Seite
Nonus. determinatio ⁊ tp̄e e natura eſt in poſtiones ac tus cum dr̄ ꝙ nihil pōt niſi pͥus determinet̉. fal­ſum ē de volūtate: ſi āt arguit̉ de ītellectu cog­noſcēte oppoſita ꝗ ē po rōnalis incōpleta: tunc ē veꝝ ꝙ reſpectu extrinſeci nō pōt aliꝗd niſi d̓ terminetur aliūde qꝛ illoꝝ ex ſe ē ꝑ modū natu re nō potes ſed ad alterum determinar̄ vel er­go ābo aget vel nihil. ſed ſi de ītellectu ꝯcluda tur ꝙ nō ē ſufficiēs poª rōalis ꝯceditur ẜm p̄­dicta. īmo ſi per impoſſibile ſolus intellectꝰ eēt cum v̓tutibus īferioribus ſine voluntate nichil poſſet fieri niſi determīato molo nature. quia nulla eēt poª ſufficiens ad faciendum alterum oppoſitorum. Ad aliud argumentū de ſole. iam ſuꝑius dictum ē ꝙ forma ſolis ⁊ quecunqꝫ forma naturalis ſi ē illimitata ⁊ pͥncipiū oppoſi torum ī diuerſis materiis: ſic ē illoꝝ determina te: ſicut illa forma q̄ ē vnius ē illius determīate. nam nō ē in poteſtate ſua alterutrū illorum age re pn̄te paſſo receptiuo forme hꝰ ⁊ illius ſic̄ nec ſi eēt vnius tm̄. vn̄ ſol pn̄te paſſiuo liq̄factibile. ſic liquefacit ꝙ nō pōt nō liq̄face̓. ſil̓r ē pn̄te paſ ſiuo conſtringibili. poª āt rōalis puta voluntas agens ſiue circa hͦ oppoſitū ī qd̓ pōt ſiue circa illud. non ē pͥncipiū determinatum ad vnū ſed indifferēter ē determinatiuum ſui ad alterutruꝫ ita ēt ꝙ circa quodlibet pōt age̓ ⁊ non age̓. Ad confirmationem ſicut dicetur inferius oēs po paſſiue ſunt ex ſe ꝯͣdictionis. actīe vero ſic̄ ibidem dicit ph̓s non ex ſe. ſed quaſi ꝑ accidēs ⁊ aliunde qͣtenus paſſiuū pōt ad eē vel non ad ec̄. ſed hoc accidit po actiue. nam ſi ſit irrōnal̓ nccō agit pn̄te paſſo ⁊ remoto oī impedimento nō ſit poª rōalis. Ad vltimū pꝫ ex pͦ articulo ꝙ frigus nūqͣꝫ facit ad eē calorio ꝑſe. facit tamē aliquid quo facto aliꝗd aliud pōt magis caleſa cere. puta qꝛ cōſtrīgit pͥoros ne calor interior diffundatur ⁊ exalet. ⁊ ita calor vnitus magꝭ ca lefacit: frigus āt nunqͣꝫ calefacit directe. de ꝓiec tione pile dicendum ꝙ mouēs violēter aliquid ad vbi. mouet ad oē vbi poſſibile acꝗri ꝑ illuꝫ motum ⁊ ſi indirectum pōt: ſic mouetur ſi nō re dit ⁊ hoc donec factus fuerit motus ꝓportiona lis po mouētis. hoc āt nullam talem indifferen tiam ponit vel contingentiam qual̓ ē ī poª rōna li pꝫ ex dictis. Queſtio.iij. Trum verum ſit ꝙ actus ſit pͥor potentia ſecūduꝫ rōem videt̉ ꝙ non reducendo rōeꝫ ph̓i. nā illud videt̉ pͥus aliquo diffini tione ꝑ quod aliud hꝫ diffiniri: ſed non ſolū po tentia diffinitur per actum ſed actus per pote tiam. gͦ ⁊cͣ. ꝓbutio minoris. nam actus ⁊ potētia referunt̉. oꝫ autē ī relatis in vtrorūqꝫ rōnibus vtriſqꝫ vti. ẜm porphirium Contra ph̓us hoc in littera Dicendum ꝙ ſicut pꝫ ex quinto hꝰ relatiue oppoſita pn̄t dupl̓r intelligi.ſ. vel mu tuo vel non mutuo. illa quidem mutuo referūt̉ quoꝝ vtrūqꝫ habet habitudinem ꝑ ſe ad alteꝝ non mutuo referūtur illa quoꝝ vnum ꝑ ſe habꝫ hītudinem ad alterum ⁊ non econuerſo. Ad ꝓpoſitum dico ꝙ actus ⁊ potentia n̄ opponūt̉ relatiue pͥº. nam cum talia ſint ſimul natura ⁊ di ffinitiōe ſeque̓t̉ ꝙ actus non eēt pͥor rōne qͣ po tentia. nec ratio potentie ſumeretur ab actu ma gis qͣꝫ econuerſo. quod ē contra ph̓m in littera opponūtur āt ſecūdo mō poª dicit ordinem ad actum ⁊ ille ordo eēntialiter ē reſpectus ad ac tum. ⁊ non econuerſo quia ratio actus ē abſolu­ta. qualiter autē poſſet eē per ſe relatio ad aliꝗd abſolutum. pꝫ quinto huius caº. de ad aliquid de ſcientia que eēntialiter refertur ad ſcibile et non econuerſo. nam non idem eſt referri ⁊ rela tionem terminare: immo vbi concurrunt ī eodē videntur per accidens coniuncta. ſicut forſan ē in relationibus mutuis. hoc ſcd̓o modo pōt di­ci creaturam referri ad deum ſine omni correla tione ideo. vnde potentia ⁊ actus deus ⁊ crea­tura ⁊ omnia ſimilia videntur pertinere ad ter tium modum relatīoꝝ. qꝛ gitur potentia eēnti­aliter ad actum dependet ⁊ non econuerſo. iō habet diffiniri per actum ⁊ non econuerſo ⁊ per ꝯn̄s vt dicit ph̓us actu eſt pͥor potentia ratione ⁊ non econuerſo. Ad argumentum in oppo­ſitū dicendū ꝙ minor eſt negāda ad ꝓbationē dico ꝙ porphirius loꝗtur d̓ relatiuis q̄ mutuo reſerūtur ci non ſunt actus ⁊ poª Queſtio.iiij. Trum actio ſit in paſſo. ſicut in ſubi ecto. videt̉ ꝙ ſic per ph̓m in littera qui dicit ꝙ he dificatio ē in bedificato. ⁊ texio in cō texto. hͦ idē dicit exp̄ſſe ī 3º phiſi. Cōtra pa ē in paſſo. gͦ actio ē ī agēte. ⁊ ꝑ ꝯn̄s n̄ ī paſſo. ꝯn̄a pꝫ a ſil̓i. qꝛ for videt̉ eē ī eo qd̓ denoīat. actio at n̄ denoīat paſſum ſꝫ agēs. Rn̄o in iſta qōe pͦ p̄mitta duplice diſtinctionem. 2º. on̄dam tripli cem concluſionem. 5ᵐ ad pͥmum ſupponēdo diſtinctionem de actōe quā ponit phus de tran ſeunte ⁊ īmanēte. Sit iſta prīa diſtinctio. ꝙ ac­tio qͣꝫtum ad pn̄s ſpectat tripl̓r dicitur vnoº. pro reſpectu trāſmutātis ad trāſmutatum. iuxta illā deſcriptionē libri ſex pͥncipioꝝ actio ē ẜm quaꝫ in id quod ſubijtur age̓ dicimur. ⁊ hec ē actio ꝓductiua de genere actionis que eſt predica­mentum per ſe. que formaliter eſt forma reſpec tiua fundata ſuper principium quod ē potētia actiua vnde philoſophus ꝗnto metha. ⁊ ēt. 9. deſcribit potentiam actiuam ꝙ eſt principium tranſmutationis in alio inquantum aliud per quod dat intelligere ꝙ actio per quā potentia actiua agit eſt reſpectus tranſmutantis ad trāſ mutatum. alio modo dicitur actio d̓ oꝑatione immanente. pro vt. viſio ⁊ intellectio. ⁊ voli­tio dicitur actio. vt fuit iam dictum. ⁊ actō iſto.