ primo ad qōnem ſi ꝯſtitui plures ꝓcuratores ita ꝙ occupantis non eſſet melior ꝯditio. ⁊ ꝙ vnus incepit alter ꝓſequi valeat ⁊ fi­nire an hec verba aliquid operent̉ Albertus Papienſis ꝙ non per. l. pluribus. sͣ. de ꝓcura. vbi de hoc ⁊ per hanc. l. Di. diſtinguit aut ꝯſtitutio fit ex parte rei ⁊ non valet vt hac. l. ⁊. jͣ. iudica. ſol. l. iaꝫ