Queſtio..x. 14 nis vltimus: qui hoc modo ſe habet in appetibilibus: ſicut pͥma pͥncipia demōſtrationū in intelligibilibus: vl̓r oīa il­la cōueniunt volēti ẜm ſuā nam: enim volūtatē ap petimus ſolū ea ꝑtinent ad potētiā volūtatis: ſed etiā ea que pertinent ad ſingulas potentias ad totū hoīeꝫ: vn­de naturaliter vult non ſolū ob̓m volūtatis: ſꝫ ēt alia conueniūt alijs potētijs: vt cognitionē veri que cōuenit in tellectui: eſſe viuere hmōi: alia reſpiciūt cōſiſtentiā nalē: que oīa cōprehendunt̉ ſub ob̓o voluntatis: ſicut q̄dā particularia bona. Ad pͥᵐ ergo dd̓m: volūtas diuidi tur ꝯͣ nam: ſicut vna ꝯͣ aliam. q̄dam.n. fiunt nāliter: dam fiunt voluntarie. Eſt aūt alius modus cauſādi ꝓpri volūtati que eſt domina ſui actus: p̄ter modum conue­nit nature que eſt determinata ad vnum: ſed qꝛ volūtas ī aliqua natura fundatur: neceſſe eſt modus proprius na­ture qͣꝫtum ad aliquid ꝑticipiet̉ a voluntate: ſicut qd̓ ē po­ris cāe participatur a poſteriori: eſt.n. prius in vnaquaqꝫ re ipſuꝫ qd̓ ē nam: qͣꝫ velle qd̓ ē volūtatē. inde eſt uoluntas naliter aliquid uult. Ad 2ᵐ dd̓m: in re­bus naͣlibus id qd̓ ē naͣle qͣſi ꝯn̄s formā tm̄ ſemꝑ actu īeſt: ſic̄ calidū igni. Qd̓ āt ē naͣle ſic̄ ꝯn̄s maꝫ ſemꝑ actu ineſt: ſꝫ qn̄qꝫ ẜm potētiā tm̄. forma ē actꝰ: ma v̓o potētia: mo tus āt ē actus exn̄tis ī potētia: illa ꝑtinēt ad motum: uel ſequūtur motum in rebus nalibus: non ſemꝑ inſunt ſicut ignis ſemꝑ mouet̉ ſurſū: ſꝫ qn̄ ē extra locū ſuum: ſil̓r non opꝫ uolūtas de potētia in actum reducitur: dum aliꝗd uult ſemꝑ actu uelit: ſed ſolū qd̓ eſt ī aliqua di­poſitione determinata. uolūtas aūt dei eſt actus purꝰ ſꝑ eſt ī actu uolendi. Ad 3ᵐ dd̓m: ſemꝑ naͣe rn̄det unuꝫ ꝓportionatū nāe: ne.n. in genere rn̄det aliꝗd unū in gene­re: naͣe ī ſpē accepte rn̄det unū in ſpē: naͣe āt indiuiduate rn̄det aliꝗd unū indiuiduale igit̉ uolūtas ſit q̄dā uis in­malis: ſicut ītellectꝰ rn̄det ſibi naliter aliqd̓ unū cōe.ſ. bo­: ſicut ēt ītellectui aliqd̓ bonū cōe.ſ. uerū uel ens: uel ꝗc­ꝗd eſt hmōi. Sub bono āt cōi multa particularia bona tinentur: ad quorum nullum uoluntas determinatur. Ad ſecundum ſic ꝓceditur. Ur̄ uolūtas neceſſitate moueat̉ a ſuo ob̓o: ob̓m enī uolūtatis cōparat̉ ad ipſam. ſicut motiuum ad mobile: ut pꝫ in. 3. de aīa: ſꝫ motiuū ſi ſit ſufficiens ex ne ceſſitas monet mobile. ergo uolūtas ex neceſſitate pōt mo ueri a ſuo ob̓o.. Sicut uolūtas ē uis īmalis: ita ītel lectus. utraqꝫ potētia ad ob̓m uniuerſale ordīat̉. ut dcm̄ eſt: ſed intellectus ex neceſſitate mouet̉ a ſuo ob̓o: vo luntas a ſuo.. qd̓ ꝗs vult: aut ē finis: aut aliꝗd or­dinatū ad finē. ſꝫ finē aliꝗs ex neceſſitate vult. vt vr̄. qꝛ ē ſic pͥncipiū ī ſpeculatiuis: cui ex neceſſitate aſſentimꝰ: finis aūt ē volēdi ea ſūt ad finē. ſic vr̄ ēt ea ſūt ad finē ex neceſſitate velimꝰ. volūtas ergo ex neceſſitate mouetur a ſuo ob̓o. Sed ꝯͣ ē potētie rōnales ẜm ph̓m ſūt adpoſita: ſed volūtas ē potētia rōnalis: ē.n. ī ratiōe vt dr̄ ī. 3. de aīa. ergo volūtas ſe hēt ad oppoſita: non ergo ex neceſ­ſitate mouet̉ ad alterū oppoſitorū. Rn̄º. dd̓m: volū tas mouet̉ dupl̓r. Uno qͣꝫtum ad exercitium actus. Alio qͣꝫtū ad ſpecificationē actus que ē ex obiecto. pͥ­mo ergo modo volūtus a nullo obiecto ex neceſſitate mo­uetur. poteſt eniꝫ aliquis de quocūqꝫ obiecto cogitare: per conſequens actu velle illud. Sed quantum ad ſe­cundum motionis modum volūtas ab aliquo obiecto ex neceſſitate mouetur: ab aliquo autem non. in motu.n. cu­iuſlibet potentie a ſuo obiecto cōſideranda eſt per quaꝫ obiectum mouet potentiam: viſibile enim mouet viſū ſub­ratione coloris actu viſibilis. vnde ſi color ꝓponatur viſui­ex neceſſitate mouet ipſuꝫ: niſi aliquis viſum auertat: qd̓ tinet ad exercitiū actus. ſi aūt ꝓponeret̉ aliꝗd viſui: qd̓ oībus modis eēt color in actu: ſꝫ ẜm aliquid eēt tale. ẜꝫ au­tem aliquid non tale: non ex neceſſitate viſus tale obiectuꝫ videret. poſſet enim intendere in ipſum ex ea parte non eſt coloratum in actu. ſic ipſum non videret: ſicut autem coloratū ī actu. ē ob̓m viſus: ita bonū ē ob̓m volūtatis. vn̄ ſi ꝓponat̉ aliqd̓ obiectū voluntati qd̓ ſit vniuerſaliter bo­num. ẜm oēm conſiderationem ex neceſſitate voluntas in id tendit ſi aliquid velit. non eniꝫ poterit velle oppoſituꝫ Si āt ꝓponat̉ ſibi aliqd̓ ob̓m: qd̓ ẜm qͣꝫ libet conſidera tionē ſit bonū: non ex neceſſitate voluntas fertur in illud: qꝛ defectus cuiuſcūqꝫ boni hꝫ rationē boni. ideo illud ſo lum bonū qd̓ eſt ꝑfectū cui nihil deficit: eſt tale bonum qd̓ volūtas pōt velle: qd̓ eſt btītudo: alia āt q̄libet particularia bona inqͣꝫtum deficiūt ab aliquo bono: pn̄t ac cipi vt non bona: ẜm hāc cōſiderationē pn̄t repudiari vl̓ approbari a voluntate: p̄t in idem ferri ẜm diuerſas con­ſideratōes. Ad pͥᵐ ergo dd̓m ſufficiens motiuū ali­cuius potentie non eſt niſi obiectum qd̓ totaliter hꝫ ratio­nem motiui. ſi aūt in aliquo deficiat: non ex neceſſitate mo uebit: vt dictum eſt. Ad 2ᵐ dd̓m ītellectus ex neceſ­ſitate mouet̉ a tali ob̓o: qd̓ eſt ſemper ex neceſſitate ve­rum: non autem ab eo quod pōt eſſe verū falſum.ſ. a tingenti. ſicut de bono dictū eſt. Ad 3ᵐ dd̓m finis vltimus ex neceſſitate mouet volūtatem: qꝛ eſt bonū per­fectum: ſimiliter illa que ordinantur ad hunc finē: ſine ꝗ­bus finis haberi non poteſt: ſicut eſſe viuē hmōi: alia vero ſine ꝗbus finis haberi poteſt ex neceſſitate vult vult finem: ſicut cōcluſiones: ſine ꝗbus pͥncipia pn̄t ve­ra: non ex neceſſitate credit qui pͥncipia credit. Ad tertium ſic proceditur. Uidetur volū tas ex neceſſitate moueat̉ a paſ­ſione appetitꝰ inferioris: dicit.n. apl̓us Ro. 7. Non.n. qd̓ volo bonū hoc ago: ſed quod odi maluꝫ illud facio. qd̓ di­citur ꝑꝑ cōcupiſcētiā eſt paſſio q̄dā. ergo volūtas ex ne­ceſſitate mouet̉ a paſſione.. Sicut dr̄ in. 3. ethi. Qua lis vnuſqſqꝫ eſt: talis finis videt̉ ei: ſed eſt ī ptāte volū­tatis ſtatim paſſioneꝫ abijciat. ergo eſt in ptāte volun tatis velit illud ad qd̓ paſſio ſe inclinat.. Cauſa vl̓is applicat̉ ad effectū ꝑticularē niſi mediāte ꝑticu­lari: vn̄ vl̓is non mouet niſi mediāte eſtimatiōe parti culari: vt dr̄ ī. 3. de aīa: ſed ſicut ſe hꝫ vl̓is ad eſtimatio­ particularē: ita ſe habet voluntas ad appetituꝫ ſēſitiuū. ergo ad aliqd̓ ꝑticulare volendū non mouetur voluntas niſi mediante appetitu ſenſitiuo. ergo ſi appetitus ſenſitiuꝰ ſit aliquā paſſionē ad aliꝗd diſpoſitus: voluntas non po­terit in cōtrarium moueri. Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ dr̄ Gen̄. 4. Sub ter te erit appetitus tuꝰ: tu dn̄aberis illiꝰ. ergo volun tas hoīs ex neceſſitate mouet̉ ab appetitu īferiori. Rn̄º dd̓m: ſicut ſupra dcm̄ eſt: paſſio appetitus ſenſitiui mo­uet voluntatem ex ea parte qua volūtas mouetur ab ob­iecto: inqͣꝫtum.ſ. aliqualiter diſpoſitꝰ paſſionē iudicat aliꝗd eſſe cōueniēs bonum quod extra paſſionem exn̄s iudicaret: hmōi autem īmutatio hoīs paſſioneꝫ duo bus modis cōtingit. Uno ſic total̓r ligatur: ita homo vſum rōnis non habet: ſicut cōtingit in his ꝑꝑ vehementē iraꝫ vel cōcupiſcentiaꝫ furioſi vel amentes fi­unt: ſicut ꝑꝑ aliquaꝫ aliā ꝑturbationē corporalem: hmōi enī paſſiones ſine corporali trāſmutatione accidūt: ta libus eadē eſt ratio ſicut de aīalibus brutis: que ex neceſ ſitate ſequūtur īpetū paſſionis: in his enī non eſt aliꝗs rō­nis motus. per cōſequēs nec voluntatis: aliqn̄ aūt totaliter abſorbet̉ a paſſione: ſed remanet qͣꝫtū ad aliquid iudicium rōnis liberū: ẜm hoc remanet aliꝗd de motu voluntatis: inqͣꝫtum ergo manet libera paſſioni non ſub̓a: in tm̄ volūtatis motus manet ex neceſſitate ten­dit ad hoc ad qd̓ paſſio īclinat. ſic aūt motus voluntatis ē ī hoīe: ſꝫ ſola paſſio dn̄at̉: aut ſi motꝰ volūtatis ſit: non ex neceſſitate ſeꝗt̉ paſſionē. Ad pͥmum ergo dd̓m: ſi volūtas poſſit facere qn̄ motꝰ cōcupiſcētie īſurgat: de quo apl̓us dicit. odi malū illud facio.i. concupiſco: ta­men poteſt volūtas non uelle concupiſcere aut cōcupiſciē­tie non conſentire: ſic non ex neceſſitate ſeqͥtur ꝯcupiſciē­tie motū. Ad 2ᵐ dd̓m: cum in hoīe due ſūt naͣe ītelle­ctualis.ſ. ſenſitiua: qn̄qꝫ ꝗdem eſt aliqualis vniformi ter ẜm totam aīam: qꝛ.ſ. vl̓ pars ſenſitiua total̓r ſubijcitur rōni: ſicut cōtigit in virtuoſis: vel ecōuerſo total̓r abſor bet̉ a paſſiōe: ſic̄ accidit ī amentibꝰ: ſed aliqn̄ ſi obnu­bilet̉ a paſſiōe: remanet tn̄ aliꝗd rōnis libeꝝ. ẜꝫ hoc pōt aliꝗs vl̓ total̓r paſſionē repellere: vel ſaltē ſe tenere ne paſ­