Seite
Adelphorum Argumentum Acta ludis funebribus. Q. Fabio. Maximo. P. Cor. A­fricano Aemilij Pauli ædilibus currulibus. Egere. L. Attili us Præneſtinus: Minutius Poſtum. Modos fecit Flaccus Clau. tibijs ſerranis. facta græca Menandri. A. Nitīo. M. Corne. Conſulibus. Torax non rediit hac nocte a cœna Eſchinus. Hęc fabula Adelphi palliata: vt ipſum indicat nomē: ex plurali numero. cū ſit vna ex maſculino genere: cū ſit comœdia:& gręca lingua: cū ſit latina cenſet̉: Potuit eam Terētius fra tres dicere. Sed& gręci nominis Euphoniā perderet: pręterea togata vide retur: ad ſummū non ſtatim intelligeret̉ Menandri eſſe: ꝙ Terētius in primis lectorem ſcire cupit. minus exiſtimans laudis propria ſcribere qͣꝫ gręca tranſ ferre. Eſt igitur Menandri& fratrū a facto: quibus argumētū nititur nomē accipit: huius tota actio cū ſit mixta ex vtroqꝫ genere: vt fere Terentianę om nes p̄ter Heautontimorumenon tn̄ maiori ex parte motoria eſt. Nā ſtatarios locos per pau cos habet: prodeſt aūt& delectat: actu& ſtilo. In hac. Primę partes ſunt: vt quidam putāt demeę: vt quidā Syri: quod ſi eſt. vt primas Syrus habeat. Secūdę demeę erūt: Tertię Mitio nis. ſic deinceps: quāqͣꝫ etiā ſunt qui putant primas Mitioni dandas: ſecūdas Syro: tertias demeę. Nam quod ait Terentius ſenes qui primi ventiēt nō ad partes qͣs dicimꝰ: ſed ad ordi nē pertinet exeuntiū perſonarū: hęc etiā: vt cętera hmōi poemata quinqꝫ actus habeant ne­ceſſe eſt. choris diuiſis a gręcis poetis: quod& ſi retinendi cauſa iā inconditi. ſpectatoris mi­nime diſtinguūt latini cōmicꝭ metuentes.ſ. ne quis faſtidoiſius finito actu velut adimonitus abeundi reliquę comœdię fiat contemptor:& ſurgat: tn̄ a doctis veteribus diſcreti atqꝫ diſ­iuncti ſunt: vt mox aperiemus poſt argumenti narrationē. In hac prologus aliquanto leni­or inducitur: qui magis etiā in ſe purgando: qͣꝫ in aduerſariis lędēdus eſt occuputus. Prothe ſis eſt turbulenta. Epithaſis clamoſa: Cataſtrophos lenis: quarū partiū rationē diligentius in principio propoſuimꝰ: cū de comœdia quędā diceremus. Hec ſane acta eſt ludis ſcænicis funebribus. L. Aemilii Pauli. agentibus. L. Ambiuio&. L Turpione: qui cū ſuis gregibꝰ etiā tn̄ perſonati agebant. Modulata aūt eſt tibis dextris.i. ludis ob ſeriam grauitatē: q̄ fere in omnibus comœdiis vtimur. Hic poeta ſępe tn̄ mutatis per ſcænā modis cātica mutauit: quod ſignificat titulus ſcænę habens ſubiectis perſonis litteras. d. m. e. ſ. Itē deuyrbia ab hꝫ ſtrionibꝰ crebro pronūciata ſunt: q̄ ſignificant̉. d.&. m. lr̄is ſecūdū perſonarū noīa p̄ſcriptis in eo loco vbi incipit ſcæna. Annotandū ſane ꝙ hęc fabula cū non habeat: hoc eſt perſonā: quę ad argumētū nihil attineat: quęqꝫ ſit aſſumpta extrin ſecus: vt eſt in Andria Soſia: hanc dicūt ex Terentianis ſecūdo loco actam: etiā cum rudi nomine poetę: itaqꝫ ſit ꝓnuncia ta in Adelphi Terenti: non Terenti adelphe: quod adhuc magis de fabule nomine poeta: qͣꝫ de poetę nomine fabula com­mendat̉. In hac quidē ſpectat̉: quid interſit inter ruſticā:& vrbanā vitā:& inter aſperā:& cælibe:& veri mariti: patriſqꝫ ꝑ adoptionē facti: quibus prępoſitis ad exemplum vitanda perinde fugiendaqꝫ Terentius monſtrans artificis poetę per to tam fabulam obtinet laudem. X duobus atticis fratribus alter quidē Demea ihmine rus coluit: vxorē duxit: filios ſuſcœpit duos Eſchi num:& Ctheſiphonem: At alier Mitio nomine vxorem non duxit:& filios procreare noluit: ſed ſibi filiū fratris Eſchinum adoptauit: atqꝫ ita indulgente reduxit a paruulo: vt effuſe luxuriatus adoleſcens ad po­ſtremū ciuem Atticam virginem vitiaret: captus amore eius: quo facto etiam matre puellę pepigit nupti­as eiuſdem: quam vitiauit: cum rem geſtam ad patris a quo adoptatus fuerat cōſcientiam iam iamqꝫ per­laturus eſſet: precibus Ctheſiphōis fratris ſui: qui cum apud durū patrē atqꝫ agreſtem Demeam partius: atqꝫ arctius haberetur impulſus eſt: vt idem a lenone raperet meretricem: quo facto multiplici errore com pletur fabula. Nam Demea cū hoc ipſo. i. cum Mitione litigabat: tanqͣꝫ cum eo qui corruperit adoleſcēte adoptatum in mores perditos: neſciens ſibi filium Ctheſiphonem eſſe corruptum. lęditurqꝫ a Syro:& Mitione per tota fa bulam:& matrem puellę iam decimo menſe poſt raptum virginis:& exactis a puero mēſibus credit ſibipſi rapuiſſe me retricem: quę perturbatio cito in tranquillum redacta eſt. Nā re completa de vitio virginis Mitio dat ciuem Eſchino: quam concupiuerat: eiuſqꝫ matrem accipit: deprehenſo vero Ctheſiphone in amorem meretricis: primo iiaſcitur Demea: poſt ſe­nitur: atqꝫ habendę eius meretricis licentiam prębet. Primus actus hęc continet Mitionis ſolius verba:& poſt eiuſdem & Demeę iurgium. Secundus actus hęc continet lenonis alteram rixam aduerſus Eſchinum pro puella: eiuſdem apue Syrum quęrelas. lętiriam Ctheſiphonis. obſeſlionem amicę:& eiuſdem gratiarum actiones apud Eſchinum. Tertius actus hęc continet: trepidationem matris Soſtratę:& Cantharę nutricis ob parturientem Pamphilā vitiatam ab Eſchi­no Getam nunciantem dominę ſuę per errorem: quod ſibi rapuerit Celeſipho merericem: reditu in ſcænam Demeę eiui­demqꝫ cum Syro ludificante conſermocinationem interuentum Hegionis cum quęrela apud eundem Demeam defacto Eſchini:& conſolatione Soſtratę. Quartus actus hęc continet: Ctueſiphonis cum Syro colloquium: per eum deluſi De ineę eiuſgemqꝫ in ſcænam interuentum: atqꝫ ſecundam per fruſtrationem per Syrum factum Mitionis cum Hegiōe ſer­monem: quęrelam Eſchini de rebus ſuis: eiuſdemqꝫ cum Mitione patre facetiſſimam diſcœptionem: Demeę reditu in ſcæ­nam ex cttore in quem eum coniecerat Syrus:& reuocatum cum fratre eiuſdem: proceſſionem in ſcænam temulenti Syri Quintus actus hęc continet: deprehenſionem Ctheſiphonis cum meretrice: tertium cum Mitione iurgium. Demeę eiul­demqꝫ vitę priſtinę correptionem:& per eum multa in comœdia noua: hoc eſt blandimentum circa Eichinum:& aflabi litatem circa Getam: conciliationem Syri:& vxoris eius:& veniam circa Ctheſiphonem permiſſionemqꝫ habende mere tricis. Seruatur autem per totam fabulā mitis Mitio: Sæuus Demea: Leno auarus: Callidus Syrus: Timidus Ctheſipho: Liberalis Eſeninus: Pauidę mulieres: Grauis Hegio. In diuidendis actibus fabulę identidem meminerimus primum: pa­ginę dinumerationem: neqꝫ gręcos: neqꝫ latinos ſeruaſſe: cum eius diſtributio huiuſmodi rationem habeat: vt vbi attenti­or ſpectator eſſe potuerit longior actus ſit: vbi faſtidioſior breuior: atqꝫ conſtrictior. Deinde etiam illud in eundem actu poſſe coniici:& tres& quattuor ſcænas inrroeuntium: atqꝫ exeuntium perſonaꝝ. Facta autem hęc vna eſt deduabus cau ſis. Adelphi Menandri:& commorientibus difficilis.