Seite
LI. II Unum eſſe rerum principiuꝫ oſtē­dit non plura. vt quidam putaue­runt. Reatio­nem rerū inſinuās ſcriptura deū eſſe DI. 1 creatorē initiumqꝫ temꝑis atqꝫ omni­um viſibilium vel inuiſibiliuꝫ creatu rarum in pͥmordio ſui oſtēdit dicens In pͥncipio creauit deus celū ⁊ terrā. His etem̄ ꝟbis Moyſes ſpiritu dei afflatꝰ in vno pͥncipio a deo creatore mūdū factū re fert: elidens errorē quorundaꝫ: plura ſiue Plato dixit tria pͥncipia eſſe. pͥncipio fuiſſe principia opinantiū. Plato nāqꝫ tria initia eſtimauit. deū.ſ. exemplar et materiaꝫ. ⁊ ip̄am increatā ſine principio Ex qua rōne ꝓprie d̓r cre­ator. ⁊ qͥd ſit creare. et qͥd facere. ⁊ deum qͣſi artificē non creatoreꝫ. Creator em̄ eſt qui de nihilo aliquid facit. Et crea­re proprie eſt de nihilo aliqͥd facere. Face­re vero nō modo de nihilo aliquid opera­ri. ſed etiā de materia. Vn̄ et homo ⁊ ange lus dicit̉ aliqua facere ſꝫ nō creare. vocat̉ qꝫ factor ſiue artifex. ſꝫ nō creator. hoc em̄ nomen ſoli deo ꝓprie cōgruit. qui ⁊ de ni­hilo quedā ⁊ de aliquo aliqua facit. Ip̄e ē ergo creator ⁊ opifex et factor. ſed creatio­nis nomen ſibi ꝓprie retinuit. alia ꝟo etiā creaturis cōmunicauit. In ſcriptura tamē ſepe creator accipit̉ tāqͣꝫ factor. ⁊ creare tā qͣꝫ facere: ſine diſtinctione ſignificationis. Ꝙ hec verba ſcilicꝫ agere et facere ⁊ huiuſmodi non dicuntur de deo ẜm eam rationeꝫ qua dicuntur de creaturis. b Serūtamen ſcien­dum eſt. hec ꝟba ſcꝫ creare et facere ⁊ age­re ⁊ alia hmōi de deo nō poſſe dici ẜm eam rationē qua dicunt̉ de creaturis. Quippe cū dicimus eū aliqͥd facere: non aliquem ī oꝑando motum illi ineſſe intelligimus. vl̓ aliquā in laborando paſſioneꝫ. ſicut nobis ſolet accidere. ſed eius ſempiterne volunta tis nouū aliquē ſignificamus effectum. id ē eterna eius voluntate aliquid nouiter exi­Ex quo ſen­ſu d̓r deus ali quid facere. ſtere. Cum gͦ aliquid dicitur facere tale eſt ac ſi dicat̉ iuxta eius voluntatem vel ꝑ eiꝰ voluntatem aliquid nouiter contingere vl̓ eſſe. vt in ipſo nihil noui contingat. ſed no­uum aliquid ſicut in eius eterna voluntate fuerat fiat ſine aliqua motione vel ſui mu­tatione. Nos vero operando mutari dici­mus. quia mouemur. Nō enim ſine motu aliquid facimus. deus ergo aliquid agere vel facere dicit̉. quia cauſa eſt rerum noui ter exiſtentiū. dum eius voluntate res no­ue eſſe incipiunt que ante non erant: abſqꝫ ipſius agitatione. vt actus proprie dici no queat. cum videlicet actus omnis in motu conſiſtat. in deo auteꝫ motus nullus ē. Si cut ergo ex calore ſolis aliqua fieri contin­Per ſimlleo ſtendi­git. nulla tamē in ipſo vel in eius calore fa cta motione vl̓ mutatione. Ita ex dei vo­luntate noua habent eſſe ſine mutatiōe au ctoris qui eſt vnum ⁊ ſolum et omniū pͥnci pium. Ariſtoteles ꝟo duo poſuit pͥncipia Sirab dri ſtotiles. ſcꝫ materiam ⁊ ſpeciem. ⁊ tertium operato rium dictum: mundum quoqꝫ ſemꝑ eſſe et fuiſſe. Quod catholicum eſt docet. c Horū ergo ⁊ ſimili um errorem ſpūſſanctus euacuans verita tiſqꝫ diſciplinam tradēs. deuꝫ in principio temporū mundū creaſſe. ⁊ ante temꝑa eter naliter extitiſſe ſignificat. ipſius eternitatē et omnipotentiā cōmendans. Cui voluiſ­ſe facere eſt. qꝛ vt prediximus ex eius vo­luntate et bonitate res noue exiſtunt. Cre damus ergo rerum creatarum celeſtiū ter reſtrium. viſibilium vel inuiſibilium cau­ſam non eſſe: niſi bonitateꝫ creatoris. qͥ eſt deꝰ verus vnus. Cuius tanta eſt bonitas. vt ſumme bonus beatitudinis ſue qua et̓­naliter beatus eſt: alios velit eſſe ꝑticipes qͣm videt ⁊ cōmunicari poſſe et minui om­nino nō poſſe. Illd̓ ergo bonū qd̓ ipſe erat ⁊ quo beatus erat: ſola bonitate nō neceſ­ſitate alijs cōmunicari voluit. quia ſumme boni erat prodeſſe velle. ⁊ om̄ipotentiſſimi noceri non poſſe. Quare rationalis creatura facta ſit. d Et quia non valet eius beatitudinis ꝑticeps exiſtere aliquis niſi ꝑ intelligentiā. que quātomagis ītelli­gitur tanto plenius habet̉: Fecit deꝰ ratō nalem creaturam que ſummum bonum in