Queſtio. CI. de prohibitione uſure: ẜm illud Deutero. 18. Non fenera bis fratri tuo ad uſuraꝫ: ꝓhibitio fraudis. ẜꝫ illd̓ Deut̓. .25. hēbis ī ſacculo diuerſa pōdera: uniuerſalit̓ oīa que ad ꝓhibitionē calūnie rapine ꝑtinēt. Octauo uero cepto qd̓ ē de ꝓhibitōe falſi teſtimonij addit̉ ꝓhibitio falſi iudicij. ẜm illud Exo. 23. Nec ī iudicio plurimorū acceſce ſnīe: ut a ueritate deuies. ꝓhibitio mēdacij: ſicut ibi ſub­dit̉. Mēdaciū fugies ꝓhibitio detractōis. ẜꝫ illd̓ Leuit. 19. eris criminator ſuſurro ī ppl̓is. Alijs āt duobus p̄ceptis nulla alia adiūgūtur: qꝛ uniuerſaliter oīs mala cōcupiſcētia ꝓhibetur. Ad pͥmū ergo dd̓m ad dile­ctionē dei ꝓximi ordināt̉ q̄dā precepta decalogi ẜꝫ ma­nifeſtā rationē debiti. alia uero ẜm rationē magis occultā­ Ad 2ᵐ dd̓ꝫ: p̄cepta cerimonialia iudicialia ſūt de­terminatiua p̄ceptorum decalogi ex ui īſtitutōis: aūt ex ui nalis īſtīctꝰ ſic̄ p̄cepta moralia ſuꝑaddita. Ad 3ᵐ dicē­: p̄cepta legis ordināt̉ ad bonū cōe: ut ſupra dictū ē: qꝛ uirtutes ordinātes ad aliū directe ꝑtinēt ad bonū cōe ſil̓r v̓tus caſtitatis īqͣꝫtū actꝰ gnationis deẜuit bono cō­ſpē: de iſtis v̓tutibꝰ directe dant̉ p̄cepta decalogi ſuꝑ addita. De actu āt fortitudinis dat̉ p̄ceptū ꝓponēdū du ces exhortantes ī bello qd̓ bono cōi ſuſcipit̉: ut pꝫ Deu tero. o. ubi mādat̉ ſacerdoti. Nolite metuere: nolite cede re. Similiter ēt actꝰ gule prohibēdus cōmittit̉ monitōi pa terne: qꝛ cōtrariat̉ bono domeſtico. unde dicit̉ Deutero. 21. ex perſona parentum. Monita noſtra audire contēnit: cōmeſſationibus uacat: luxurie atqꝫ conuiuijs. Ad duodecimuꝫ ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ precepta moralia ue­teris legis iuſtificarēt. Dicit Apl̓us. Ro. 2. Non eniꝫ audi tores legis iuſti ſunt apud deū: ſed factores legis iuſtifica­buntur. ſed factores legis dicūtur qui implēt p̄cepta legis ergo p̄cepta legis adīpleta iuſtificabāt. Pͣterea. Leuiti. .18. dicit̉. Cuſtodite leges meas atqꝫ iudicia faciēs ui uet in eis. ſed uita ſpūalis hoīs ē iuſtitiā: ergo p̄cepta le­gis adimpleta iuſtificabant. terea. Lex diuina effica­cior ē qͣꝫ lex hūana. ſꝫ lex hūana iuſtificat: ē.n. q̄dā iuſtitia in hoc p̄cepta legis adimplēt̉. ergo p̄cepta legis iuſtifica­bāt. Sed ꝯͣ ē qd̓ Apl̓s dicit. 2. ad Cor. 3. Lr̄a occidit. qd̓ ẜm Aug. in li. de ſpū lr̄a intelligit̉ ēt de p̄ceptis morali­bus. ergo p̄cepta moralia non iuſtificabant. Rn̄º. dd̓ꝫ. ſicut ſanuꝫ proprie primo dicitur qd̓ hꝫ ſanitateꝫ: per poſterius aūt qd̓ ſignificat ſanitatē: uel qd̓ cōſeruat ſanitatē. Ita iuſtificatio prīo ꝓpͥe dr̄ ip̄a factio iuſtitie. ſecundario v̓o qͣſi īprop̓e pōt dici iuſtificatio ſignificatio iuſtitie: ne­diſpoſitio ad iuſtitiā: ꝗbus duobꝰ modis manifeſtū ē p̄­cepta legis iuſtificabāt: īqͣꝫtū.ſ. diſponebāt hoīes ad gratiā xp̄i iuſtificātē: quā etiā ſignificabāt: qꝛ ſicut dic̄ Aug. cōtra Fauſtū. Etiā uita illiꝰ ppl̓i ꝓph̓ica erat xp̄i figuratiua: ſꝫ ſi loquamur de iuſtificatōe ꝓpͥe dicta: ſic cōſiderādū ē iu­ſtitia pōt accipi ꝓut ē ī hītu: ul̓ prout ē ī actu. ẜꝫ hoc iuſti ficatio dupliciter dr̄. Uno ꝗdē ẜm ſit iuſtꝰ adipi­ſcēs hītū iuſtitie. Alio v̓o ẜm oꝑa iuſtitie oꝑat̉: ut ẜꝫ hoc iuſtificatio nihil aliud ſit qͣꝫ iuſtitie executio. Iuſtitia ā­ſicut alie uirtutes pōt accipi acꝗſita īfuſa: ut ex ſupra dictis pꝫ. Acꝗſita ꝗdem cauſat̉ ex oꝑbꝰ: ſꝫ īfuſa cauſat̉ ab ipſo deo eiꝰ gr̄aꝫ. hec ē uera iuſtitia de nūc loꝗt̉: ẜm quā aliꝗs dr̄ iuſtus apd̓ deuꝫ. ẜm illud Ro. 4. Si abra­ex operibꝰ legis iuſtificatus ē: hꝫ gloriā: ſꝫ apud deuꝫ. Hec igit̉ iuſtitia cauſari poterat p̄cepta moralia ſūt de actibꝰ hūanis: ẜm hoc p̄cepta moralia iuſtificare po terāt iuſtitiā cauſando. Si v̓o accipiat̉ iuſtificatio pro exe cutiōe iuſtitie: ſic p̄cepta moralia iuſtificabāt īqͣꝫtū ꝯtinebāt id qd̓ ē ẜm ſe iuſtū: ſꝫ ſacramēta illa ueteris legis gr̄aꝫ cōferebāt ſicut cōferūt ſacramēta noue legis: ꝑꝑ hoc iu­ſtificare dicūt̉. Si uero accipiat̉ iuſtificatio pro executiōe iuſtitie ſic oīa p̄cepta legis iuſtificabāt: aliter tn̄ aliter: na­p̄cepta cerimonialia cōtinebāt ꝗdē iuſtitiā ẜm ſe ī generali: prout.ſ. exhibebātur in cultu dei: ī ſpāli uero non contin­bant ẜm ſe iuſtitiā niſi ex ſola determinatiōe legis diuine. Et ideo de huiuſmodi p̄ceptis dr̄ iuſtificabāt niſi ex deuotione obedientia facientium. Precepta v̓o moralia iudicialia continebant id quod erat ẜm ſe iuſtū: uel ī ge­nerali: uel etiā in ſpāli: ſꝫ moralia p̄cepta cōtinebāt id qd̓ eſt ẜm ſe iuſtū ẜꝫ iuſtitiam generalē: que eſt omnis uirtus: ut dr̄ in. 5. Ethicoꝝ. Precepta uero iudicialia ꝑtinebant ad iuſtitiam ſpālē cōſiſtit circa cōtractꝰ humane uite: qui ſūt inter hoīes adinuicē. Ad pͥmū ergo dd̓m: Apoſtolꝰ accipit ibi iuſtificationeꝫ pro executione iuſtitie. Ad 2 dd̓m: homo faciēs p̄cepta legis dicit̉ uiuere in eis: qꝛ incurrebat penā mortis quaꝫ lex trāſgreſſoribꝰ infligebat. in quo ſenſu inducit hoc Apoſtolus. Gal. 3. Ad tertiuꝫ dd̓m: p̄cepta legis humane iuſtificant iuſtitia acquiſita­de qua querit̉ ad preſens: ſed ſolum de iuſtitia que eſt apud deum. Queſtio. ci. Onſequēter conſiderādū ē de p̄ceptis cerimonialibꝰ: primo de ipſis ẜm ſe. Secūdo de eoꝝ. Tertio de dura­tione ipſorū. Circa primū q̄runtur qͣ­tuor. Primo ſit ratio p̄ceptorum cer­monialiū. Secūdo utrū ſint figuralia. Tertio utrū de­buerint multa. Quarto de diſtīctiōe ipſorum. Ad primū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ p̄ceptoruꝫ cerimonialiū in hoc conſiſtat ꝑtinent ad cultū dei. In lege eniꝫ ueteri dātur iudeis que­dam p̄cepta de abſtinētia ciborū: ut pꝫ Leuit..11. ēt ab­ſtinēdo ab aliꝗbꝰ veſtimētis: ẜm illud Leuit. 19. Ueſteꝫ ex duobꝰ texta ē indueris. iteꝝ qd̓ p̄cipit̉. Nūeri. 15. Ut faciant ſibi phimbrias angulos palliorū: ſed huiuſ­modi ſūt p̄cepta moralia qꝛ manēt in noua lege: nec etiā iudicialia qꝛ ꝑtinēt ad iudiciū faciēdū īter homines ergo ſūt cerimonialia: ſed in nullo ꝑtinere uidentur ad cul tum dei: ergo non eſt cerimonialiū p̄ceptorū ꝑtineā ad cultuꝫ dei. p̄terea. Dicūt ꝗdā p̄cepta cerimonia­lia dicunt̉ illa ꝑtinēt ad ſolēnitates: quaſi dicerēt̉ a cereis in ſuis ſolēnitatibꝰ accendūtur: ſꝫ multa alia ſunt pertinen tia ad cultuꝫ dei p̄ter ſolēnitates: ergo non uidetur legis p̄cepta cerimonialia ea rōne dicatur qꝛ ꝑtinēt ad cultuꝫ dei. Pͣterea. Scd̓m qͦſdā p̄cepta cerimonialia dicūt̉ qͣſi norme.i. regule ſalutis. chere in greco idē ē qd̓ ſalue­ſed omnia p̄cepta legis ſunt regule ſalutis: non ſolū illa ꝑtinēt ad dei cultū: ergo ſolū illa p̄cepta dicuntur ceri­monialia ꝑtinēt ad cultū dei. Pͣterea. Rabi Moyſes dicit p̄cepta cerimonialia dicūtur quorū ē manife­ſta: ſed multa ꝑtinētia ad cultū dei habēt rōnē manifeſtam. ſicut ſabbati obſeruatio celebratio phaſe ſcenophegie: multoꝝ aliorū: quoꝝ aſſignat̉ in lege: ergo cerimonia lia ſūt ꝑtinēt ad cultū dei. Sed ꝯͣ ē qd̓ dicit̉ Exo. 18. Eſto populo in his ad deū ꝑtinēt: oſtēdaſqꝫ populo cerimonias ritū colēdi. Rn̄º. dd̓ꝫ ſicut ſupra dcm̄ ē: cerimonialia p̄cepta determināt p̄cepta moralia in ordīe ad deū: ſicut iudicialia determināt p̄cepta moralia in ordīe ad proximū. āt ordinat̉ ad deū debitū cultū: ideo cerimonialia proprie dicūtur que ad cultū dei ꝑtinēt. āt huiꝰ noīs poſita ē ſupra ubi p̄cepta cerimonialia ab alijs ſūt diſtincta: Ad pͥmū ergo dicēdū: ad cultū dei ꝑti­nent non ſolū ſacrificia alia huiuſmōi īmediate ad deū ordinari dicūtur: ſꝫ ēt debita p̄paratio colētiū deū ad cultū ipſius: ſicut ēt in alijs q̄cūqꝫ ſunt p̄paratoria ad finē cadunt ſub ſciētia que eſt de fine. Huiuſmodi aūt p̄cepta que dā­tur in lege de ueſtibus cibis colētiū deum: alijs huiuſ­modi: ꝑtinent ad quādā p̄parationē ipſorū miniſtrantiuꝫ: ut ſint idonei ad cultū dei: ſicut etiā ſpālibꝰ obſeruantijs. ali­qui utūtur qui ſūt in miniſterio regis: unde etiam ſub pre­ceptis cerimonialibus continentur. Ad 2ᵐ dd̓m: illa expoſitio nominis non uidetur eſſe multū conueniēs: pre­ſertim cum non multum īueniat̉ in lege ī ſolēnitatibus cerei accenderentur: ſed in ipſo ēt candelabro lucerne cum oleo oliuaruꝫ p̄parabātur: ut pꝫ Leuit. 24. Nihilominꝰ tn̄ pōt dici ī ſolēnitatibꝰ omnia alia que pertinebant ad cul tum dei diligentius obſeruabātur: ẜm hoc in obſerua­tione ſolēnitatum omnia cerimonialia includunt̉. Ad tertiū dicēdū: nec illa expoſitio nominis uidet̉ mul­