Queſtio. XI. ſionem ſequatur: in tali.n. diſpoſitione: qꝛ homo ẜm diuer ſas partes aīe diuerſimode diſponit̉: aliud ei uidet̉ ẜꝫ rōnem: ⁊ aliud ẜm paſſionē. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ uolūtas nō ſolū mouet̉ a bono vl̓i app̄hēſo ꝑ rōnē: ſꝫ ēt a bono apprehenſo per ſenſū: ⁊ ideo pōt moueri ad aliqd̓ ꝑticulare bonū abſqꝫ paſſione appetitꝰ ſenſitiui: multa.n. uolumꝰ ⁊ operamur abſqꝫ paſſione per ſolam appetitus electionem: vt pꝫ ī his in ꝗbus ratio remittitur paſſioni. Ad quartū ſic proceditur. Uidetur ꝙ volun tas ex neceſſitate moueat̉ a deo: oē enī agens cui reſiſti nō pōt ex neceſſitate monet: ſꝫ deo cum ſit infinite v̓tutis reſiſti non pōt. vn̄ dr̄ Ro. 9. Uolun tati eiꝰ ꝗs reſiſtit. ergo dn̄s ex neceſſitate mouet voluntatē. ¶ Pͣ. Uolūtas ex neceſſitate mouet̉ in illa q̄ naͣliter vult. vt dictū eſt: ſꝫ hoc ē vnicuiqꝫ rei naͣle qd̓ deꝰ ī eo operat̉: ut Augu. dicit. 25. ꝯͣ fauſtū: ergo volūtas ex neceſſitate vult oē illud ad qd̓ a deo mouet̉. ¶ Pͣ. Pol̓e ē quo poſito nō ſequit̉ īpoſſibile: ſequitur aūt īpoſſibile ſi ponatur ꝙ volū non velit hoc ad qd̓ deus eam mouet. qꝛ ẜm hoc oꝑatio dei eēt inefficax: non ergo ē poſſibile volūtatē non velle hͦ ad qd̓ deus eā mouet. ergo neceſſe ē eā hoc velle. ¶ Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ dicit̉ eccleſia. 15. Deus ab initio conſtituit hoīeꝫ ⁊ reliꝗt eum in manu cūſilij ſui: nō ergo ex neceſſitate mouet voluntatē eius. ¶ Rn̄º. dd̓m: ꝙ ſicut Diony. dic̄. 4. ca. de di. no. Ad ꝓuidētiā diuinā nō ꝑtinet nam rerū corrū pere: ſed ſeruare. vn̄ oīa mouet ẜm eoꝝ cōditionem: ita ꝙ ex cauſis neceſſarijs ꝑ motionē diuinā ꝯſequūtur effectus ex neceſſitate: ex cauſis āt cōtingentibꝰ ſequūt̉ effectꝰ cōtingenter. Quia igit̉ volūtas ē actiuū pͥncipiū n̄ determinatū ad vnū: ſꝫ īdifferēter ſe hn̄s ad multa: ſic̄ deꝰ ip̄am mouet qd̓ nō ex neceſſitate ad vnū determinat: ſed remanet mo tus eius cōtingēs ⁊ nō neceſſariꝰ: niſi in his ad q̄ naͣlit̓ mouet̉. ¶ Ad pͥᵐ gͦ dd̓m: ꝙ volūtas diuina nō ſolū ſe extē dit vt aliꝗd fiat ꝑ rē quā monet: ſed vt ēt eo mō fiat qͦ congruit naͣe ip̄ius: ⁊ iō magis repugnaret diuīe motiōi ſi vo lūtas ex neceſſitate moueret̉: qd̓ ſue naͣe non cōpetit: qͣꝫ ſi moueret̉ libere ꝓut cōpetit ſue naͣe. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m: ꝙ na le ē vnicuiqꝫ ꝙ deꝰ oꝑat̉ in ip̄o vt ſit ei nale. ſic.n. vnicuiqꝫ cōuenit aliꝗd ẜm ꝙ deus vult ꝙ ei cōueniat. nō āt vult ꝙ ꝗcꝗd oꝑat̉ ī rebus ſit eis nale: puta ꝙ mortui reſurgant. ſed hoc vult vnicuiqꝫ eē naͣle qd̓ ptāti diuine ſubdatur. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ ſi deꝰ mouet volūtatē ad aliꝗd īpol̓e ē huic poſitōi ꝙ volūtas ad illd̓ n̄ moueat̉: n̄ tn̄ ē īpol̓e ſimplicit̓. vn̄ n̄ ſeꝗt̉ ꝙ volūtas a deo ex neceſſitate moueatur. ¶ Queſtio. xi. Einde cōſiderandū ē de fruitōe. ¶ Et circa hͦ q̄rūt̉ qͣtuor Prīo vtꝝ frui ſit actꝰ appetitiue potētie. Scd̓o vtꝝ ſoli rōnali creature ꝯue niat: an ēt aīalibꝰ brutis. Tertio vtrum fruitio ſit tm̄ vltimi finis. Quarto vtrū ſit ſolum finis habiti. Ad primum ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ frui nō ſit ſolum appetitiue potentie: frui enī nihil aliud eē vn̄ qͣꝫ fructum capere: ſed fructum hūane vite q̄ ē btītudo accipit ītellectꝰ: in cuiꝰ actu btītudo con ſiſtit: vt ſupra on̄ſum ē. ergo frui nō ē appetitiue potētie: ſꝫ ītellectus. ¶ Pͣ. Quelibet potētia hꝫ ꝓpriū finē ꝗ eſt ꝑfectio eius. ſicut viſus finis eſt cognoſcere viſibile: auditꝰ per cipere ſonos: ⁊ ſic de alijs: ſed finis rei eſt fructꝰ eiꝰ. ergo frui ē potētie cuiuſlibet: ⁊ non ſolū appetitiue. ¶ Pͣ. Frui tio delectationē qͣꝫdā īportat: ſꝫ delectatio ſenſibilis ꝑtinet ad ſenſum ꝗ delectat̉ in ſuo ob̓o: ⁊ eadē rōne delectatio ītellectualis ad ītellectum. ergo fruitio ꝑtinet ad apprehen ſiuam potentiā: ⁊ nō ad appetitiuam. ¶ Sꝫ cōtra eſt qd̓ Aug. dicit in primo de do. xp̄ia. ⁊ ī. 10. de tri. Frui ē amore iherere alicui rei ꝑꝑ ſeip̄am: ſed amor ꝑtinet ad appetitiuā potentiā. ergo ⁊ frui eſt actus appetitiue potētie. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ fruitio ⁊ fructꝰ ad idē ꝑtinere vident̉: ⁊ vnum ex altero deriuari: qͣꝫtuꝫ āt ad hoc nihil ad ꝓpoſitū refert: niſi ꝙ hoc ꝓbabile vr̄ ꝙ id qd̓ magis ē manifeſtū pͥus ēt fuerit noīatum. Sūt aūt nobis primo manifeſta q̄ ſunt ſenſibilia magis. vnde a ſenſibilibus fructibus nomen fruitionis de riuatum videt̉. Fructus aūt ſenſibilis ē id qd̓ vltimum ex arbore expectatur: ⁊ cum qͣdā ſuauitate percipit̉. vn̄ fruitio ꝑtinere videt̉ ad amorem vel delectationē quā aliquis hꝫ de vltimo expectato: qd̓ eſt finis: finis autem ⁊ bonuꝫ ē ob̓m appetitiue potentie. vnde manifeſtum eſt ꝙ fruitio eſt actus appetitiue potētie. ¶ Ad pͥᵐ ergo dd̓m ꝙ nihil prohibet vnum ⁊ idem ẜm diuerſas rationes ad diuer ſas potētias pertinere. ipſa igitur viſio dei inquantum eſt viſio eſt actus intellectus: inquantum autem eſt bonuꝫ ⁊ finis eſt voluntatis obiectū: ⁊ hoc modo eſt eius fruitio: ⁊ finem hunc intellectus cōſequitur tanqͣꝫ potentia agēs. voluntas autem tanqͣꝫ potentia mouens ad fineꝫ: ⁊ fruēs fine iam adepto. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m: ꝙ perfectio ⁊ finis cuiuſlibet alteriꝰ potētie cōtinet̉ ſub ob̓o appetitiue. ſicut ꝓpriū ſub cōi: vt dictum eſt ſupra. vnde perfectio ⁊ finis cuiuſlibet potentie inquātū eſt quoddā bonum: pertinet ad appetitiuā: ꝑꝑ qd̓ appetitiua potētia mouet alias ad ſuos fines: ⁊ ipſa cōſeꝗt̉ finē qn̄ q̄libet aliaꝝ ꝑtīgit ad finem. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ ī delectatiōe duo ſūt.ſ. ꝑceptio cōueniē tis: q̄ ꝑtinet ad apprehēſiuā potētiā: ⁊ cōplacētia eiꝰ quod offertur vt cōueniēs. ⁊ hoc ꝑtinet ad appetitiuā potentiā: in quo ratio delectationis completur. Ad ſecūdū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ frui ſolūmodo ſit hominū. dicit.n. Aug. ī prīo de doc. xp̄ia. Ꝙ nos hoīes ſumus ꝗ fruimur ⁊ vtimur: n̄ gͦ alia animalia frui poſſunt. ¶ Pͣ. Frui eſt vltimi finis: ſꝫ ad vltimum finem non poſſunt pertingere bruta aīalia. et go eorū n̄ eſt frui. ¶ Pͣ. Sicut appetitus ſenſitiuus ē ſub intellectiuo: ita appetitus naturalis ē ſub ſenſitiuo: ſi igitur frui pertinet ad appetitum ſenſitiuuꝫ: vr̄ ꝙ pari rōne poſſit ad naturalem pertinere: qd̓ pꝫ eſſe falſum. qꝛ eius non eſt delectari. ergo appetitus ſenſitiui non eſt frui: ⁊ ita non conuenit brutis aīalibus. ¶ Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ Aug. dicit in li. 83. q. Frui quidē cibo ⁊ qͣlibet corporali volūtate non abſurde exiſtimantur ⁊ beſtie. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ ſicut ex p̄dictis ha betur: frui non ē actus potētie ꝑueniētis ad fineꝫ ſicut exequentis: ſed potētie īperātis executionē. dcm̄ ē.n. ꝙ ē appetitiue potentie. In rebus autē cognitione carentibꝰ inuenitur quidem potētia pertingēs ad finē ꝑ modū exequentis. ſicut graue tēdit deorſuꝫ. ⁊ leue ſurſuꝫ. Sꝫ potētia ad quā ꝑtinet finis ꝑ modū īperātis non īuenit̉ ī eis: ſed ī aliqua ſuꝑiori nā q̄ ſic mouet totā nam ꝑ īperiū: ſicut ī hn̄tibus cognitiōeꝫ appetitꝰ mouet alias potētias ad ſuos actꝰ vn̄ manifeſtū ē ꝙ ī his que cognitiōe carent: qͣꝫuis ꝑtīgāt ad finē nō īuenitur fruitio finis: ſed ſolum in his q̄ cognitio nē hn̄t: ſed cognitio finis eſt duplex: perfecta ⁊ īperfecta. Perfecta ꝗdeꝫ qͣ nō ſolū cognoſcitur id qd̓ eſt finis ⁊ bonum: ſꝫ rō vl̓is finis ⁊ boni: ⁊ talis cognitio ē ſolius rōnalis naͣe. Imperfecta āt cognitio ē qͣ cognoſcit̉ particularit̓ finis ⁊ bonū: ⁊ talis cognitio ē in brutis aīalibꝰ: quorum ⁊ virtutes appetitiue nō ſūt īperātes libere: ſꝫ ẜm nalē īſtinctum ad ea que apprehēdūt: mouent̉: vn̄ rōnali ne conuenit fruitio ẜm rōnē perfectā: brutis aūt aīalibꝰ ẜꝫ rōneꝫ īperfectā: alijs aūt creaturis nullo mō. ¶ Ad pͥᵐ ergo dicendum: ꝙ Augu. loꝗtur de fruitiōe ꝑfecta. ¶ Ad 2ᵐ dicēdum: ꝙ non opꝫ ꝙ fruitio ſit vltimi finis ſimpl̓r: ſed eiꝰ qd̓ habetur ab vnoquoqꝫ ꝓ vltīo fine. ¶ Ad 3ᵐ dicendū ꝙ appetitus ſenſitiuus cōſequit̉ aliquā cognitionē: non āt appetitus naturalis: precipue prout eſt in his q̄ cognitiōe carent. ¶ Ad 4ᵐ dd̓m: ꝙ Aug. ibi loquit̉ de fruitione im perfecta. quod ex ipſo modo loquēdi apparet. dicit enim ꝙ frui non ab eo abſurde exiſtimantur. ⁊ beſtie.ſ. ſicut vti abſurdiſſime dicerentur. Ad tertium ſic ꝓceditur. Ur̄ ꝙ frui non ſitm̄ vltimi finis. dicit.n. apl̓us ad Philemonem fratrem. Itaqꝫ frater ego te fruar ī dn̄o: ſed manifeſtum eſt: ꝙ Paulus non poſuerat vltimum fi nem ſumme in homine: ergo frui non tm̄ ē vltimi finis. ¶ Pͣ. Fructus eſt quo aliquid fruitur: ſed apoſtolus diciad Gal̓. 5. Fructus ſpūs eſt charitas: gaudium: pax: ⁊ hu iuſmodi: que non habent rationem vltimi finis. non ergo
