Seite
Queſtio. LII. 52 quid ſui ſortiatur rōnem ſpē: neceſſe eſt ꝙ ẜm ſe cōſidera ta hēat determinatā rōnem: q̄ neqꝫ in plus excedere: neqꝫ in minꝰ deficere poſſit: ⁊ hmōi ſunt calor ⁊ albedo: ⁊ alie hmōi qualitates q̄ nō dn̄r in ordiue ad aliud: ⁊ multo ma gis ſub̓a q̄ ē ꝑ ſe ens. Illa vero q̄ recipiunt ſpēm ex aliquo ad qd̓ ordinant̉: poſſūt ẜm ſeipſa diuerſificari in plus vel ī minus: ⁊ nihilominus ſūt eadē ſpecie ꝑꝑ vnitateꝫ eius ad qd̓ ordināt̉ ex quo recipiunt ſpēm: ſic̄ motus ẜm ſe eſt in tēſior ⁊ remiſſior: ⁊ tn̄ remanet eadem ſpēs ꝑꝑ vnitatē ter mini ex quo ſpecificat̉: ⁊ idē pōt ꝯſiderari in ſanitate: nam corpus pertingit ad rōnem ſanitatis: ẜm ꝙ hꝫ diſpoſitiōeꝫ ꝯueniētem naͣe aīalis: cui poſſunt diſpoſitiones diuerſe cō ueniētes eſſe: vn̄ pōt variari diſpoſitio in plus vel in minꝰ ⁊ tn̄ ſemꝑ remanet ſanitatis rō: vn̄ ph̓s dic̄ in. 10. ethi. ꝙ ſanitas ipſa recipit magis ⁊ minus: nō.n. eadē ē cōmēſura tio ī oībus. neqꝫ ī vno ⁊ eodeꝫ ſemꝑ: ſed remiſſa ꝑmane­ſanitas vſqꝫ ad aliꝗd hmōi āt diuerſe diſpoſitiōes vel cō mēſurationes ſanitatis ſe hn̄t ẜm excedens ⁊ exceſſuꝫ: vn̄ ſi nomē ſanitatis eēt īpoſitū ſoli ꝑfectiſſime cōmenſuratio­ni: tūc ipſa ſanitas non diceret̉ maior vel minor. Sic igit̉ pꝫ qualiter aliqua qualitas vel forma poſſit ẜm ſeipſaꝫ au geri vel minui: ⁊ qualiter nō. Si vero ꝯſideremus quali­tatē vel formā ẜm participationem ſub̓ti: ſic etiā inueniunt quedam qualitates ⁊ forme recipere magis ⁊ minus: ⁊ quedā nō: hmōi aūt diuerſitatis cām Simplicius aſſignat ex hoc ꝙ ſubſtantia ẜm ſeipſaꝫ nō pōt reciꝑe magis ⁊ mi nus: qꝛ eſt ens per ſe: ⁊ ideo oīs forma q̄ ſubſtantialiter ꝑ­ticipat̉ in ſub̓o: caret intenſione ⁊ remiſſione. vn̄ in genere ſubſtantie nihil dr̄ ẜm magis ⁊ minus. Et qꝛ qͣꝫtitas pro­pinquat eſt ſubſtātia ⁊ figura ēt conſequit̉ qͣꝫtitatem: inde ē ꝙ neqꝫ ēt in iſtis dr̄ aliꝗd ẜm magis aut minus. Un̄ ph̓s dicit in. 7. phyſicoꝝ: ꝙ cum aliꝗd accipit formam ⁊ figurā non dr̄ alterari: ſed magis fieri: Alie vero qualitates q̄ ſūt magis diſtantes a ſubſtantia: ⁊ coniungunt̉ paſſionibus ⁊ actionibus: recipiunt magis ⁊ minus ẜm participationem ſubiecti. Pōt aūt ⁊ magis explicari hmōi diuerſitatis rō­vt.n. dem eſt: id a quo aliquid hꝫ ſpēm opꝫ manere fixu­⁊ ſtans in indiuiſibili: duobus igit̉ modis pōt contingere ꝙ forma nō participat̉ ẜm magis ⁊ minus. Uno mō qꝛ participās hꝫ ſpēm ẜm ipſam: ⁊ inde ē ꝙ nulla forma ſub ſtantialis participat̉ ẜm magis ⁊ minus: ⁊ ꝑꝑ hoc ph̓s di­cit in. 8. metaphyſice: ꝙ ſicut numerus nō hꝫ magis neqꝫ minus: ſic neqꝫ ſubſtantia q̄ eſt ẜm ſpēm.i. qͣꝫtū ad ꝑticipa tionē forme ſpecifice: ſed ſiꝗdem q̄ cū materia.i. ẜm mate riales diſpōnes inuenit̉ magis ⁊ minus in ſubſtātia. Alto mō pōt ꝯtingere ex hoc ꝙ ipſa indiuiſibilitas ē de rōne for me: vn̄ opꝫ ꝙ ſi aliꝗd ꝑticipet formā illā: ꝙ ꝑticipet illā ẜ rōnem indiuiſibilitatis: ⁊ inde ē ꝙ ſpecies numeri nō dn̄i ẜm magis ⁊ minus: qꝛ vnaqueqꝫ ſpecies in eis conſtituit̉ ꝑ indiuiſibilem vnitatē: ⁊ eadem rō eſt de ſpeciebus qͣꝫti­tatis continue que ẜm numeros accipiunt̉: vt bicubitum ⁊ tricubitū: ⁊ de relatiōibus: vt duplū ⁊ triplū: ⁊ de figi­ris: vt trigonū ⁊ tetragonū: ⁊ hāc rōnem ponit Ariſtote­les in p̄dicamētis: vbi aſſignās rōnem quare figure nō re­cipiūt magis ⁊ minus dicit. Que ꝗdeꝫ recipiūt trigoni ra­tionē ⁊ circuli. ⁊ ſimil̓r trigona vel circuli ſunt qꝛ indiuiſibi litas eſt de ipſa eoꝝ rōne. vnde quecūqꝫ participāt rōnem eoꝝ: opꝫ ꝙ indiuiſibiliter participēt. Sic igit̉ pꝫ ꝙ cū hītꝰ ⁊ diſpoſitiones dicant̉ ẜm ordinē ad aliꝗd: vt dr̄ ī ſeptimo phyſicoꝝ: dupl̓r poteſt intēſio ⁊ remiſſio ī habitibus ⁊ di ſpoſitionibꝰ ꝯſiderari. Uno mō ẜm ſe ꝓut dr̄ maiori vl̓ minori ſanitas: vel maior vel minor ſcīa que ad plura vel pauciora ſe extēdit. Alio mō ẜm participationē ſub̓i ꝓut .ſ. equales ſcīa vel ſanitas magis recipit̉ in vno qͣꝫ in alio ẜm diuerſam aptitudinē: vel ex naͣ: vel ex cōſuetudine: nō .n. habitus ⁊ diſpoſitio dat ſpēm ſubiecto: neqꝫ iteꝝ in ſui rōne includit indiuiſibilitatē. Quomō aūt circa virtutē ſe habeat infra dicet̉. Ad primū ergo dd̓m: ꝙ ſicut nomē magnitudinis deriuat̉ a qͣꝫtitatibus corꝑalibus ad intelligi­biles ꝑfectiones formaꝝ: ita ēt ⁊ nomē augmēti: cuius ter minus ē magnū. Ad 2ᵐ dd̓m: ꝙ habitus ꝗdem ꝑfectio eſt nō: tū talis ꝑfectio q̄ ſit terminus ſui ſubiecti: puta dans ei eſſe ſpecificum: neqꝫ etiam in ſui rōne terminū includit: ſic̄ ſpecies numerorum. vnde nihil ꝓhibet qn̄ recipiat ma gis ⁊ minus. Ad tertiū dd̓ꝫ ꝙ alteratio primo ꝗdē ē in qualitatibus tertie ſpeciei: in qualitatibꝰ vero pͥme ſpecie poteſt eſſe alteratio ꝑ poſterius: facta.n. alteratione ẜm ca lidū ⁊ frigidū: ſeꝗtur animal alterari ẜm ſanum ⁊ egruꝫ. ⁊ ſimil̓r facta alteratione ẜꝫ paſſiōes appetitꝰ ſenſitiui vel ẜm vires ſenſitiuas app̄henſiuas: ſeꝗtur alteratio ẜm ſcīaꝫ ⁊ virtutes: vt dr̄ in. 7. phyſicoꝝ. Ad ſecundū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ augmētuꝫ habituū fiat per additionē. No­mē.n. augmenti vt dcm̄ eſt: a quantitatibus corporalibus tranſfert̉ ad formas: ſed in quantitatibꝰ corꝑalibus non fit augmentū ſine additione. vn̄ in primo de generatione dr̄: ꝙ augmētum eſt preexn̄ti magnitudini additamētū. ergo ⁊ in habitibus nō ſit augmētū niſi ꝑ additionē. Pͣ. Ha­bitus nō auget̉ niſi aliquo agente: ſed oē agens aliꝗd facit in ſub̓o patiente: ſic̄ calefaciens facit calorē in ipſo calefacto­ergo nō pōt eſſe augmētuꝫ niſi aliqͣ fiat additio. Pͣ. Si­id qd̓ non ē album: eſt ī potētia ad albū: ita id qd̓ eſt minꝰ album eſt ī potētia ad magis albū: ſed illud qd̓ nō eſt albū nō ſit album niſi per aduentū albedinis: ergo id qd̓ eſt mi nus album nō ſit magis album niſi ꝑ aliquam aliam albe dinem ſuperueniētem. Sꝫ ꝯͣ eſt ꝙ ph̓s dicit in. 4. ph. ſicoꝝ. Ex calido ſit magis calidū: nullo facto in ma calido­qd̓ non eſſet calidū qn̄ erat minus calidū: ergo pari ratiōe nec in alijs formis que augent̉ eſt aliqua additio. Rn̄º dd̓ꝫ ꝙ huius queſtionis ſolutio depēdet ex premiſſa: dcm̄ eſt.n. ſupra ꝙ augmētum ⁊ diminutio in ſormis q̄ intēdū tur ⁊ remittunt̉: accidit vno mō: non ex ꝑte ipſius forme ẜm ſe ꝯſiderate: ſed ex diuerſa participatione ſubiecti: ⁊ iō hmōi augmētum habituū ⁊ aliaꝝ formaꝝ non ſit per ad­ditionē forme ad formam: ſed ſit per hoc ꝙ ſub̓m magis vel minus ꝑfecte participat vnā ⁊ eādē formam: ⁊ ſicut ꝑ agens qd̓ eſt actu ſit aliꝗd actu calidū quaſi de nouo incipi ens participare formam: nō ꝙ fiat ipſa forma: vt probat̉ .7. metaphyſice. Ita per actionē intenſam ipſius agētis ꝑ ficit̉ magis calidū: tanqͣꝫ ꝑfectius participās formā nō tan qͣꝫ forme aliꝗd addat̉: ſi.n. per additionē ītelligeret̉ hmōi augmentū in formis hoc nō poſſet eſſe niſi vel ex ꝑte ipſiꝰ forme: vel ex parte ſub̓i: ſi aūt ex ꝑte ipſius forme iā dcm̄ eſt ꝙ talis additio vel ſubſtractio ſpēm variet ſic̄ variatur ſpēs coloris qn̄ de palido ſit albū. Si vero hmōi additio ī telligat̉ ex parte ſub̓i: hoc nō poſſet eē niſi vel qꝛ aliqua ꝑs ſubi recipit formā quā prius nō habebat: vt ſi dicat̉ frigꝰ creſcere in hoīe ꝗ prius frigebat in vna parte quādo iā in pluribus partibus friget: vel qꝛ aliqd̓ aliud ſub̓m additur participans eādem formā: ſicut ſi calidum adiungat̉ cali­do: vel albū albo: ſed ẜm vtrūqꝫ iſtoꝝ duoꝝ modoꝝ non dr̄ aliꝗd magis albū vel calidū: ſed maius: ſed qꝛ q̄daꝫ ac­cidentia augent̉ ẜm ſeipſa: vt ſupra dcm̄ eſt: in ꝗbuſdā eo rū fieri pōt augmentū ꝑ additionē: auget̉.n. motus ꝑ hoc ꝙ ei aliꝗd addit̉ vel ẜm tp̄s in quo eſt: vel ẜm viā ꝑ quā eſt: ⁊ tn̄ manet eadem ſpēs ꝑꝑ vnitatē termini: auget̉ etiā nihilominus motus ꝑ intenſionē ẜm participationem ſub̓­inquātū.ſ. idē motus pōt magis vel minus expedite aut ꝓmpte fieri. Similiter ēt ⁊ ſcia pōt augeri ẜm ſeipſaꝫ per additionē: ſicut cū aliꝗs plures cōcluſiones geometrie ad­ſcit: auget̉ in eo habitus eiuſdē ſcīe ẜm ſpēm. Auget̉ nihil ominus ſcīa in aliquo ẜm participationē ſub̓i ꝑ intenſionē: ꝓut.ſ. expeditius ⁊ clariꝰ vnus hō ſe hꝫ alio in eiſdē ꝯclu­ſionibus ꝯſiderandis: in habitibus aūt corꝑalibus nō mul tū vr̄ fieri augmentū ꝑ additionem: qꝛ non dr̄ aīal ſanum ſimpl̓r aūt pulchrū niſi ẜm oēs partes ſuas ſit tale: ꝙ autē ad perfectiorē cōmenſurationē perducat̉: hoc ꝯtingit ẜm trāſmutationē ſimpliciū qͣlitatū q̄ non augent̉ niſi ẜm īten­ſionē ex ꝑte ſub̓i participātis. Quō aūt ſe habeat circa v̓tu tes īfra dicet̉. Ad pͥmum gͦ dd̓m: ꝙ ēt ī magnitudine corꝑali ꝯtingit dupl̓r augmētū. Uno mō ꝑ additionē ſub̓­ad ſub̓m: ſic̄ ē in augmato viuentiū. Alio mō per ſolā īten ſionē abſqꝫ omni additōe: ſic̄ eſt in hijs que rare fiūt: vt di­in 4º phyſicoꝝ. Ad 2ᵐ dd̓m: ꝙ cā agens hītuꝫ facit ꝙ G 4