Liber. quanto ē mēſura perfectio ydeati. pn̄t etiaꝫ tundari ſuper res diuelorum generū quanto omnis res cuiuſcunqꝫ generis ītelligibilis ſci bilis. pōt menſurare habitum cognitiuum ē de gente qualitatis. pꝫ ergo ex dictis modo tertius modus diſtinguitur a duobꝰ primis. non diſtinguitur ab eis per mutuam dependēti am vel non mutuam. vt dictum ē. ſed per funda menta. quia primus modus fundatur p̄ciſe ſuꝑ rem de genere qͣꝫtitatis. ſecundus autem ſuꝑ de genere actionis paſſionis vel ſuper pͥncipia agendi vl̓ patiendi ſunt po actiua vl̓ paſſiua tertius vero ſuper rem cuiuſcūqꝫ generis qͣꝫto in omni genere ē dare vnū primum qd̓ ē menſu ra omnium aliorū pōt etiā fundari ſuper res di uerſoꝝ generuꝫ modo p̄expoſito. Sed. ē vnū dubium qualiter ſcientia menſuretur a ſcibili. vbi ſciēdū ſcīa ē duplex. q̄dam ſpeculatiua quedaꝫ pratica. pratica ēt ē duplex. vt dictum fuit in libro. etiam habetur de aīa. caº de mouente. q̄dā ordinatiua ipſius operari eſt practica vl̓is. quedam ē operatiua īmediate hec ē pratica particularis puta ſcīa artifitialis loquendo de ſcīa pratica ſpeculatiua p. ipſuꝫ ſcibile menſurat ſcīam pro qͣꝫto talis ſcīa cauſat̉ a rebus. ſꝫ loquendo de ſcīa operatiua ibi ipſū ſcibile hꝫ rōeꝫ menſurabilis ipſa ſcīa rōeꝫ mē­ſure ex eo artificialia cauſantur a ſcīa practi­ca ē ars vt dictum fuit. huius. ſupra in eo­dem quinto caº de cauſa hoc modo ſe habent oīa naturalia ad ſcientiam dei ſicut artificialia. ad ſcīam noſtram ꝗa ſcīa dei ē rerum ſicut menſura. Ad primum in oppᵐ pꝫ ex dictis menſura menſuratum aliter ſe hn̄t ī p. quaꝫ in tertio. Ad ſecundum dicendū ſenſus ē eꝗ­uocus ad ipſam poªᵐ naturalē ſēſitiua. ad ipſū actū ſentiendi. ſenſus pͥº. fundat relationē ſecun di mōi. ſic ꝓcedit ad opᵐ ſua confirmatio ſic enī ē potentia paſſiua ſenſus at. 2ºº fundat re lationē tertij mōi. ſil̓r ītelligēdū ē de intellectu ſic ſenſus menſurat̉ a ſenſibili intellectus ab ītelligibili. Ad aliud concedo ſcīa ē inge­nere qualitatis non per ſe in genere relationis ꝗa diuerſoꝝ generum non ⁊c̄ nihilominus tn̄ ſcīa que ē hītus ē proximum fundamentū rela tionis tertij modi ſic ē in genere relationis de nominatiue ſicut quaternarius ē genere qͣn titatis fundat duplicitatem que ē in genere rela­tionis. Queſſio xxiiij Trum idem referat̉ ad duo­vel ad plura ſe vi­detur ſic. idē ꝯtinēs dr̄ ad mul ta contenta ſicut vnꝰ numerꝰ ꝯtinet multos. Sil̓r vna po actiua refertur per ſe ad ip̄ꝫ agere. ad poªᵐ paſſiuaꝫ. ſil̓r idē pr̄ dicitur per ſe ad plures filios. Preª. ad quēad depē det vl̓ reſertur genus ad idē dependet vl̓ refer tur ſpecies ſpēs refertur ad ſuū propriū corre latiuū ad relatiuū generis ad vtrunqꝫ per ſe. exᵐ duplum ē ſpecies multiplicis refertur ad ſuū ſubmultiplex qd̓ eſt correlatiuū multiplicis ad dimidium qd̓ eſt proprium correlati. Preª ſpēs per ſe refertur ad genus ſecūduꝫ porphiriū. ſed ſpēs per ſe refertur ad īdiuidua idem per ſe refertur ad plura. ꝓbatio minoris ſpēs indiuidua diffinitur cum dr̄ ſpēs ē qd̓ predicatur de pl̓ibꝰ differētibus numero. i. de indiuiduis. q̄ro vel indiuidua ponuntur in diffi nitione ſpēi ſicut genus. vl̓ ſicut ſubiectum vel ſicut correlatiuū vt genꝰ vl̓ ſub̓ꝫ pꝫ ſicut cor relatiuū. Contra. ꝗa tūc idē bis diceret̉. quod ph̓s hꝫ per inconueniēti hic ī lr̄a. Reſpōdeo in iſta q̄ſtione primo premittam vna diſtīctiōeꝫ ẜo on̄da triplice ꝯcluſionē. Quātū ad pᵐ ſciē aliꝗd ꝯuenire alicui ꝯuenit dupl̓r. v. ſe . alio per ſe non. illud cōpetit alicui ſe quod ꝯpetit ei per ſuā ſpēꝫ ꝓpriā rōem ſpeci­ficam. Sed illud cōpetit alicui ſe quod petit ſibi per cāꝫ in ſe tn̄ propriā rōeꝫ ſpecifi . hinc ē illud īeſt per ſe inē adequa­te ẜꝫ ip̄ꝫ āt quod ineſt per ſe. exᵐ pͥmi hr̄e tres ineſt ſic triangulo. exᵐ ẜi. hr̄e tres ineſt ſic yfocheli. Quātū ad 2ᵐ ſit iſta. ꝯº. īpoſſi bile ē idē ferri ad plura per ſe prīo. hāc oſtēdo ſic. quia ſi ſic. ergo vna relatio eſt eſſentialiter ſplures conſequens eſt falſuꝫ. an̄s probatio ꝯn̄e quia ē eadem habitudo per ſe primo ad plura ſed relatio ē habitudo ſecūdū ſe. iſta re latō que eſſet referendi vnū ad plura per ſe prīo. eēt neceſſario plures eēntialiter. Dicēs eſſent plures relationes. ita refert̉ ad plu­ra diſtinctis proprijs relationibus. ad quod libet per ſe primo. Contra. quia vnum relati uum ē vna relatione relatiuum. ſicut vnuꝫ albū eſt vnica albedīe albū. ergo ſi penes plures ta­les relationes iam non erit idem relatiuum niſi materialiter ſubiectiue. Preª ad principale quia ſi ſic tunc idem haberet plures diffinitio­nes proprias conſequēs ē falſum. ergo an̄s batio conſequentie qꝛ etiam per vtrumqꝫ cor­relatiuū eq̄ primo diffiniretur nam ſecūdū por phirū ī relatīs oꝫ in vtrorūqꝫ rōibus vtriſqꝫ vti falſitas ꝯn̄tis ē euidēs ꝓbat̉ ꝗa tūc poſſet cō­gnoſci vnā diffinitiōeꝫ aliā. Preª. ſi ſic. vel idē relatiuū ē plura relatīa. vl̓ idē ſil̓ erit erit. ꝯn̄s ē euidēter falᵐ qͣꝫtū ad vtrāqꝫ ꝑteꝫ ꝓbatio ꝯn̄e det̉. c. referatur ad. a.. ad. b. ad vtrūqꝫ per ſe primo. tūc d̓ſtructō. a. poteſt refer­ri ad. b. deſtrueto. b. ad. a. quia ergo correlati. ua ſimul ſunt non ſunt vel dabis ipſum. c. eſt quo relatiua vel deſtructo. a. ſimilis eſt non eſt. nam deſtrueretur d̓ſtructo. a mane­bit manente. b. Secunda concluſio ſit iſta non eſt impoſſibile idem referri ad plura per ſe non primo. hoc apparet per duo vltra