Qō XXIII. De charitate ¶ Pͣ. Deus eſt ſpūaliter vita anime: ſicut aīa vita corporis: ẜm illud Deutro. ro. Ipſe eſt vita tua: ſed aīa viuificat corpus per ſeipſam. ergo deus viuificat aīam per ſeipſuꝫ viuificat autē eam per charitateꝫ: ẜm illud. i. Ioan. 3. Nos ſcimus qm̄ tranſlati ſumus de morte ad vitā: qm̄ diligimꝰ fratres. ergo deus eſt ipſa charitas. ¶ Pͣ. Nihil creatū eſt infinite virtutis: ſed magis oīs creatura eſt vanitas. cha ritas autē nō eſt vanitas: ſed magis vanitati repugnat. ⁊ ē infinite virtutis: qꝛ aīam hoīs ad bonū infinitū ꝑducit. ergo charitas nō eſt aliquid creatū in aīa. ¶ Sed ꝯtra ē qd̓ Aug. dicit in. 3. de doctrina xp̄iana. Charitatē voco motuanimi ad fruendū deo ꝓpter ipſuꝫ: ſꝫ motus animi eſt aliquid creatū in aīa. ergo ⁊ charitas eſt aliꝗd creatuꝫ in aīa ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ magiſter ꝑſcrutat̉ hāc qōneꝫ in. 18. diſ. pri mi libri ſnīarū. ⁊ ponit ꝙ charitas nō eſt aliꝗd creatū ī aīa ſed eſt ipſe ſpūs ſcūs mētē inhabitās: nec eſt ſua intētio ꝙ iſte motꝰ dilectionis quo deū diligimꝰ ſit ipſe ſpūs ſcūs: ſꝫ ꝙ iſte motus dilectionis eſt a ſpū ſancto: nō mediante aliquo habitū: ſicut a ſpū ſcō ſunt alij actus virtuoſi median tibus habitibus aliarū virtutū: puta fidei: aut ſpei: aut ali cuius alterius virtutis. ⁊ hoc dicebat ꝓpter excellentiam charitatis. Sed ſiquis recte ꝯſideret: hoc magis redūdat in charitatis detrimentuꝫ. nō eniꝫ motus charitatis ita ꝓcedit a ſpū ſancto mouente humanā mentem ꝙ humana mens ſit mota tm̄ ⁊ nullo modo ſit pͥncipiū huius motus. ſicut cū aliqd̓ corpus mouet̉ ab aliquo exteriori mouēte. hoc enī eſt ꝯͣ rōnē volūtarij: cuius oꝫ pr̄ncipiū in ipſo eē: ſicut ſupra dictū eſt. Un̄ ſequeret̉ ꝙ diligere nō eſſet volun tariuꝫ: qd̓ īplicat ꝯͣdictionē: cū amor de ſui rōne īportet ꝙ ſit actus volūtatis. Sil̓r etiā nō poteſt dici ꝙ ſic moueat ſpūs ſcūs voluntatē ad actū diligēdi ſicut mouet̉ inſtr̄m: qd̓ ⁊ ſi ſit principiū actus: nō tn̄ ē in ipſo agere vel nō age re: ſic enī tolleret̉ ratio volūtarij ⁊ excluderet̉ ratio meriti. cū tamē ſupra habitū ſit ꝙ dilectio charitatis eſt radix merendi: ſed oꝫ ꝙ ſic volūtas moueat̉ a ſpū ſcō ad diligen dum ꝙ etiā ipſa ſit efficiēs hūc actū. Nullus aūt actus ꝑfecte ꝑducit̉ ab aliqua potētia actiua: niſi ſit ei cōnaͣlis ꝑ aliquā formā que ſit principiū actionis. Un̄ deus qui oīa mouet ad debitos fines: ſingulis rebus indidit formas ꝑ quas inclinant̉ ad fines ſibi p̄ſtitutos a deo. ⁊ ẜm hoc diſponit oīa ſuauiter: vt dicit̉ Sap̄. 8. Manifeſtū eſt autē ꝙ actus charitatis excedit nam potentie voluntatis. niſi ergo aliqua forma ſuꝑadderet naͣli potētie per quā inclinaretur ad dilectiōis actū: ẜm hoc eēt actus iſte imꝑfectior actibus naͣlibꝰ ⁊ actibꝰ aliarū v̓tutū: nec eēt facilis ⁊ delectabilis: qd̓ pꝫ eſſe falſuꝫ: qꝛ nulla virtus hꝫ tantā inclinationē ad ſuū actū: ſicut charitas: nec aliqua ita delectabil̓r oꝑatur. Un̄ maxime neceſſe ē ꝙ ad actu charitatis in no bis exiſtat aliqua habitual̓ forma ſuꝑaddita potētie naͣli īclinās ipſam ad charitatis actū ⁊ faciēs eā ꝓmpte ⁊ delectabiliter operari. ¶ Ad pͥᵐ ergo dd̓ꝫ ꝙ ipſa eſſentia diuina charitas eſt ſicut ⁊ ſapientia eſt: ⁊ bonitas eſt. Unde ſi cut dicimur boni bonitate que eſt deus: ⁊ ſapiētes ſapientia que eſt deus: qꝛ bonitas qua formaliter boni ſumus eſt participatio quedā diuine bonitatis: ⁊ ſapiētia qua formaliter ſapiētes ſumꝰ eſt participatio quedā diuine ſapiētie ita etiā charitas qua formal̓r diligimus ꝓximū eſt quedā participatio diuine charitatis. Hic enī modus loquēdi cōſuetus eſt apud platonicos quoꝝ doctrinis imbutus fuit Augu. qd̓ quidā nō aduertētes: ex verbis eius ſumpſerūt occaſionē errandi. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m ꝙ deus eſt vita effectine: ⁊ aīe per charitatē: ⁊ corporis per animā: ſed formaliter charitas eſt vita anime: ſicut ⁊ aīa corporis. vnde per hoc pōt cōcludi ꝙ ſicut aīa īmediate vnitur corpori: ita charitas aīe. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ charitas operat̉ formal̓r. efficacia aūt forme eſt ẜm virtutē agentis qui inducit formaꝫ. ⁊ ideo patet ꝙ charitas nō eſt infinita: ſed facit effectū infi nituꝫ duꝫ cōiungit animā deo iuſtificādo ipſaꝫ. hoc demō ſtrat infinitateꝫ v̓tutis diuine que eſt charitatis actor Ad tertium ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ charitas nō ſi virtus. Charitas enī amicitia eſt q̄ dam: ſed amicitia a ph̓is nō ponit̉ virtus: vt in lib. ethi. pꝫ Neqꝫ enī cōnumerat̉ inter virtutes morales: neqꝫ etiā in ter ītellectuales. ergo etiā neqꝫ charitas eſt virtus. ¶ Pͣ. Uirtus eſt vltimū potētie: vt dicit̉ in lib. de celo ⁊ mūdo. ſed charitas nō eſt vltimū: ſꝫ magis gaudiū ⁊ pax. ergo videtur ꝙ charitas nō ſit virtus: ſed magis gaudium ⁊ pax. ¶ Pͣ. Oīs virtus eſt quidā habitus accidētalis: ſed charitas nō eſt habitus accidētalis: cū ſit nobilior ip̄a aīa. nullū autē accidēs eſt nobilius ſub̓o. ergo charitas nō eſt virtus ¶ Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ Aug. dicit in lib. de moribꝰ eccl̓ie: charitas ē virtus que cū noſtra affectio eſt rectiſſima: coniungit nos deo qua eū diligimus. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ humani actus bonitatē habent ẜm ꝙ regulant̉ debita regula ⁊ menſura. ⁊ ideo humana virtus que eſt pͥncipiū oīuꝫ bonoꝝ actuū hominis cōſiſtit in attingēdo regulā humanoꝝ actuū: q̄ ꝗdeeſt duplex: vt ſupra dictū eſt.ſ. humana rō: ⁊ ipſe deus. vn̄ ſicut virtus moralis diffinit̉ per hoc qd̓ eſt ẜm rectā rōnē vt pꝫ in. 2. ethi. ita etiā attingere deū cōſtituit rōnē virtutis: ſicut etiā ſupra dictū eſt de fide ⁊ ſpe. vnde cū charitas attingit deū: qꝛ cōiungit nos deo: vt patet per auctoritatē. Aug. inductā: conſequēs eſt charitatē eē v̓tutē. ¶ Ad pͥᵐ ergo dd̓m ꝙ ph̓s in. 8. ethi. nō negat amicitiā eſſe virtute ſed dicit ꝙ eſt virtus vel cū virtute. Poſſet enī dici ꝙ eſt virtus moralis circa oꝑatiōes que ſunt ad aliū. ſub alia tn̄ rōne qͣꝫ iuſtitia. nā iuſtitia ē circa oꝑatiōes q̄ ſunt ad aliū ſub rōne debiti legalis. amicitia aūt ſub rōe bn̄ficij cuiuſ dā debiti amicabilis ⁊ moralis vel magis ſub rōne bn̄ficij gratuiti: vt pꝫ ꝑ ph̓m in. 8. ethi. Pōt tn̄ dici ꝙ nō eſt v̓tus per ſe ab alijs diſtincta. nō enim hꝫ rōnē laudabilis ⁊ hone ſti niſi ex ob̓o: ẜm ꝙ fundat̉ ſuꝑ honeſtatē virtutuꝫ: qd̓ pꝫ ex hoc ꝙ nō quelibet amicitia hꝫ rōnē laudabilis ⁊ hone ſti: ſic̄ pꝫ ī amicitia delectabilis ⁊ vtilis. vn̄ amicitia v̓tuo ſa magis eſt aliꝗd cōſequēs ad virtutē qͣꝫ ſit virtus. nec eſt ſil̓e de charitate que nō fundat̉ pͥncipaliter ſuꝑ virtutē hu manaꝫ: ſed ſuꝑ bonitatē diuinā. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m ꝙ eiuſdeꝫ virtutis eſt diligere aliquē ⁊ gaudere de illo. Nā gaudiuꝫ amorē cōſequit̉: vt ſupra habitū ē: cū de paſſionibꝰ ageret̉. ⁊ iō magis ponit̉ virtus amor qͣꝫ gaudiū qd̓ ē amoris effectus. Ultimū aūt qd̓ ponit̉ in rōne v̓tutis nō īportat ordinē effectꝰ: ſꝫ magis ordinē exceſſus cuiuſdā: ſic̄ cētuꝫ libre excedunt quadraginta. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ oē accidēs ẜꝫ ſuum eſſe eſt inferius ſub̓a: qꝛ ſub̓a eſt ens per ſe. accidēs au tem in alio. ſed ẜm rōneꝫ ſue ſpeciei accidēs ꝗdeꝫ qd̓ cau ſatur ex pͥncipijs ſubi eſt indignius ſub̓o: ſicut effectus cau ſa. accidens aūt qd̓ cauſat̉ ex participatione alicuius ſupe rioris nature: eſt digniꝰ ſub̓o inqͣꝫtū eſt ſimilitudo ſuperio ris nature: ſic̄ lux diaphano. Et hoc modo charitas eſt dignior aīa inqͣꝫtū eſt participatio quedam ſpūs ſancti. Ad quartum ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ charitas nō ſit virtus ſpālis. Dicit enī Hiero Ut breuiter oīum virtutū diffinitionē cōplectar. virtus ē charitas qua diligit̉ deus ⁊ proximus. Et Aug. dicit in lib. de moribus eccl̓ie. ꝙ virtus eſt ordo amoris. ſꝫ nulla vir tus ſpālis ponitur in diffinitione virtutis cōis. ergo charitas nō eſt ſpālis virtus. ¶ Pͣ. Id quod ſe extēdit ad opera oīum virtutū nō pōt eē ſpālis virtus: ſed charitas ſe extedit ad opera oīum virtutū: ẜm illud. i. ad Cor. 13. Charitas patiens eſt: benigna eſt: ⁊c̄. Extendit etiā ſe ad oīa oꝑa humana: ẜm illud. i. ad Chor. vlt. Oīa eniꝫ opera veſtra ī cha ritate fiant. ergo charitas nō eſt ſpālis virtus. ¶ Pͣ. Precepta legis reſpōdēt actibus virtutū. ſed Aug. in li. de ꝑfe
