Queſtio. III. ſcere ꝑ intenſionem: ſed multiplicatis actibus generat̉ hi tus. ergo ēt ſi multū intēdat̉ unus poterit eē cā generatiua hītus. ¶ Pͣ. Sanitas ⁊ egritudo ſunt habitus ꝗdā: ſed ex uno actu ꝯtingit hoīem uel ſanari: uel infirmari: ergo unꝰ actꝰ pōt habitū cāre. ¶ Sꝫ ꝯͣ eſt qd̓ ph̓s dic̄ in pͥmo ethi. ꝙ vna hyrūdo ver nō facit: nec vna dies: ita vtiqꝫ nec bea tū nec felicē vna dies: nec paucū tp̄s: ſꝫ beatitudo eſt oꝑatio ẜm habitū ꝑfecte virtutis vt dr̄ in primo ethicoꝝ. ergo habitus virtutis: ⁊ eadem rōne alius habitus nō cauſat̉ ꝑ vnum actum. ¶ Rn̄º dd̓ꝫ ꝙ ſicut iam dictuꝫ: habitus ꝑ actum generatur inquantum potentia paſſiua mouet̉ ab aliquo principio actiuo. Ad hoc autem ꝙ aliqua qualitas cauſetur in paſſiuo: opꝫ ꝙ actiuum total̓r vincat paſſiuuꝫ: vnde videmus ꝙ qꝛ ignis nō pōt total̓r vincere ſuū cōbu ſtibile: nō ſtatim inflamat ip̄ꝫ: ſed paulati abijcit cōtrarias diſpoſitiones: vt ſic total̓r vincens ipſum: ſimilitudineꝫ ſuā ipſi imprimat. Manifeſtū eſt aūt ꝙ principiū actiuum qd̓ eſt rō non total̓r poteſt ſuperuincere appetitiuam potētiā in vno actu: eo ꝙ appetitiua potentia ſe hꝫ diuerſimode ⁊ ad multa: iudicat̉ aūt ꝑ rōnem in actu vno aliꝗd appetendum ẜm determinatas rōnes ⁊ circūſtātias: vnde ex hoc non total̓r vincit̉ appetitiua potētia: vt ferat̉ in idem vt in pluribus per moduꝫ naͣe: qd̓ ꝑtinet ad habitū v̓tutis: ⁊ iō habitus v̓tutis nō pōt cauſari ꝑ vnū actum: ſꝫ ꝑ multos. In app̄henſiuis aūt potētijs ꝯſiderandū ē ꝙ duplex ē paſiuū: vnū ꝗdeꝫ ipſe ītellectus poſſibilis: aliud aūt intellectꝰ quem vocat Ariſtoteles paſſiuū: ꝗ eſt rō ꝑticularis.i. vis cogitatiua cū memoratiua ⁊ imaginatiua. Reſpectu igitur primi paſſiui poteſt eſſe aliqd̓ actiuū qd̓ vno actu totaliter vincit potētiā ſui paſſiui: ſic̄ vna ꝓpoſitio ꝑ ſe nota ꝯuincit ītellectū ad aſſentiēdū firmiter ꝯcluſioni: qd̓ ꝗdem nō fac ꝓpoſitio ꝓbabilis: vnde ex multis actibꝰ rōnis opꝫ cauſari hītum opinatiuū ēt ex parte ītellectus poſſibilis. Hītuꝫ autē ſcīe poſſibile eſt cauſari ex vno rōnis actu qͣꝫtum ad ītellectum poſſibilem: ſed qͣꝫtū ad īferiores vires apprehēſiuas neceſſariū eſt eoſdeꝫ actꝰ pluries reiterari: vt aliꝗd firmiter memorie īprimat̉: vnde ph̓s ī ca. de memoria ⁊ reminiſcētia dic̄ ꝙ meditatio ꝯfirmat memoriā: hītus aūt corꝑales poſſibile eſt cauſari ex vno actu ſi actiuum fuerit magne v̓tutis: ſic̄ quandoqꝫ medicina fortis ſtatim inducit ſanitatem. Et per hoc pꝫ reſponſio ad obiecta. Ad quartū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ nullus hītꝰ hoībus īfundat̉ a deo. Deus.n. equal̓r ſe hꝫ ē omnes: ſi igr̄ ꝗbuſdā īfundit hītꝰ aliquos oībus eos īfundet: qd̓ pꝫ eſſe falſuꝫ. ¶ Pͣ. Deus operat̉ ī oībus ẜm modū ꝗ cōuenit naͣe ipſoꝝ: qꝛ diuine ꝓuidentie eſt nam ſaluare: vt dic̄ Diony. 4. ca. de di. no. ſꝫ hītus ī hoīe naͣl̓r cauſant̉ ex actibus: vt dcm̄ eſt: non ergo cauſadeus ī hoībus aliquos hītus abſqꝫ actibus. ¶ Pͣ. Si alis hītus a deo īfundit̉: ꝑ illū hītum hō pōt multos actꝰ ꝓducere: ſed ex illis actibus cauſat̉ ſimilis hītus: vt in ſcd̓o ethicoꝝ dicit̉. ſequit̉ ergo duos habitus eiuſdē ſpeciei eē ī eodem: vnum acꝗſitū: ⁊ alteꝝ īfuſum: qd̓ videt̉ eſſe īpoſſibile: nō.n. due forme eiuſdē ſpeciei poſſunt eſſe in eodeꝫ ſub̓to: nō ergo hītus aliꝗs infundit̉ hoī a deo. ¶ Sꝫ ꝯͣ eſt qd̓ dr̄ Eccle. 15. Impleuit eū dn̄s ſpū ſapīe ⁊ intellectꝰ. ſꝫ ſapīa ⁊ intellectꝰ ꝗdā hītus ſunt: ergo aliꝗ hītus hoī a deo īfundūt̉. ¶ Rn̄º dd̓ꝫ ꝙ duplici rōne aliꝗ hītꝰ hoī a deo ī fundūt̉. Prima rō eſt: qꝛ aliꝗ habitꝰ ſunt ꝗbus homo bn̄diſponit̉ ad fineꝫ excedentem facultatē humane naͣe: ꝗ eſt vltima ⁊ ꝑfecta hoīs beatitudo. vt ſupra dcm̄ ē. Et qꝛ habitꝰ oꝫ eē ꝓportionatos ei ad qd̓ hō diſponit̉ ẜm ipſos: iō neceſſe ē ꝙ ēt hītꝰ ad hmōi finem diſponētes excedāt facutatem humane naͣe: vn̄ tales habitus nūqͣꝫ poſſunt hoī ineſſe niſi ex infuſione diuina: ſic̄ eſt de oībus gratuitis virtutibus. Alia rō eſt: qꝛ deus pōt ꝓducere effectꝰ cauſaꝝ ſecū daꝝ abſqꝫ ipſis cauſis ſecundis vt in pͥmo dem̄ eſt. Sicut igr̄ quādoqꝫ ad oſtēſionē ſue v̓tutis ꝓducit ſanitateꝫ abſqꝫ nali cauſa: que tn̄ ꝑ nam poſſet cauſari: ita ēt qͣꝫdoqꝫ ad ordendum ſuā virtutem infundit hoī illos hītus: ꝗ naͣli virtute pn̄t cauſari: ſicut apoſtolus dedit ſcīam ſcripturaruꝫ ⁊ oīum linguaꝝ: quā hoīes per ſtudium vel conſuetudineꝫ acquirere poſſunt: licet non ita perfecte. ¶ Ad primuꝫ ergo dd̓m: ꝙ deus quantum ad ſuam nam equaliter ſe hēt ad omnes: ſed ẜm ordinem ſue ſapientie certa ratione que dam tribuit aliquibus que non tribuit alijs. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m ꝙ hoc qd̓ deus in omnibus operatur ẜm modū eo rum non excludit quin deus quedam operetur que natura operari non pōt: ſed ex hoc ſequitur ꝙ nihil operat̉ cō tra id quod nature conuenit. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ actus qui producunt̉ ex hītu infuſo: non cant aliquem habitum: ſed ꝯfirmant habitum p̄exiſtenteꝫ: ſicut medicinalia remedia adhibita hoī ſano per nam non cant aliquā ſanitatem: ſed ſanitatem prius habitam corroborant. ¶ Queſtio. lij. Einde cōſiderandū ē de augmē to hītuū. ¶ Et circa hoc q̄runt̉ tria. Primo vtꝝ hītus augeāt Scd̓o vtꝝ augeant̉ ꝑ additionē. Ter tio vtꝝ quilibet actus augeat habitum. Ad primū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ ꝙ hītus augeri no poſſit. Augmentū.n. ē circa quātitatē: vt dr̄ in. 5. phyſicoꝝ ſꝫ hītus nō ſunt in gn̄e qͣꝫtitatis: ſed in gn̄e qualitatis: ergo circa eos augmētū eē non pōt. ¶ Pͣ. Hītus eſt ꝑfectio q̄ dā: vt dr̄ in. 7. phy. ſed ꝑfectio cū īportet finē ⁊ terminuꝫ: non vr̄ poſſe reciꝑe magis ⁊ minus: ergo hītus augeri n̄ pōt. ¶ Pͣ. In his q̄ nō recipiūt magis ⁊ minus ꝯtingit ec alterationē: alterari.n. dr̄ qd̓ de minus calido ſit magis calidū: ſꝫ in hītibus nō eſt alteratio: vt probat̉ in. 7. phy. ergo hītus augeri nō poſſunt. ¶ Sꝫ ꝯͣ eſt ꝙ fides eſt ꝗdam habitus: ⁊ tn̄ auget̉: vn̄ diſcipuli dn̄o dn̄t. Dn̄e adauge nobis fidem: vt habet̉ Luce. 17. ergo habitus augent̉ ¶ Rn̄º dd̓m: ꝙ augmētū ſic̄ ⁊ alia ad quātitatē ꝑtinētia a quātitatibus corꝑalibus ad res ſpūales ⁊ ītellectuales trāferunt̉: ꝑꝑ connalitatē ītellectus noſtri ad res corꝑales: q̄ ſub imaginatiōe cadūt. Dicit̉ aūt ī quātitatibus corporeis aliꝗd magnū ẜꝫ ꝙ ad debitā ꝑfectionē quātitatis ꝑducit̉: vnde aliqua qͣꝫtitas reputat̉ magna in hoīe: q̄ non reputa tur magna in elephāte: vn̄ ⁊ in formis dicimus aliꝗd magnū ex hoc ꝙ ē ꝑfectū. Et qꝛ bonū hꝫ rōnē ꝑfecti: ꝑꝑ hoc in his q̄ nō mole magna ſūt: idem eſt eē maius qd̓ meliꝰ: vt Aug. dicit ī. 8. de tri. Perfectio āt forme dupl̓r pōt cō ſiderari. Uno mō ẜm ipſaꝫ formā. Alio mō ẜꝫ ꝙ ſub̓ꝫ ꝑticipat formā. Inquātū igr̄ attendit̉ ꝑfectio forme ẜꝫ ipſaꝫ formā ſic nō dicit̉ ipſa eſſe parua vel magna: puta magna vel parua ſanitas vel ſcīa. Inqͣꝫtum vero attendit̉ ꝑfectio forme ẜm participationē ſub̓ti: dr̄ magis ⁊ minꝰ: puta ma gis vel minus albū ⁊ ſanum. Nō aūt iſta diſtinctio ꝓcedit ẜm hoc ꝙ forma habeat eſſe p̄ter maꝫ aūt ſub̓m: ſꝫ qꝛ alia eſt cōſideratio eius ẜm rōnem ſpeciei ſue: ⁊ alia ẜm ꝙ ꝑticipat̉ in ſub̓o: ẜm hoc igit̉ circa ītenſionē ⁊ remiſſionē ha bituuꝫ ⁊ formaꝝ fuerunt quatuor opiniones apud ph̓os: vt Simplicius narrat ī cōmēto p̄dicamētorum. Plotinꝰ .n. ⁊ alij platonici ponebāt ipſas qualitates ⁊ habitꝰ ſuſcipere magis ⁊ minus: ꝑꝑ hoc ꝙ materiales erāt: ⁊ ex hoc habebant indeterminationem quandam propter materie infinitatem. Alij vero incontrarium ponebant ꝙ ipſe qua litates ⁊ habitus ſcd̓m ſe non recipiebant magis ⁊ minꝰ ſed qualia dicuntur magis ⁊ minus: ẜꝫ diuerſaꝫ participa tionem: puta ꝙ iuſtitia non dicatur magis ⁊ minus: ſed iu ſtum: ⁊ hanc opinionē tangit Ariſtoteles in predicamētis. Tertia fuit opinio ſtoicoruꝫ: media inter has: poſuerūt.n. ꝙ aliꝗ habitꝰ ẜm ſe recipiūt magis ⁊ minus: ſicuti artes: ꝗdā āt nō: ſic̄ v̓tutes. Quarta opinio fuit quorūdā dicētiū ꝙ qualitates ⁊ forme īmales nō recipiūt magis ⁊ minꝰ: males āt recipiūt. Ut igr̄ hmōi rei v̓itas manifeſtet̉: cōſiderandū ē ꝙ illud ẜm ꝙ ſortit̉ aliꝗd ſpēm: opꝫ eſſe fixum ⁊ ſtans: ⁊ quaſi indiuiſibile: quecunqꝫ.n. ad illud attingūt ſub ſpecie continent̉: quecunqꝫ aūt recedunt ab illo vel in plus vel in minus: ꝑtinent ad aliam ſpēm vel ꝑfectiorem vel imperfectiorē: vn̄ ph̓s dicit in.§. metaph̓. ꝙ ſpēs rerū ſūt ſic̄ numeri: in ꝗbus additio vel diminutio variat ſpēꝫ. Si igit̉ aliqua forma vel q̄cūqꝫ res ẜm ſeip̄aꝫ vel ẜm ali
