De iuſticia ⁊ iure.9 ¶ Supra dictuꝫ eſt qͣliterHec aute ꝯ. iura tradi debēt: hͦ autēin ꝗbus locis tradi debeāt iſta iura uidelicet inciuitate romana in ciuitate athenienſi: ⁊ in ciuitate conſtantinopolitana: prohibens in alijs locis legi. ⁊ cōtrafacientes punit hoc dicit vſqꝫ ad.§. illud autem.Hic ponit̉ quomoIllud autem. ad ſcribētes librosꝑ ſigna debent puniri ciuiliter ⁊ criminaliter. ethoc uſqꝫ ad uer. illud ꝟo. ¶ Aduerte ꝙ nomēdemonſtratiuū ad oculū nihilominus ponit̉ intellectiue: ut. l. hec actio. de calū. de pͥmo patet.Itē intellige hic de nominibus duplicatis. ſecusin penis: ut eſt glo. in. l. qui teſtini. C. de murile.li. xi. qd̓ dico ꝙ nō eſt ueꝝª: quia. l. quā allegat loquit̉ in caſu dubio. hͨ eſt certū: quare dico ꝙ iſtaglo. ⁊ nō illa bene loquit̉ quā no. de quo habestex. in. l. quicūqꝫ. in fi. C. de here. Itē aduerte ꝙdebet puniri ſcribens ꝑ ſigna. dicit glo. ſecus ſirecitatorie ꝑ abbreuiaturas. ¶ No. glo. q̄ incipit nō ergo ⁊cͣ. qd̓ intellige ſi nō diceret falſum:quia tūc eſſet ſecus: ut. jͣ. de eo qd̓ cer. lo. l. fi. ⁊ uide qd̓ no. in. l. iij. jͣ. de tritica. ⁊. l. eleganter.§. nōſolum. jͣ. de dolo. ⁊. l. ex his. ⁊. l. exhibitiones. C.ad exhibendum.Hic habes ꝙ ſcholaIllud uerO. res non debent luderenec ipſis ludis ſe īmiſcere maxime illi qui rudesveniūt ad hanc doctrinā. Vltimo loquit̉ de doctoribus docētibus hanc ciuilē ſapientiā. et hocuſqꝫ ad finē. ⁊ ſic nota ꝙ ludus eſt crimēᵇ ibi ex ꝗbus crimina: qd̓ ualet ad multa: ut in ſtatuto qd̓dicit ꝙ bānitus de crimine poſſit impune offendi ⁊ occidi: ⁊ cū quidā foret occiſus: quia luſit:nūquid puniat̉ occidens: ⁊ fuit iſta q̄ſtio Piſisſeu Peruſij tēpore dn̄i Nicolai de armanijs. etfinaliter ipſe nullo modo uolebat huic aſſentire. niſi ꝙ quidā doctor tunc Bononiēſis uenit⁊ breuiter dixit per hunc tex. ꝙ talis occidēs puniri non debebat.Ex.§. ſequenti.¶ In ꝗbus locis poſſint iura doceri. Et an expulſio de ciuitate equiparet̉ deportationi.Nota penaꝫHec autem tria. epulſionisde ciuitate ſic. C. de ep̄i. ⁊ cle. l. quicūqꝫ. cum ſi.¶ Nota ꝙ qui facit contra legeꝫ dicit̉ offendere legē ⁊ nō meret̉ a lege defendi: ut. l. auxiliū.§.in delictis. jͣ. de mino. Circa hoc reuocat̉ in dubiū: quia ſunt alie ciuitates a regibus ⁊ principibus cōdite: utrū in his poſſint iura doceri. glo.dicit ꝙ ſic. vn̄ dic ꝙ in ciuitate Bononie pn̄t iura doceri: quia eſt ciuitas regia. nam fecit eā imperator Theodoſius iuſſu beati Ambroſij: ut īlegenda beati Ambroſij reperit̉ q̄ eſt apud ſanctū Uictorē locū religioſum ⁊ amenū cōſtitutuꝫſupra ſanctū Michaelē de nemore: ubi ego ſteti ꝑ magnū tēpus ad ſtudendū ⁊ reuidendū libros ꝑ meipſum. Sed lꝫ ciuitas aliqua conditafuerit a principe: nō propterea poſſunt ibi doceri iura. niſi hoc habeat ex ſpeciali cōceſſione: vthic habuit ciuitas Britenſiū q̄ dr̄ ciuitas auguſtana: ꝗa auguſti fuerit priuilegijs p̄ceteris p̄dotata: ut. jͣ. de cenſi. l. i. ⁊. l. i. C. de metropoli. berito. li. xi. tn̄ vt in ea poſſent iura doceri ſuper hocſpeciale priuilegiū hꝫ ut hic. Preterea ſicut exponendo lr̄am dixi. Alexandria ciuitas fuit cōdita ab Alexandro: in quo fuit ſecundū imꝑiū:vt dicā. jͣ. ti. i. l. ex hoc iure. ⁊ tn̄ in ea nō pn̄t iuradoceri: ut hͨ pꝫ. nō obſtat qd̓ dr̄ ī iuribꝰ regijs ⁊cͣ.a ¶ Illud ātnō eſt veruꝫadde Bar.in. l. ſtipulatio iſta.§. eūqui. de v̓bo.obliga.b ¶ Illud uero. ludus eſtcrimen. Siſtatutū dicitꝙ bannituspropter crimē poſſit oſſendi. ꝗdamfuit bānituspro ludo: etludus eſt crimē: ergo p̄ſofſendi. bene ſaciūt plene no. ꝑ balin rubri. C.de cōdi. obturpeꝫ cau.⁊ omnino uide de his in.c. i. de ſacrilegijs.quia intelligit̉ de vrbibus ſingularibꝰ.ſ. Romana ⁊ Cōſtantinopolitana: q̄ dicunt̉ vrbes ſingulares: vt. C. de priuil. eoꝝ qui ſa. pala. mili. l. i. lib..xij. ⁊ ī ꝗbus iura nata ſunt: vt. C. de ferijs. l. oēs⁊ in aucͣ. ut eccle. ro. gau. cē. an. ⁊ in aucͣ. vt p̄po.no. impera. ¶ Quid ergo ſi ciuitas hoc priuilegio careat. Ia. de are. dicit ꝙ ſi hoc hꝫ ex cōſuetudine longiſſima ſicut hꝫ ciuitas padue pn̄t ibiiura doceri legitime cū talis cōſuetudo ſit ſimilis priuilegio ⁊ ſacit ꝗd licitū ſicut priuilegiū: ut.jͣ. de aqua quo. ⁊ eſti. l. hoc iure.§. ductus. ⁊. Cde ep̄i. ⁊ cle. l. ꝗſꝗs. Et cōſuetudo inducit priuilegiū: ut in decretis. xviij. q. vlti. c. ſeruitium. ⁊ exͣde ꝟbo. ſigni. c. ſuꝑ quibuſdā.§. preterea. Itemprobat̉ ꝙ expreſſum ⁊ tacitū equipollent: ut. jͣ.ſi cer. pe. l. cū ꝗd. ſed princeps ꝑmittendo alibidoceri videt̉ cōcedere ⁊ ſuā prohibitionē reuocare: ut. jͣ. de exercito. l. i.§. magiſtrū. ⁊. jͣ. locati..l. cū in plures.§. locator. hoc ſentit Ia. de are.dicens ꝙ iura poſſunt doceri in locis permiſſisex priuilegio uel cōſuetudine antiqua q̄ pro lege ſeruat̉ uel ex ꝑmiſſione eius tacita uel exp̄ſſaꝗ eſt princeps uel loco principis ī territorio ſuo⁊ hi qui in talibus locis docent ⁊ docent̉ debēthabere priuilegia que tribuit auctentica habita.C. ne filius pro patre. ⁊ q̄ tribuit. l. de excuſati.tu. l. ſed reprobari.§. fi. Plus dicunt ꝗdaꝫ moderni ut Ri. malū. ꝙ poſſunt hec iura hodie doceri in qualibet ciuitate vel caſtro: ut MutineRegij Parme Vercell̓. ⁊ in caſtris ut uidemusmaxime in ꝓuincia marchie anconitane ꝓbantꝗa ubi ceſſat ratio legis ⁊ lex: ut. jͣ. de iurepa. l.adigere.§. ꝙͣuis. ⁊. jͣ. de re mili. l. milites. Itemcū ratio vincit legē poſſumus facere cōtra legeꝫrationi adherendo: ut dicit glo. jͣ. de acqui. reꝝdo. l. qua ratione.§. lꝫ. Sed ratio quare ꝓhibitū fuit iura doceri in alijs locis: illa erat olim neiura ꝑuerterent̉ ⁊ falſificarent̉ cū ī illis locis nōerat copia iuriſperitoꝝ. ſed cū hodie vbiqꝫ ſintiuriſperiti nec ſit locus ꝑuerſioni uel falſificationi ſicut olim ceſſat iſta ratio. ⁊ ideo ad hoc obſeruandū nō tenemur qd̓ mihi nō placet: ꝗa tēpore huius. l. multe erant ſplendide ciuitates inquibus forte maior erat copia ſapientiū ꝙͣ in ciuitate Beritonienſi ⁊ cū alibi nō poſſint doceriiura neqꝫ in Alexandria neqꝫ in Cōſtantinopo.ciuitate. Dico ergo ꝙ habere ſtudiū uel licentiādocendi procedit ex priuilegio tm̄ᶜ vel ex cōſuetudine longiſſima. ſicut Padue vbi eſt ſtudiuꝫgenerale ex cōſuetudine ⁊ ſic eadem priuilegiaſunt ibi que ſunt Bononie vbi eſt ſtudiū ex cōſuetudine ⁊ priuilegio Lotharij imꝑatoris utdicunt quidā. Vnde ergo eſt ꝙ in publica doctoratus examinatione dicit ep̄s uel archidiaconus damus tibi licentiā legendi hic et vbiqꝫ locorum. Sed dic ꝙ ubiqꝫ accipit̉ pro omni locoſcilicet idoneo: ut. jͣ. de mu. et ho. l. vt gradatim.§. i. et arg. jͣ. de his qui ſunt ſui uel alie. iuris. l. i..§. ꝗcūqꝫ. cū ſua glo. ¶ Ultimo querunt hic ꝗdam vtrū hec pena expulſionis ciuitatisº habeatur pro deportatione. et dicunt quidam ꝙ nonper. l. mathematicos. C. de epiſ. audi. ubi aliudeſt expellere de ciuitate. et aliud deportare qd̓ ēnota quo ad bānitos noſtri temporis qui de ciuitatibus exbanniunt̉: vtrum habeātur loco deportatorum. qd̓ dicemus. jͣ. de offici. pre. l. illicitas.§. vniuerſas. et dixi in. l. prima. C. de here. inſti. et iſta ſunt verba domini Ci.¶ De iuſticia ⁊ iure. Rubrica.c ¶ Priuilegio tm̄. Etan doctoresdicant̉ habere iuriſditionē ordinariāvide bar. ꝙſic in. l. ij. infi. de op. leg.⁊ bal. ī. dictaaucͣ. habita īvlti. col. Sꝫan pͥuilegiaconceſſa peraucͣ. habita.habeant locū in forenſibus tm̄ anetiā in ciuibus bal. ibividet̉ velleꝙ tantuꝫ inforenſibꝰ inprima col. etibi uide ī. ix.col. an doctores ⁊ ſcholares cuiuſlibet ſciētie habeāt illa pͥuilegia.ADDE ꝙbal. ꝯſi. xxvi..i. li. cōſuiuitꝙ gratia nōdiceret̉ ſurrepticia exeo ꝙ ꝗs ſuplicauerat ſūmo pontifici ſe ſtuderein iure ciuilinō expreſſoloco cū ſtuderet mediolāi qꝛ ex ātiqͦcōſuetudinedicit̉ habereſtudiū generale ex quo:ibi. Legitur⁊ eſt ciuitasregia ⁊ metropolitana.d ¶ Expulſionis ciuitatisbene ſa. c. devſur. in. vi. ⁊in. l. hi ꝗ ſanctam. C. deapoſtatis: