Qō CVIII. De vindicatione 15 eſt ſumēda de malis. ¶ Pͣ. Uidicta per penas fit ex ꝗbꝰ cauſat̉ timor ſeruilis. ſꝫ lex noua non ē lex timoris ſꝫ amoris: vt Aug. dic̄ ꝯͣ Adamātiū. gͦ ad minꝰ in nouo teſtamēto vindicta fieri nō dꝫ. ¶ Pͣ. Ille dr̄ vindicare ſe ꝗ iniurias ſuas vlciſcit̉. ſꝫ vt videt nō licet etiā iudici in ſe delinquē tes punire. dic̄. n. Chriſo. ſuꝑ Matth̓. Diſcamꝰ exēplo xp̄i nr̄as iniurias magnanimiter ſuſtinere: d̓i aūt iniurias nec vſqꝫ ad auditū ſufferre. gͦ vīdicatio videt̉ eē illicita. ¶ Pͣ. Pctm̄ ml̓itudīs magis ē nociuum qͣꝫ pctm̄ vniꝰ tm̄: dr̄.n. Eccl̓ia. 26. A tribꝰ timuit cor meū delaturā cītatis ⁊ collectōeꝫ ppl̓i. ſꝫ d̓ pctō ml̓titudīs nō ē vīdicta ſumēda: qꝛ ſuꝑ illd̓ Matth̓. 13. Sinite vtraqꝫ creſcere ne forte eradicetis triticū. dic̄ glo. ꝙ multitudo nō ē excōicāda nec p̓nceps. gͦ nec alia vīdicatio ē licita. ¶ Sꝫ ꝯͣ. Nihil ē expectādum a deoniſi qd̓ ē bonū ⁊ licitū. ſꝫ vindicta de hoſtibꝰ ē expectā da a deo: dr̄. n. Luc. 18. Deꝰ nō faciet vindictā electoꝝ ſuorū clamātiū ad ſe die ac nocte: qͣſi diceret: īmo faciet. gͦ vī dicatio nō ē ꝑſe mala ⁊ illicita. ¶ Rn̄º. dd̓ꝫ ꝙ vindicatio ſit ꝑ aliqd̓ penale malū īflictū peccāti. Eſt gͦ in vindicatio ne ꝯſiderādꝰ vindicātis aīus. Si.n. eiꝰ ītētio ferat̉ pͥncipa liter in malū illiꝰ de quo vīdicta ſumit̉ ⁊ ibi ꝗeſcit: nō ē oīo licitū: qꝛ delectari in malo alteriꝰ ꝑtinet ad odiū qd̓ chari tati repugnat qͣ oēs hoīes d̓bemꝰ diligere. nec aliꝗs excuſat̉ ſi malū ītēdat illiꝰ ꝗ ſibi iniuſte ītulit malū: ſic̄ non excuſatur aliꝗs ꝑ hoc ꝙ odit ſe odientē. nō.n. dꝫ hō in alium peccare ꝓpter hoc ꝙ ille peccauit pͥus in ip̄m. hoc n. ē vin ci a malo: qd̓ apl̓s ꝓhibet ad Ro. 12. dicens. Noli vinci a malo: ſꝫ vince in bono malū. Si vero intentio vindicātis feratur pͥncipal̓r ad aliquod bonū ad qd̓ ꝑuenitur. ꝑ penā peccantis puta ad emēdationē peccātis: vel ſaltē ad cohi bitionem eius ⁊ quietem alioruꝫ ⁊ ad iuſtitie conſeruatio nē ⁊ dei honoreꝫ: poteſt eſſe vindicatio licita alijs debitis circunſtantijs ſeruatis. ¶ Ad pͥmuꝫ gͦ dd̓m ꝙ ille qui ẜm gradum ſui ordinis vindictam exercet in malos: non vſur pat ſibi quod dei eſt. ſed vtitur poteſtate ſibi diuinitus cō ceſſa. dicitur enim ad Ro. 13. de p̓ncipe terreno: ꝙ dei miniſter eſt vindex in iram ei qui male agit. ſi autē preter or dinē diuine inſtitutionis aliquis vindictaꝫ exerceāt: vſur pat ſibi qd̓ dei eſt. ⁊ ideo peccat. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m ꝙ mali to lerantur a bonis in hoc ꝙ ab eis proprias iniurias patienter ſuſtinent ẜm ꝙ or. nō aūt tolerāt eos vt ſuſtineāt iniu rias dei ⁊ ꝓximoꝝ. dicit. n. Chriſo. ſuꝑ Matth̓. In ꝓprijs iniurijs eſſe quempiam patientem laudabile eſt: iniurias aūt dei diſſimulare nimis eſt īpium. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ lex euāgelij eſt lex amoris. iō illis ꝗ ex amore bonū operant̉: ꝗ ſolū ꝓprie ad euāgeliū ꝑtinent nō ē timor īcutiēdꝰ per penas: ſꝫ ſolū illis ꝗ ex amore nō mouent̉ ad bonuꝫ: ꝗ ⁊ ſi numero ſint de eccl̓ia: nō tn̄ merito. ¶ Ad 4ᵐ dd̓ꝫ ꝙ iniuria q̄ īfert̉ ꝑſone alicui qn̄qꝫ redūdat in deū ⁊ ī eccl̓iaꝫ. ⁊ tūc dꝫ aliꝗs ꝓpriā iniuriā vlciſci: ſic̄ pꝫ de Helia ꝗ fecit ignē deſcēdere ſuꝑ eos ꝗ venerāt ad ip̄m capiēdū: vt legitur. 4. Re. pͦ. ⁊ ſil̓r Heliſeus maledixit pueris eū irridēti bus: vt habet̉. 4. Reg. 2. ⁊ Silueſter papa excōicauit eos ꝗ eū in exiliū miſerūt: vt habet̉. 23. q. 4. Inqͣꝫtū v̓o īiuria in aliquē illata ad eiꝰ ꝑſonā ꝑtinet: dꝫ eā tolerare patiēter ſi expediat. huiuſmodi.n. p̄cepta patiētie ītelligēda ſūt ẜꝫ p̄parationē aī: vt Aug. dicit in li. de ẜmone dn̄i in monte. ¶ Ad 5ᵐ dd̓m ꝙ qn̄ tota multitudo peccat eſt de ea vīdi cta ſumēda: vel qͣꝫtū ad totā multitudinē ſic̄ Egyptij ſub merſi ſūt in mari rubro ꝑſequentes filios iſrael: vt habet̉ Exo. 14. ⁊ ſic̄ ſodomite perierūt vl̓r: vel qͣꝫtū ad magnam ml̓titudīs ꝑtē ſic̄ pꝫ Exo. 32. In pena eoꝝ ꝗ vitulū adora uerāt. qn̄qꝫ v̓o ſi ſperet̉ multoꝝ correctio: dꝫ ſeueritas vīdicte exerceri in aliquos paucos p̓ncipaliores: ꝗbus puni tis ceteri terreant̉: ſic̄ dn̄s numeri.§. mādauit ſuſpēdi populi pͥncipes ꝓ pctō multitudīs: ſi aūt nō tota multitudo peccauit: ſꝫ ꝓ ꝑte: tūc ſi pn̄t mali ſecerni a bonis: dꝫ in eos vindicta exerceri: ſi tn̄ hoc fieri poſſit ſine ſcādalo aliorū. alioqn̄ parcēdū eſt multitudini ⁊ detrahēdū ſeueritati: ⁊ eadē rō eſt de p̓ncipe quē ſequit̉ multitudo: tolerādū.n. ē pctm̄ eiꝰ ſi ſine ſcādalo multitudīs puniri non poſſet: niſi forte eſſet tale pctm̄ p̓ncipis qd̓ magis noceret multitudi ni vel ſpūaliter vel tēporal̓r qͣꝫ ſcādalū qd̓ exinde oriret̉. Ad ſecundum ſic ꝓcedit̉. Uidet ꝙ vīdicatio nō ſit ſpālis v̓tus ab alijs diſtīcta. Sicut.n. remunerant̉ boni ꝓ his q̄ bn̄ agūt: ita puniū tur mali ꝓ his q̄ male agūt: ſꝫ remuneratio bonoꝝ nō ꝑti net ad aliquā v̓tutē ſpālē: ſꝫ eſt actꝰ ꝯmutatiue iuſtitie. er go pari rōne ⁊ vīdicatio nō dꝫ poni ſpālis v̓tus. ¶ Pͣ. Ad actū illū nō dꝫ ordinari ſpālis v̓tus ad quē hō ſufficienter diſponit̉ ꝑ alias v̓tutes: ſꝫ ad vindicāduꝫ mala ſufficiēter diſponit̉ hō ꝑ v̓tutē fortitudīs ⁊ per zelū: nō gͦ vindicatio dꝫ poni ſpālis v̓tus. ¶ Pͣ. Cuilꝫ ſpāli v̓tuti aliqd̓ ſpāle vicium opponit̉: ſed vīdicatiōi nō vr̄ opponi aliqd̓ viciū ſpe ciale. gͦ nō eſt ſpālis v̓tus. ¶ Sꝫ ꝯͣ ē ꝙ Tulliꝰ ponit eam partē iuſtitie. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ ſic̄ ph̓s dic̄ in. 2. ethi. aptitu do ad v̓tutē ineſt nobis a naͣ: lꝫ ꝯplemētū v̓tutis ſit per aſſuetudinē vel ꝑ aliquā aliā cām. vn̄ pꝫ ꝙ v̓tutes ꝑficiunt nos ad ꝓſequēdū debito mō īclinatiōes naͣles q̄ ꝑtinent ad ius naͣle. ⁊ iō ad quālꝫ īclinationē naͣlē determinatā or dinat̉ aliqͣ v̓tus ſpālis: eſt aūt q̄dā ſpālis īclinatio naͣe ad remouēdū nocumētū. vn̄ ⁊ aīalibꝰ dat̉ vis iraſcibil̓ ſeparatim a vi cōcupiſcibili. repellit aūt hō nocumenta ꝑ hoc ꝙ ſe defendit ꝯͣ iniurias ne ei īferant̉: vel illatas iaꝫ iniurias vlciſcit̉: nō ītentōe nocēdi: ſꝫ ītentōe remouēdi nocu mēta. hoc aūt ꝑtinet ad vīdicationē. dicit. n. Tulliꝰ in ſua retorica ꝙ vindicatio ē ꝑ quā vis aut iniuria ⁊ oīo ꝗcꝗd obſcurū eſt.i. ignominioſuꝫ defendēdo aut vlciſcēdo propulſat̉: vn̄ vīdicatio eſt ſpālis v̓tus. ¶ Ad pͥmū gͦ dd̓m ꝙ ſic̄ recōpēſatio debiti legalis ꝑtinet ad iuſtitiā cōmutatiuam: recōpēſatio aūt debiti moral̓ qd̓ naſcit̉ ex ꝑticulari bn̄ficio exhibito ꝑtinet ad v̓tutē gr̄e: ita ēt punitio pctōrū ẜm ꝙ ꝑtinet ad publicā iuſtitiā eſt actꝰ iuſtitie cōmutatiue: ẜm aūt ꝙ ꝑtinet ad īmunitatē alicꝰ ꝑſone ſingularita qͣ iniuria ꝓpulſat̉ ꝑtinet ad v̓tutē vindicatiōis. ¶ Ad 2 dd̓ꝫ ꝙ fortitudo diſponit ad vīdictaꝫ remouēdo ꝓhibēs .ſ. timorē periculi īminētis. zelus aūt ẜm ꝙ īportat feruo rem amoris īportat pͥmā radiceꝫ vindicatiōis ꝓut aliꝗs vīdicat iniurias dei vel ꝓximoꝝ qͣs ex charitate reputat qͣſi ſuas: cuiuſlꝫ aūt v̓tutis actꝰ ex radice charitatis ꝓcedit: qꝛ vt Greg. dicit in qͣdaꝫ homel̓. Nihil hꝫ viriditatis ramus boni operis ſi nō procedat ex radice charitatis. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ vindicationi opponunt̉ duo vicia. vnuꝫ ꝗdem per exceſſum.ſ. pctm̄ crudelitatis vel ſeuitie q̄ exce dit menſurā in puniēdo. aliud aūt eſt vicium qd̓ conſiſtit in defectu: ſicut cū aliquis eſt nimis remiſſus īpuniendo. Un̄ dr̄ ꝓuer. 13. Qui parcit virge odit filium ſuū. virtꝰ aūt vindicatiōis cōſiſtit in hoc vt hō ẜm oēs circūſtantias de bitam menſurā in vindicando conſeruet. ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ vindicatio nō Ad tertium d̓beat fieri ꝑ penas apud hoīes cōſuetas. Occiſio.n. hoīs eſt q̄dā eradicatio eiꝰ: ſꝫ dn̄s man dauit Mat. 13. ꝙ zizania ꝑ q̄ ſignificāt̉ filij neqͣꝫ nō eradi carent̉. gͦ pctōres nō ſūt occidēdi. ¶ Pͣ. Quicūqꝫ mortali ter peccat eadē pena vident̉ digni: ſi gͦ aliꝗ peccātes mor taliter morte puniunt̉: vr̄ ꝙ oēs tales d̓beret morte puniri: qd̓ pꝫ eē falſum. ¶ Pͣ. Cuꝫ aliꝗs ꝓ pctō punit̉ manifeſte ex hoc pctm̄ eius manifeſtat qd̓ vr̄ eſſe nociuū multitudini q̄ ex exemplo pctī ſumit occaſionē peccādi. gͦ vr̄ ꝙ nō ſit pena mortis ꝓ aliquo pctō īfligenda. ¶ Sed ꝯͣ ē ꝙ in lege diuina huiuſmodi pene determinant: vt ex ſupra dictis pꝫ. ¶ Rn̄º. dd̓m: ꝙ vindicatio ītantū licita ē ⁊ vir
