Seite
LIBER pſit cui ſe purgat veniā petit& vtitur ea traiectione verborum& nihilo tamē aptius explet: cōcludit ſententias. Apud alios autem& aſiaticos maxime numero ſeruiētes inculcata reperias inania. q̄dā verba qͣſi cōplemēta nūerorū. Sūt etiā ꝗ illo vitio qd̓ ab egeſia maxime fluxit infrigēdis cōcidēdiſqꝫ numeris in quoddā genus abiectū incidāt ſiculorū ſimilimū. Terciū eſt in quo fuerūt fratres illi aſia ticorū rethorū prīcipes Heroles& Menodes: minime mea ſentēcia cōtēnedi. Et ſi em̄ a forma veri­tatis& ab atticorum regula abſunt: tamē hoc vitiū cōpēſant: vel facultate vel copia ſed apud eos vari etas nō erat ꝙ oīa fere cōcludebāt vno modo: q̄ vitia qui fugerit: vt neqꝫ verbū ita traitiat. vt id de induſtria factū intelligat̉. neqꝫ inferciēs verba quaſi rimas expleat: nec minutos numeros ſequēs cō cidat delūbetqꝫ ſnīas: nec ſine illa cōmutatiōe in eodē ſemꝑ verſet̉ genere numerorū: is oīa fere vitia vitauerit: nā de laudibus multa diximus quibus ſunt alia perſpicue vitia cōtraria. Quātū aūt ſit apte dicere experiri licet: ſi aūt cōpoſitio oratoris bene ſtructā collocationē diſſoluat ꝑmutatione verbo­rū: Corrupat̉ em̄ tota res: vt& hæc nr̄a in corneliana& deīceps oīa neqꝫ me diuitia mouēt ꝗbꝰ oīs Aphricanos& Lalios multi venalicii mercatoreſqꝫ ſuꝑarūt: Immuta paulū vt ſic multi ſuꝑarūt mer­catores venaliciqꝫ: ꝑi erit tota res& q̄ ſequunt̉ neqꝫ veſtis aut celatū aurū ⁊ argētum quo noſtros veteres Marcellos: maximoſqꝫ multi enuchi ē Syria ægiptoqꝫ vicerūt. Adde tertiū. Neqꝫ vero orna­mēta iſta villarū: ꝗbus. L. P.& L. Mumiū ꝗ rebꝰ his vrbē Italiāqꝫ oēm referſerūt: ab aliquo video ꝑ facile Delyaco. aut Siro potuiſſe ſuꝑari. Fac ita potuiſſe ſuꝑari ab aliquo Syro aūt Deliaco. Vides ne vt ordine verborū paulū cōmutato hiſdē verbis ſtāte ſnīa ad nihilū oīa recidāt: qū ſint ex aptis diſſo luta: aut ſi alicuius incōditi arripias diſſipatā aliquā ſnīam. licet eāqꝫ ordine verborū paulū cōmutato in quadrū redigas efficiat̉ aptū illud qd̓ fuerit antea defluēs ac ſolutū. Age ſūme d Grachi apud cē ſores illud abeſſe nō poteſt: ꝗn eiuſdē hoīs ſit ꝓbos improbare ꝗ improbos ꝓbet. Quāto aptius ſi ita dixiſſet: quin eiuſdē hoīs ſit ꝗ improbos ꝓbet probos improbare: hoc modo dicere nemo vnqͣꝫ voluit: nemoqꝫ potuit qn̄ dixerit. Qui aūt aliter dixerūt hoc aſſeꝗ nō potuerūt: ita facti ſunt repente Attici quaſi vero Trallianus fuerit Demoſthenes: cuius nō tā vibraret fulmina illa. niſi numeris cō­torta ferrent̉. Sed ſiquos magis delectāt ſoluta ſequant̉ ea. Sane modo ſiꝗs Phidia clypeū diſſolue rit collocationis vniuerſam ſpem ſuſtulerit. nō ſingulorū operū venuſtatē: vt in Tuchidide orbē mō orationis deſidero ornamēta cōparēt. Iſti autē quū diſſoluūt orationē in qua nec res nec verbū vllū eſt niſi abiectū nō clipeū ſed vt in ꝓuerbio eſt:& ſi humilius dictū eſt tamē ſimile eſt: ſcopas(vt ita di cam) mihi vident̉ diſſoluere. Atqꝫ vt plane genus hoc qd̓ ego laudo contēpſiſſe videant̉ aut ſcribāt aliꝗd vel ſocrateo modo: vel quo Aeſchines aūt Demoſthenes vtit̉: tū illos exiſtimabo nō deſpe­ratione reformidauiſſe genus hoc. ſed iuditio refugiſſe: aut reperiā ipſa eadem cōditione qui vti ve­lit vt aūt dicat aut ſcribat: vtra voles lingua eo genere quo illi volunt. Facilius eſt em̄ apta diſſoluere qͣꝫ diſſipata cōnectere. Res āt ſe ſic habet: vt breuiſſime dicā qd̓ ſētio cōpoſite& aꝑte. ſine ſnīs dicere inſania eſt. ſentētioſe aūt ſine verborū& ordine& modo infantia. Sed eiuſmodi tamē infantia: vt ea qui vtant̉ non ſtulti homines haberi poſſint: etiā plerunqꝫ prudentes quo qui eſt contētus vtatur. Eloquens vero qui non approbationes ſolum: ſed admiratiōes: clamores: plauſus.ſ. moueri debet omnibus oportet ita rebus excellat: vt ei turpe ſit quicqͣꝫ: aut expectare aut audire libentius. Habes meum de oratore Brute iudicium: quod aūt ſequere ſi ꝓbaueris. aut tuo ſtabis ſi aliud quoddā eſt tuū: in quo neqꝫ pugnabo tecū: neqꝫ hoc meum: de quo tātopere hoc libro aſſeueraui vnqͣꝫ affirma­bo eē verius qͣꝫ tuū. Poteſt em̄ nō ſolum aliud mihi ac tibi: ſed mihijpſi aliud alias videri. Nec in hac mō re quæ ad vulgi aſſenſū ſpectet& ad aurium voluptatem: quæ duo ſunt ad iudicandū nouiſſima Sed ne in maximis quidē rebus quicqͣꝫ adhuc inueni firmius quod tenerē aūt quo iudiciū dirigere qͣꝫ illud quodcunqꝫ mihi ſimilimum veri videretur: quum ipſum illud verū in oculto lateret. Tu aūt velim ſit ibi ea quæ diſputata ſunt minus probabunt: vt aut maius opus inſtitutū putes qͣꝫ effici po tuerit: aut dū tibi rogāti voluerim obſequi verecūdia negādi ſcribēdi me impaciēciam ſuſcepiſſe. De perfecto Oratore: qui Brucus nuncupatur finit. MARCVS TVLLIVS CICERO. S. D. C. TREATIO. Ide quanti apud me ſis:& ſi iure id quidē. Nō em̄ te amore vico: veruntū qd̓ pn̄ti tibi­prie ſubnegarē nō tribuerē certe id abſenti debere nō potui. Itaqꝫ vt primū Velia naui gare cœpi: inſtitui topica: Ariſtotelica cōſcribere: ab ipſa vrbe cōmonitus amātiſſima tui. Eum librū tibi miſi Regio ſcriptū: qͣꝫ planiſſime res illa ſcribi potuit. Sin tibi q̄dā vide­būt̉ obſcuriora: cogitare debebis: nulla artē ſine litteris: ſine interpræte:& ſine aliqua ex ercitatione percipi poſſe. Non lōge abieris. Num ius ciuile veſtrum ex libris cognoſci poteſt: Qui quāqͣꝫ plurimi ſunt: doctorē tamē deſiderant aut quāqͣꝫ ſi tu attēte leges ſæpius per te oīa cōſequere vt certe intelligas. Vt vero etiā tibiipſi loci ꝓpoſita quæſtione occurrāt exercitatiōe cōſeq̄re. In qua ꝗdē nos te cōtinebimus ſi& ſalui redierimus:& ſalua iſta offēderimꝰ. Vale. V. Cal Sextili. Regio. MARCI TVLLII CICERONIS Topicorū Liber ad Caium Trebatium. ALORES nos res ſcribere īgreſſos. C. Trebati:& his libris quos breui tēpore ſatis multos ædidimus digniores e curſu ipſo reuocauit volūtas tua. Quū enim mecum in tuſculano eſſes & in biblioteca ſeparatim vterqꝫ noſtrum ad ſuum ſtudiū libellos quos vellet euolueret: inqͣ­diſti in Ariſtotelis topica quædam quæ ſunt ab illo pluribus libris explicata: qua in ſcriptione cō motus continuo a me eorum librorum ſententiam requiſiſti quam tibi quum expoſuiſſem diſcipu­nā inueniēdorum argumētorum: vt ſine vllo errrore ad eam rationem via perueniremus ab Ariſto