Seite
ORATIO DE CLARISSIMI& eloquentiſſimi Rhetoris Omniboni Leoniceni: Oratio de laudibus eloquentiæ fœliciter incipit. VANTVM admirationis habeat eloquētia Vicentini ciues: vel ex hoc intelligi pōt: ꝙ ita diues: ita copioſa eſt: vt quotiēs de virtutibus eius dicendū fuerit: tā&ſi res difficillima ſit: nūqͣꝫ tn̄ ſibi ipſa deficiat. Hoc ꝓximo: hoc tercio ægimus anno hoc idē beneiuuāte deo in p̄ſentiarū agemus. Nam ne ignari litis hoc ꝓceſſimus vt eloquētiā laudemus: laudatā diligamus. dilectā cōſequi ſtudeamus. Igit̉ cōſiderāti mihi de laudibus eloquētiæ: duæ ſo­lent ipſius laudādæ rōnes occurrere: quarū vna de meritis eius ducit̉: altera de ſua ip̄ius na tura ſumit̉. Et nūc quidē priorē tm̄ modo:& eam ipſam qͣꝫbreuiſſime fieri poterit expediā: qͣꝫqͣꝫ id vix fieri poſſe arbitror. Quis em̄ rem tantā paucis abſoluet: qͣꝫ bn̄ de rebus hūanis merita fuerit? Qua ſola cōſiſtit quicꝗd in rerū natura: totoqꝫ mūdo laudabile verſat̉: quippe cuius adminiculis oīa nitūt̉: fouent̉: illuſtrāt̉ Habet igit̉ laudis& gloriæ pluſqͣꝫ ab vllo fingi aūt excogitari pōt ꝙ res oēs ſuſtētat: ꝙ in lucē deducit: ꝙ in tenebris eas iacere nō patit̉. Nā ſi eloquētiā tollas: nil tamexcellēs qd̓ nō aliqn̄ deficiat tāmagnificū qd̓ nō funditus ꝑeat: tā ſpectandū qd̓ nō interea ſordeſcat: tā egregiū qd̓ nō ſenſim intereat tā p̄clarū qd̓ non cōtinuo aboleſcat. Ergo nulla ꝑſarū mētio fieret: nulla macedonū: Tetrica ſparte.& ingenioſe ſilerent̉ athe næ: Et ne ſingula ꝑcenſeā: regna: vel oppida: q̄ rerū potita ſunt vrbis Rome: hoc eſt principis terrarū ppl̓i monumēta nō eſſent. Quin etiā tot regū tot principū:& imꝑatorū: noīa cū ſuis ppl̓is& vrbibus tꝑis dele ret antiquitas. Nec Alexāder vſqͣꝫ: nec darius: vel xerxes noīarent̉. Boni photiōis: iuſti ariſtidis:& Ageſi lai regis inuicti memoria cōticeſceret: Periclis: themiſtoclis: Niciæ: Cononis: alcibiadis fama in obſcuro eſ ſet. Et noſtrorū haud ſecus. Nemo Camillos: nemo fabricios: nemo decios illuſtres aīas: nemo ſcipiones alioſqꝫ nocerēt:& quos infinitū eſſet enumerare. Sed illi qͣꝫqͣꝫ bello fuerūt ac pace fortiſſima viri: oēs tn̄ ꝑ petuo ſilentio:& obliuione vetuſtas inuolueret. Quid artes(quas mechanicas vocāt) qͣꝫtulū ſuis q̄qꝫ ar tificibus ꝓfuiſſent? Nihil phidiæ iuppiter olympius: ſiue minerua: nihil appelli venus: nihil ſpirātia ꝓpe ſi gna: viuiqꝫ vultus polycleto: nihil pictura lyſippo: nihil cœlatura Mentori: ſiue paraſio& Alcidamāti nihil architectura fabro illi Epeo ad immortalitatē noīs& famæ cōtuliſſet etiā ſi fabrilia eius inſtr̄a: ꝗbus ligneū equū ædificauit vbiqꝫ fama celebratū viſerent̉: vt Ariſto. ſcribit in templo ſtatua palladis(id ei cognomen eſt) multis poſtea ſæculis repoſita ſub eam italiæ partē quā haud ꝓcul a Metaponto gargariā dicūt. Nam vitruuiū qui iunior eſt architectū ab interitu vendicat nō ars quā& ipſe ꝓfitebat̉ ſed liber quē de arte cō ſcripſit minime cōtemnēdū. Nec vero tanta fuerit ædificiorū magnificētia quæ diuturnitate tꝑis labefacta ri nō poſſit. Turritæ vrbes: immania templa deū& celſa pyramidū faſtigia ſuis molibus obruta iacēt. Nec minus ſuꝑbū illud mauſeolū qͣꝫqͣꝫ ad id cōdendū accerſiti fuerint e toto orbe terrarū p̄ſtantiſſimi ætatis illi­us artifices: niſi ad cōſecrandū etiā cōueniſſent vndiqꝫ ingenio:& lingua p̄clari poetæ& oratores quos in ter Teopompū ſocratis diſcipulū mgr̄o ipſo concertāte: palmā obtinuiſſe cōmemorāt vt ſuis elegis poe­ta nō ignobilis tam vere qͣꝫ eleganter cecinerit: Nam neqꝫ Pyramidū ſumptus ad ſydera ducti. Nec iouis īdæi cœlū imitata domus nec manſeoli diues fortuna ſepulcri. Mortis ab extrema cōditōe vacāt. Aut illis flama aūt imber ſubducet honores. Annorūue ſitus pondere victa ruent. At nō ingenti quæſitū nomē ab æuo. Excidet ingenii ſtatqꝫ vigetqꝫ decus. Sed quid reliqua cōmemoro: bona etiā corꝑis q̄ diuturna eſſe nō pn̄t(nam vel morbo extinguunt̉: vel ætate defloreſcūt) diuina poetarū carmina poſteritati cōmēdant. Et de fortitudine minus mirū: q̄ cōis eſt tam animi qͣꝫ corꝑis virtus. Velocitas& dignitas formæ. Vatum bn̄ficio manēt incorrupta. nam& camilla nobilior eſt ꝑnicibus ignea plantis. Et pelides itē ille magna qͣꝫ­uis grecorū fortiſſimus eſſet: Pedocys tn̄ legit̉ ſæpius& vt nō tam vi corꝑis videat̉ qͣꝫ pedū celeritate memorabilis. nam& helenæ decora facie ꝓpe notior eſt qͣꝫ Ioue pr̄e de qua Tro es apud Homerū nō indignū putāt tam longo bello certare cum grecis id ſolū ꝙ pulchritudinis diis im­mortalibus ꝓxime accedebat. Quā a ſe depictā etiā his ipſis Homeri carminibus laudauit Phidias quoqꝫ in olympio Ioue fingendo interrogatus de quo exemplo diuinā mutuaret effigiē rn̄dit. Archietypū ſe Iouis in his Homeri carminibus inueniſſe. vbi facile apparet naturæ ipſius æmulos artifices poetæ optimo plus multo tribuiſſe quā ſibi nā ſuꝑciliis& crinibus totū ſe Iouis multū collegiſſe ait. Et recte quidē. nam qd̓ ad eorū artē ꝑtinet: nec olympii Iouis honos auguſtior eſſet nec di­uæ Helenæ forma celebrior. Illa vero iactura incoꝑabilis ꝙ cum hac dicēdi facultate optimi cuiuſqꝫ tolle­ret̉ induſtria: nec res arduas quiſqͣꝫ nec ꝑiculo fas ſuſciꝑet ꝓ prima: ꝓ rep. ꝓ focis& aris nullus oppeteret ſi nō immortalitatē virtuti p̄miū eloquentia ꝓmitteret. vt ꝓpoſita laude ⁊ gloria laborē ocio mortē inco lumitate p̄ferre nō dubitaret. Ipſi ph̓i ſub Stoa Zeno in academia plato in Nymphæo Ariſt. in lycæo Car neades ſiue Chryſippus.& reliqui ph̓oꝝ in ſuis quiſqꝫ gimnaſiis torpeſcerēt. Itaqꝫ rerū cauſæ laterēt. Do­ctiſſimorū virorū p̄cepta& inſtituta nō eſſent. nō iura nō leges nō mores cōſiſterēt. Omnia dolo malo fle rent. nihil aui& iniuria tutū. Contemni deū negligit iuſiurandū dn̄ari ꝑfidū diſſolui cōiunctionē humanā ſine modo ſine ordine res agi videres. Scitu igit̉ illud Cice. vt oīa. Iam vero dn̄a rerum(vt nos ſoletis di­cere.) vis eloquēdi qͣꝫ p̄clara eſt qͣꝫqꝫ diuina q̄ primū efficit vt ea q̄ ignoramus diſcere& ea q̄ ſcimus alios do cere poſſimus. Hac cohortamur. hac ꝑſuademus hac cōſolamur afflictos hac geſtientes cōprimimus. hac iracūdias cupiditateſqꝫ reſtringimus. Hæc nos iuris legū vrbiū ſocietate deuinxit. Hæc aūt humanā vitā hac fera ſegregauit. Quæ cum ita ſint res hoīm hoīeſqꝫ ipſi ꝙ ſunt ꝙ viuūt ꝙ vigēt totū hoc eloquētiæ de bent. Id ſi ita eſt nō laudē meret̉ tm̄ ſed multo magis admirationē. Fateor equidē(quis em̄ eat inficias) ma