DI. LX Tertia q̄ſtio eſt. Utrū infideles peccent iurando per falſos deos. Et rn̄det ẜm be. Auꝰ. ſi infidelis iu­rat falſum falſos deos peccat duplicit̓. Primo qͥa iurauit per quos debuit iurare. Scd̓o qꝛ iurauit ꝯtra fidem quā debuit ſeruare. Quarta queſtio eſt. Utꝝ omnē iuramentū ſit implendū. Et rn̄det iu­ramentū incautū.ſ. qd̓ vergit in peiorē exitū non ſit implendū ſꝫ mutandū. qui ip̄m mutaret peccat dupliciter. Primo qꝛ iniuſte iurauit. Scd̓o qꝛ facit qd̓ dꝫ. Ubi ſubdit iuramentū ſit illicitū triplici ter aūt qꝛ iurat qd̓ in ſe eſt vicioſum. vt adulterium vel homicidiū. tale iuramentū eſt ſeruandū Se cundo quis iurat qd̓ eſt in ſe vicioſum. ſed ac cidēs. vt ſi qͥs pꝰ votū caſtitatis iurat aliquā acciꝑe ī vxorē. vel iurat aliqͥd omittere qd̓ in ſe ē bonū ſcꝫ dare elemoſinā alicui indigenti. Quinta q̄ſtio eſt Utrū iurās incaute debeat dici ꝑiurus. Et reſpōdet ſic. et hoc ideo ſeruat qd̓ iurauit. qꝛ tene tur illud mutare vt dictū eſt in p̄cedentibꝰ. ſed qꝛ iu­rauit iniuſtū reus efficit̉. ſicut ille peierat. Un̄ ſub­dit qualitercūqꝫ iuret̉ iuramentū ſꝑ refert̉ ad intē tionē recipientis et iurātis. Un̄ qui fraudulēter iuramentū p̄ſtat dupl̓r peccat. Primo qꝛ nomen dei inuanū aſſumit. Scd̓o qꝛ ꝓximū doloſe nitit̉ deciꝑe Sexta queſtio eſt. Utrū peccet ille cōpellit aliū iu­rare. Et rn̄det ſi exigit̉ iuramentū ſolū vt fides fi­at de re ſuꝑ qua iurat̉. eſt pctm̄ ſed humana tem ptatio. Si aūt recipiēs iuramentū ſciēs aliū falſum iurare. tunc ſi cōpellit ip̄m iurare mortaliter peccat Et ſubdit ẜm ordinationē ſinodi aurclianenſis ad iuramenntū dn̄t hoīes ieiuni accedere niſi eſſet pa ce firmanda. vel vniuerſaliter in quibus mora preſta ret periculū. Et tm̄ in ſpeciali. De ſexto et ſeptimo precepto ſecū de tabule. a DI. LXL Extu p̄ceptū eſt. deſiderabis vxorem ꝓximi tui. Septimū eſt. cōcupiſces domuꝫ ꝓximi tui non ẜuū. ancillā ⁊cͣ. Sed videt̉ p̄ceptū de non ꝯcupiſcendis rebꝰ ꝓximi vnū eſſe eo. quo d̓r furaberis. et p̄ceptū ꝯcupiſcenda vxore vnū eſſe eo quo d̓r. mechaberis. Poterat em̄ p̄ceptū non furandi in illa generalitate ītelligi. vbi de non ꝯcupiſcenda re ꝓximi p̄cipit̉. et in eo qd̓ dictū eſt mechaberis. poterat illud intelligi. Non ꝯcupiſces vxorē ꝓximi tui Augꝰ. ſuper Exodum. Sed in illis duobus p̄ceptis mechādi et furandi ipſa oꝑa notata ſunt et ꝓhi­bita. In his ꝟo extremis ipſa cōcupiſcen­tia. multū ergo differunt illa ab iſtis. Und̓ illi p̄cepto non mechandi fit ſuꝑadditio in euāgelio. vbi omnis ꝯcupiſcentia mechā Quar̄ lex primere dici­tur animū ſed manum. di ꝓhibetur. Sed hic ꝓhibeat̉ cōcupi ſcētia aliene vxoris et aliene rei. quare di­cunt lex cōprimere manū et animū. euā geliū ꝟo et manū et animū. Illud de lege dicit̉ ẜm cerimonialia ẜm moralia. Ul qꝛ in lege eſt generalis ꝓhibitio omnis mortifere ꝯcupiſcentie. vt in euangelio vel ẜm eoꝝ carnalē intelligentiam. Quid ſit littera occidens. b Si vero queritur quā dicat apl̓s litterā occidentē: Ea certe eſt decalogus qui dicit̉ littera occidēs eo mala ſit lcx. ſed qꝛ ꝓhibens pctm̄ au­get ꝯcupiſcentiā et addit preuaricationeꝫ niſi liberet gratia. Que gratia non ſic abū dat in lege vt in euangelio. Lex ergo bona eſt tn̄ occidit ſine gratia ſit virtus pec cati que iubet qd̓ ſine gr̄a impleri non pōt Gratia aūt deerat. et ideo littera occidens erat. Diſtat aūt euāgelij lr̄a a legis lr̄a­De lecia ci euangelij di­ſtantia. qꝛ diuerſa ſunt ꝓmiſſa. ibi terrena. hic ce­leſtia ꝓmittunt̉. Diuerſa etiā ſacramenta qꝛ illa tm̄ ſignificabant. hec ꝯferūt gratiaꝫ Precepta etiā diuerſa qͣꝫtū ad cerimonia­lia. qͣꝫtū ad moralia ſunt eadē. ſed ple­nius in euangelio cōtinentur. Audiſtis decem cordas pſalterij vtriqꝫ ſexui impo­ſitas. que charitate tangende ſunt vt vici­orum feces occidantur. Iſta eſt diſtinctio. xl. vltima hu ius tertij libri. In qua magiſter poſtꝙͣ egit de pecca tis ad octauū preceptū ꝑtinentibus ꝓſequit̉ ſuū tra ctatū de p̄ceptis. agit de duobus p̄ceptis reſiduis Et tria facit. Primo em̄ ponit ſextū ſeptimū prece ptū ſcd̓e tabule. Scd̓o remouet quaſdā dubitatiōes de lege. Tertio aſſerit drīam legū. ſcꝫ moſayce euā gelice. Primū vſqꝫ ibi. Si ꝟo querit̉. Secundū vſqꝫ ibi. Diſtat euangelij littera. Tertiuꝫ vſqꝫ ad finē di­ſtin. In ſpāli ſentētia magiſtri ſtat in tribꝰ ꝓpoſitioni bus quarū prima eſt hec. Sextū preceptū ſcd̓e tabu le ꝓhibet appetitū mechandi. et ſeptimū voluntatē furandi. Hāc magiſter ponēs dicit ſextū p̄ceptum ſcd̓e tabule eſt. ꝯcupiſces vxorē ꝓximi tui. Sed contra illud replicat dicens alicui poſſit uideri. iſtud ſextū p̄ceptū de cōcupiſcendo vxorē ꝓximi ſit idē tertio p̄cepto ſcd̓e tabule de mechando. et ſeptimū ſit idē quarto de faciendo furtum. Et rn̄det non ſunt idem. ſed in tertio et quarto hibent̉ actus exteriores tm̄ In iſtis aūt duobꝰ prece ptis ꝓhibent̉ etiā actꝰ interiores. Sꝫ ꝯtra iſtud ad huc replicat di. Ex iſta ſolutione habet̉ in lege ve teri ꝓhibent̉ tam actꝰ exterior ꝙͣ etiā interior. quo­modo ergo veruꝫ eſſe pōt quod cōmuniter dicitur lex cōprimat manū animū. Et rn̄det lex vetus et manū animū cōprimit ꝙͣtum ad precepta mora­lia. Sed dicit̉ tm̄ cōprimere manū ꝙͣtum ad cerimo nialia. vel pōt dici in lege veteri ſic exprimitur generalis ꝓhibitio cuiuſlibet concupiſcentie ſicut ſit in euāgelio. dicit̉ lex manū comprimēs. Euangeli um ꝟo vtrūqꝫ.ſ. tam manū ꝙͣ animū comprimit. Se cūda ꝓpoſitio eſt hec. Littera legis d̓r occidens qꝛ inſufficienter ꝓhibuit. ſed qꝛ ſicut euangeliuꝫ gratiā p̄buit. Hanc magiſter ponens querit de qua littera intelligit̉ illud apl̓i. Littera occidit ſpiritus vi uificat. Et reſpondet intelligitur de lr̄a decalogi.