Seite
Liber. ſpēalis.ſ. phi. ⁊ naturalis. in qua ꝯſiderātur ꝓpͥe paſſiones eius: ꝓbatio ꝯn̄e. qꝛ ſub̓a īcorporea hꝫ ꝓpͥetates ⁊ paſſiones alias a paſſionibꝰ ētis ſicut ⁊ corporea. hꝫ ēt ꝑfectiores paſſiones q̄ tenus ē ens ꝑfectius. gͦ ſi de ſub̓a corporea eſt ſcīa ſpālis p̄ter metha. multo magis de ſubſtā­in corporea. Ex ſcd̓a via arguit̉ ſic. meth̓. ꝯſi derat quiditates oīum entium gͦ ⁊ oīum paſſio nes. ⁊ per ꝯn̄s nulla ē alia ſcīa ab illa quia ſuper flueret ꝯn̄a ē euidēs: ꝓbatio an̄tis pꝫ ꝑ phum hic in littera in pͥncipio ſexti. nulla inquit alia ſcīa rōem facit de quod quid ē ſubiecti ſed pre ſupponit quod quid ē ſui ſubiecti vl̓.ſ. ex ſēſu vel accipit aliunde. Preª de qͣꝫtitate nō tātū tractat mathe. ſed ēt metha. ⁊ natural̓. vt pꝫ ex ſcd̓o phiſi. gͦ mathema. nō diſtinguitur ab eis et ꝑ ꝯn̄s ſuꝑfluit. Contra Aꝝ. hic in lr̄a ⁊ Auic. ꝑ metha. ſue. Reſpondeo in iſta qōne primo ī ꝗram de ſcīarum diſtinctōe. 2º de Aꝝ. intenſio­ne. 3º de qōis ſolutione. Quātū ad pͥmum eſt vna opinio ꝙ cum ſcīa ſit hītus cōcluſionis ex pͦ poſterioꝝ tot erūt ſcīe diſtincte ſpecifice quot ſunt concluſiones demōſtrabile: ꝓ qua opiniōe arguitur ſic. hītus īnoteſcūt ꝑ actus. ſꝫ reſpectu diuerſaꝝ cōcluſionū ſunt diuerſi actus ſciendi diſtincti ſpecifice. gͦ hītus ſūt diuerſi ſpē. minor ꝓbat̉: qꝛ actꝰ ſciēdi circa diuerſas concluſioneſ ſunt diſtincti pluſqͣꝫ nūero. gͦ ſpecifice. ꝯn̄a. patet qꝛ dr̄a maior qͣꝫ dr̄a numeralis ē ſpecifica. ꝓba tio an̄tis. qꝛ ſi non gͦ tales actus circa diuerſas cōcluſiones nō plus diſtinguēt̉ qͣꝫ actus ſciendi circa eandē cōcluſionē frequēter elicitꝰ. nā oīs differētia nūeralis ē equal̓. Sed ꝯͣ qꝛ ſi ſit gͦ ipſa geometria vel q̄cūqꝫ alia ſcīa nō ē vna niſi vnitate aggregatōis ex multis ſciētijs. ꝯn̄s ē fal ſum. ⁊ ꝯͣ Aꝝ. pͦ ⁊ 2º poſterioꝝ. ꝯn̄a pꝫ. qꝛ geome tria cōtinet multas cōcluſiones ſpecifice diffe­rentes. Cōfirmatur. qꝛ ſi ſic ſcīa mathe. ⁊ na turalis poſſent dici vna ſcīa aggregatōe. ſed hͦ ē īcōueniēs.ſ. ꝙ tantā vnitatē hēant inter ſe ſcīe que ponūt̉ ſimpl̓r diuerſe qͣꝫtā hꝫ vna earum ī ſe. Alia ē opinio q̄ dicit ꝙ ſcīa ē vna ſpecifice q̄ ē circa ſubiectū vnū ad qd̓ oīa attribuunt̉ ha bēs vnam rōem formalē ꝯſiderādi oīa que ꝯſi derat. ⁊ tn̄ ſcīa ē vna nūero ī vna aīa ex multis actibus ītelligendi generato eo mō quo in vno appetitui ē vna tꝑantia ex multis actibꝰ genera ta. differūt tn̄ hic ⁊ ibi. qꝛ forma recipiens magꝭ ⁊ minus aliqn̄ inducitur vno actu vel pluribuſ cōformibus. vt tꝑantia. aliqn̄ īducitur pluribuſ difformibus vt ſcīe in quaꝝ generatione talem ꝓceſſum ponunt.ſ. ẜm ordinē acꝗrendi ſcīam. ip̄a enim generatur pͦ ex actibus cognoſcendi. pͥ muꝫ pͥncipium vnius ſcīe. ⁊ tunc hetur totū eſſe illius hītus ſcientifici lꝫ in gradu infimo. ⁊ tunc ille hītus dicitur eſſe intellectus illius prīcipij. vlterius cognoſcendo alia pͥncipia augetur il­le hītus ⁊ dicitur intellectus plurium pͥncipioꝝ Ulterius ex pͥncipijs deducendo concluſiones amplius augetur ⁊ dicit̉ eē ſcīa iſtarum conclu ſionū ſemꝑ tn̄ idem hītus manens nō hn̄s diffe rentiam niſi tn̄ rōis. Hoc ꝓbat̉ ſic. qꝛ pͥnciᵐ ꝑfectius cognoſcitur quando ex ipſo concluſio deducitur quod non eēt niſi habitus pͥncipij ī tenderetur. ergo non generatur alius ſed auge tur p̄exn̄s. Sed contra hanc opinionē argui tur. nam ſcd̓m ipſos actus naturaliter ſunt ge­neratiui habitus. per hoc quod natural̓r relin­quunt ſuam ſimilitudinem in paſſio. ſed agētiū differentiū ſpecifice ẜm ꝓpͥas paſſiones ſunt rea les ſimilitudines ſpecifice diſtincte. gͦ actus diſtī cti ſpecie cuiuſmōi ſunt ītellectiones diuerſorū pͥncipiorum ⁊ diuerſarum concluſionum nō ge nerabunt eundem habitum ſpecie. Confirma tur. quia vbi eſt eadem cauſa ē idem effectus. ſꝫ actus differentes morales vt temperantie ⁊ iu­ſticie generant diuerſos habitus ſpecie ex eo ꝙ ſcd̓m ꝓpͥas rationes ſpecificas imprimunt pote tie ſimilitudines naturales differētes ſpecifice. gͦ ſimiliter erit in propoſito. videtur enim extra rationem ꝙ quidam habitus generatur ex ac­tibus vniformibus. ⁊ quidam ex difformibus poterit enim dici eadem ratione ꝙ non ſit niſi vna virtus moralis que generatur ex quocūqꝫ actu ⁊ deinde augetur non tantum per actus ſi­miles. ſꝫ ēt ꝑ difformiores. Preª. Aꝝ. 6º. ethi. diſtinguit intellectum a ſcīa ſicut hītum aliū ſpē lꝫ ſint eiuſdem generis ꝓpinꝗoris qͣꝫ ſit alteruꝫ eorum cum opinione ⁊ prudentia. Cōfirmat iſta rō. qꝛ veꝝ inquātū euidens eſt aptū natum cauſare ītellectum hītum cognitiuum ſui. ſꝫ ſim pliciter alia eſt ratio euidentie in principio et in concluſione. quia in principio ꝓpter ſe ⁊ ex terminis in concluſione at ꝑꝑ aliud ⁊ ꝑ diſcur gͦ alius erit habitus in intellectu qui eſt conclu ſionis ab illo qui eſt prīcipij. nec ratio oppoſita cogit. Cum enī dicit̉ ꝙ pͥncipiū magis cognoſci tur qͣꝫ concluſio que ex ipſo deducitur. hoc ſi verum eſt non concludit quin ſit alius habitus concluſionis. nam lꝫ ſit alius. habitus tamen pͥn cipij ītēditur ꝑꝑ ſpeculatōem pͥncipij in ſe. Alia ē opinio īter iſtas medias quam teneo. dicitur enim ꝙ cum habitus ītellectiuus ſit quedaꝫ q̄ litas generata ex frequenti conſideratione vl̓ ex vnica ꝑfecta īclinas intellectum ad ꝯſimileꝫ reſpectu cōplexi ſpeculādi: pōt poni duplex ha bitus. vnius ꝓprius qui formaliter inclinat ad ſpeculatiōem eius tāquā naturalis ſimilitudo ex eius conſideratione derelicta. alius commu­nis qui virtualiter inclinat ad ſpeculationeꝫ al terius in quo tale complexum alterum virtuali ter cōtinetur. pͥmo modo pōt concedi prīa opi­nio ꝙ tot ſint ſcīe quot ſūt ſcibilia iſto modo hoc modo ꝓbat ratio adducta ꝓ iſta opinione ſcd̓o autē modo poteſt eſſe vnus hītꝰ reſpectu cōplexoꝝ multorum. cū enim ꝯcluſiones ſint in