Phormionis Fol. CXV Primus Actus. Dauus Seruus. Micus meus ſummus:& popularis Geta Heri ad me venit. erat ei de ratiuncula lam pridem apud me reliquum pauxillulum. Nummorum: id vt conficerem. confeci. affero. Nam herilem filium eius duxiſſe audio vxorem. Munus ei(credo) hoc corraditur. Quam inique comparatum eſt: hi qui minus habent Vt ſemper aliquid addant diuitioribus: Quod ille vnciatim vix de dimenſo ſuo Suum defraudans genium comparſit miſer Id illa vniuerſum arripiet: haud exiſtimans Quanto labore ſit partum: porro autem geta Ferietur alio munere: vbi hera pepererit: porro Autem alio: vbi erit puero natalis dies. vbi iniciabunt Amicus ſūmus meus:& popularis. Quod in om nibus fere comœdiis in quibus perplexa argumē­ta ſunt fieri ſolet. Id in hac quoqꝫ Terentius ſeruat: vt προτακτικονπροσωπον.i. ꝑſonam extra ar­gumentū inducat: cui hoc ipſum: vel vti ali­ena tota fabula eſt geſta res narratur: diſcat populus textū ex continentia rerum: ſitqꝫ inſtructus ad cętera: a Ami cus meꝰ ſummus. In hac ſcęna: quę docendi atqꝫ inſtruendi ſpectatoris cauſa inducit̉ mire extrinſecus lepores facetiæqꝫ cernuntur& ſales Co mici. Id em̄ ē artis po eticę: vt narratiōe argumēti detur oꝑa: iam tamen res agi& comœdia ſpectari vi deatur. Amicus ſum­mus meꝰ. Inſinuatio perſone eius. quę īdu­citur ad audiendum: & vide ſeruū oſtendi Dauū:& oſtendi cuius ſeruꝰ ſit. Amicꝰ ſummus meus. Cau ſacur in ſcęnam pro­cedat Dauus. Amicꝰ a voluntate. Popula­ris a fortuna. Popula ris eiuſdem conditio­nis generiſqꝫ. Saluſt. Popularis ſui ſceleris: & popularis populo amatus eſt:& popu­laris ciuis: popularis humilis eſt: popularis vilis: populoqꝫ factꝰ vt ſi quis dicat ſordi­ popularem ciuiū. Amicus ſummꝰ meꝰ. Dauus extra duas fa milias inducitur: quę in hac ſunt fabula ali enus: ac per hoc igna­tus: cui narrat Geta ar gumentū. b Heri ad me venit. Propt̓ cognationē. e. te.i. lr̄arū non dubita uerunt antiqui:& he re et heri dicere.& ma ne:& mani: veſꝑe& veſperi. c Erat eiede ratiūcula. De eſt nam. ſed mire ſubtractum eſt. Erit ei de ratiuncula op­portuna diminutio in re ſeruili ratiuncula.& pauxillulum. Erat ei de ratiuncula Moraliter litem intulit. Erat ei magis ei facetum:& comicū eſt: aſynthetos īfertur: qͣꝫ ſi diceret nam erat ei. d Iam pridē apud me reliquū. De argumē to ſumitur cauſa colloquii: nam debuit inquit Getæ& ille met exigit: vt numeret̉ dn̄is ob nuptias factas. e Pau­xillulū. Quartus gradus diminutionis: paulū paululū: pau xillum pauxillulū. f Id vt conficerem. Eclypſis prima: & conficerem proprie: nam fieri pecunia dicebatur. Saluſtiꝰ. Quę pecunia ab hyſpanenſe bellū metello facta erat. g Conficerem. Quia in promptu non erat. h Confeci. affero. Bene quaſi reddendi mora habere cauſa fuerit. i Nam heriſem filiū. Trophimon dicunt: atqꝫ haud ſcio: an latini quoqꝫ alumnū dicere potuerunt: niſi hoc mallent. Nam herilem filium eius dixiſſe audio. Mire applicat argu­mento. k Ei munus hoc corraditur. Mire heri quidem fuerunt nuptię: ſed adhuc munus corraditur: quia in nupti­is etiam ſeptima dies inſtaurationē voti habet: vt in funere nonus dies: quo enicalia concludūtur. l Et credo. Vxori ſcilicet munus hoc corradit̉. hoc pecunię.ſ. munus erit: et eſt figura eperegeſis. m Credo. Pro vere ſcio:& ei an vxo ri: an abſolute: vt ſit ei rei. n Corraditur apta in verbo difficultas: vt in Adelphi: Minas decem corradit alicū de:. et corraſi omnia. o Quam inique comparatum eſt. Miro idiotiſmo morem pro lege cōquęritur. p Comparatū. Conſtitutum ei legi:& his qui minus habent:& ditioribus dixit: ne diceret ſerui dominis. Vult enim latius patere di cit& generalem eſſe ſententiā. Quam inique comparatum eſt his qui minus habent: Garrulos ſeruos:& ſententioſos amat comœdia: triſtes:& ꝑce loq̄ntes tragœdia. q Vt ſe per aliꝗd addāt. Mire dent: ſed addāt: et aliqn̄ ſed ſem per. r Diuitioribꝰ. Pro minus pauperi­bus. s Quod ille. Docte ad ſingularem numerū tranſit a plu rali. Quod ille. Redit ad Getam. t Vn ciatī. Sic veteres mul­ta vnciatim: expen ſa pecunia feret̉ more veterum: non vt nūc numerarētur. Aſſis li­bra erat: eiuſqꝫ ꝑtes vncię: rurſus vncię du odecima pars libella dicebatur. merito er­go ſingulos ſex­ternos: neqꝫ ſingl̓os denarios: neqꝫ ſin­gulos aſſes: ſed id qͦd per hyperbolicos mi nimū fuit ped ſingu­las vncias vnciatiꝫ di xi: Et Cice. Quis Vul catio ſi ſua ſponte ve niſſet vnam libellam dediſſet. Vnciatiꝫ vix. potuit:& vnciatim: & cito conflari peculi um: vt multa pauxil latiꝫ: ſed cito fiūt ma­xima: merito ergo ad ditum eſt vix. ſed ꝗd ſi& vnciatim:& vix & tamen de lucro: de dimēſo ſuo īquit: ꝗd ſi ex abundanti eſt iu um defraudans Geni um: deinde non acꝗ­ſiuit: ſed comparſit: et ad poſtremuꝫ miſer: iniquitas cōſuetudinis comploratione finiretur. v De di menſo ſuo. Serui quaternos modios accipiebāt frumēti in menſe:& id dimenſum dicebat̉:& vtrū a menſe: an a metiē do incertū eſt. Suū defraudās Geniū. Genialia curare dr̄ viuit lautius. x Id illa nupta.ſ. vniuerſum arripiet. Ma­gna virtus pene in ſingulls ſyllabis. Contra illud: quod ait illi illa rettulit vnciatim vix& de dimenſo ſuo vniuerſū: tra quod ait munus corradit̉: arripiet: cōtra ſuū defraudās Genium:& cōparſit miſer. y Haud exiſtimans quanto labore ſit partum: haud exiſtimās: vl̓ intelligens: vel recogi­tans: ac reputans. Haud exiſtimans: eſtimas. z Quan to labore partū ſit: Hoc ſic pronūciandū eſt: quaſi nūc ei ve­nerit in mentē ſępius paſſurū Getā: quod ſemel tolerare gra uiſſimū iudicauerit. Quāto labore: vt relliquias Troia ex ar denti recœptas. Partū proprie dr̄ partū de eo quod labore quęſitū eſt: quia nullus partus ſine dolore eſt: ac labore. a Porro Geta ferietur: ad paupertatē rettulit feriet̉. nam et plaga:& dānū:& res ſanguis noſter dr̄. b Ferietur alio munere. Significanter non funget̉ munere: ſed feriet̉ dixit̉. Ferietur alio munere. Ex conſuetudine ferietur:& plagā dānū:& ſumptū ſanguinē noſtrū dicimus. c Vbi hera peperit. Quæ ſupra illa dicta eſt. d Porro alio autē. Et alio quod dicit pro multis pronunciandū eſt. e Vbi erit puero natalis. d. adiectione tēporis cuiuſlibet natalis di