Seite
rōnes adducere. non inqͣ fidem habitū. ſed creditum ergo ⁊cͣ. Sed ꝯtra ſubiectū in ſci­encia debet cōplecti om̄e qd̓ determinat̉ in illa. ſꝫ in hoc libro nō tm̄ determīatur de d̓o ſed etiā de creaturis. ergo deus non eſt ſub­iectū huiꝰ tocius libri generaliter. ſed ſolun primi libri. Item aliter oſtendit̉ illud idē ſic. licet tres cauſe ꝯcidant in vnam. tn̄ ma­teria non coincidit ſimul cum fine. quia ma­teria dicit ꝙ īcōpletum. finis aūt dicit totiꝰ oꝑis complemētum. ſed deus eſt finis tociꝰ oꝑis. quia finis tocius theologie. ergo nō ē ſubiectū vel materia. Item ꝙ res et ſigna non ſint ſubiectū. videtur. omīs em̄ ſcīa eſt de rebus et ſignis. ergo ſi res et ſigͣ ſunt ſub iectū huius libri. liber iſte eſt generalis ad omnes. ꝙ ſi ſpecialis ſciēcia et doctrina tra ditur in libro hoc. patet ꝙ res et ſigna. non debent aſſignari in eo pro ſubiecto. Item conſtat. ꝙ alia eſt ſciencia de rebus. et alia de ſignis vt patꝫ. differt em̄ ſermocōnalis ſci encia a naturali. ergo aūt ſciencia tradita in hoc libro nō eſt vnius generis. aut nō eſt ſi­mul de rebus et de ſignis. ſed eſt vniꝰ gene ris ergo ⁊cͣ. Item ꝙ credibile non ſit ſubie ctum. videtur quia ſcīa et virtus ſunt diuer­ſi habitꝰ. ergo habent diuerſa obiecta. ergo cum credibile īquātum huiuſmōi ſit obiectū virtutis. non erit obiectū ſciencie. inquantū huiuſmōi. ergo ⁊cͣ. Item ſicut conſideracio huius libri verſatur circa fide. ita circa ſpem et caritatem. ergo ſi ſperādū vel diligēdum ſiue diligibile non eſt ſubiectū huiꝰ libri pa ri rōe nec credibile eſt ſubiectū in eo. Re­ſponſio dicēdum. ꝙ ſubiectū in aliqua ſcien cia vel doctrīa tripliciter poteſt accipi. Vno modo dicit̉ ſubiectū in ſcīa ad qd̓ omīa redu cūtur. ſicut ad primū radicale. Scd̓o modo ad qd̓ omīa reducūtur ſicut ad totum integͣ­le. Tercio modo ad qd̓ omīa reducūtur ſicut ad totum vniuerſale. Exemplū huiꝰ manifi ſte patet in gͣmatica. Nam ſubiectum primo modo ad qd̓ omīa reducuntur ſic̄ ad primū elētare vel radicale eſt littera. quam ideo vocat priſtianus elm̄. quia eſt minimum in quo ſtat r̓ſolucio gramatici. Subiectū ad qd̓ om̄ia reducūtur. ſicut ad totum integͣle eſt orō ꝯgrua et ꝑfecta. ſubiectū vero ad qd̓ oīa ſicut ad totum vniuerſale eſt vox lrāta arti­culata ordinabilis ad ſignificādū aliquid in ſe vel in alio. Per hūc modū eſt diſtingue re in quadruuialibꝰ. Nam ſubiectū in geo­metria ad qd̓ omīa reſoluūtur vt ad prīcipiū eſt punctꝰ ſubiectū ad qd̓ omīa reducūtur. vt ad totum integrū eſt corpus qd̓ ꝯtinet in ſe omne genus diuiſionis. ſubiectū ad quod om̄ia reducūtur vt ad totum vniuerſale eſt quātitas ꝯtinua īmobilis. Per hūc modū et in hoc libro eſt aſſignare ſubiectū ſcd̓ꝫ tri­plicem differēciā. Nam ſubiectū ad qd̓ oīa reducūtur. vt ad principiū ip̄e eſt deꝰ. Sub iectum quoqꝫ ad qd̓ omīa reducūtur que de termīantur ī hoc libro vt ad totum ītegrum. eſt xp̄s. ꝓut ꝯprehedit diuīaꝫ naturā et hu mana. ſiue creatum et increatū. de quibus ſunt duo primi libri. et caput et mēbra de qͦ bus ſunt duo ſequētes. et accipio large totū integrum qd̓ multa ꝯplectitur non ſolū per cōpoſitionē. ſed per vnionē et ꝑ ordinem. Subiectum quoqꝫ ad qd̓ omīa reducūtur ſic̄ ad totum vniuerſale. poſſumus nomīare per circulationē ſiue ſubdiſiūctionē. et ſic ē res vel ſignū. et vocatur hic ſignū ſacramētum poſſumus et vnico vocabulo nomīare et ſic eſt credibile ꝓut tn̄ credibile tranſit in rōm intelligibilis. et hoc per additionē rōnis et hoc modo ꝓprie loquēdo eſt ſubiectū ī hoc libro. Concedende ergo ſunt rōnes ꝓban tes. et deum eſſe ſubiectū. et res et ſigna. et credibile diuerſimode ſicit dictū ē. Quod qꝫ obicitur in ꝯtrariū. ꝙ de deo non agit̉ in hoc libro. Dicendū ꝙ quāuis non agatur de deo ꝙͣtum ad ſubſtanciā tm̄. agit̉ tn̄ quā tum ad ſubſtāciā vel quātum ad oꝑa. et id̓o non eſt ſubiectū vt totum. ſed vt principiū. Quod obicitur ꝙ materia non concidit in vnum cum fine. Dicendum. ꝙ materia tri pliciter dicit̉ ſcꝫ materia exqua. materia inq et materia circaquā. et ſic vltima materia ma gis dicitur obiectū ꝙͣ materia. Quando ergo dicitur ꝙ materia coincidit cum fine. verum eſt de materia exqua que ꝓprie eſt materia ſed nō de materia circaꝙͣ que ꝓprie eſt obie ctum. Nam idem poteſt eſſe obiectum habi tus et finis. et tali modo accipit materia in ſtīa ꝓ obiectio virtutis ꝯgnoſcentis. Quod obicit̉ derebus et ſignis quod ſunt ſubiecta omniū ſcienciaꝝ. dicēdum ꝙ res et ſignum poſſunt accipi in ſua generalitate. et ſic non ꝑtinēt ad ſciētiam ſpecialem. nec libꝝ. nec ad eandem ſciēciam. poſſunt tm̄ accipi ſcd̓m ꝙ induūt racionē credibilis. et ſic ꝙͣtum ad modū vnā eſt virtus. et vnꝰ eſt habitus de omnibus credibilibus. ſiue ſint res ſiue ſint ſigna. vt fides. ſic vna eſt ſciēcia ſpecialis d̓ omnibus īquantū induūt hanc racione.ſ. cre dibilis. ſiue ſint res ſiue ſigna. Aliter po­teſt dici. ꝙ dupliciter eſt loqui de rebus et ſignis. aut abſolute aūt in relacione ad frui cione. ſiue ad illud quo fruendū eſt. Primo quidem̄ mō ſpectant ad ſpeciales ſciencias et diuerſas. Secūdo mō ad vnā ſciēciā ſiue doctrinā. Vn̄ quēadmodū de oībus entibus inquantū reducunt̉ ad vnū primum ens. eſt vna ſciēcia. aut vnus liber. ſit de omnibꝰ re bus et ſignis. inquātum ordināt̉ ad vnū. qd̓ eſt alpha et. o. eſt vna ſciēcia. Quod obicit̉. ꝙ credibile ē obiectū v̓tutis. et c. dicēdū. qd̓ alio modo eſt credibile obiectū virtutis alio modo ſciencie. Credibile. n. ſcd̓m ꝙ habet ī ſe racionem prime v̓itatis. cui fides aſſentit ꝓpter ſe. et ſuꝑ omnia. ꝑtinet ad habitū fi­dei. ſcd̓m aliquod ſuꝑ racionē v̓itatis. ad­dit racōeꝫ auctoritatis. ꝑtinet ad doctrinā