LXI. De partibus iuſtitie 67 ptium occidiſſe qͣſi ex īſpiratione dīna auctoritatē adeptꝰ vt videtur hoc qd̓ dr̄ Actuū. 7. ꝑcuſſo egyptio eſtima­bat Moyſes ītelligere fratres ſuos: qm̄ dn̄s manū ipſiꝰ daret ſalutē iſrl̓. Uel pōt dici Moyſes occidit egyptiuꝫ defendendo iniuriā patiebat̉ moderamīe īculpa­te tutelle. vn̄ Amb. dicit in li. de offi. repellit iniuriā a ſocio pōt: taꝫ ē in vitio qͣꝫ ille facit īducit exēplum Moyſi. Uel pōt dici ſic̄ dicit Aug. in qōnibꝰ Exo. ſicut terra an̄ vtilia ſemina herbaꝝ inutiliū fertilitate laudat̉: ſic illud Moyſi ſcm̄ vitioſum ꝗdem fuit ſꝫ magne fertili­tatis ſignū gerebat: inqͣꝫtū.ſ. erat ſignū virtutis eius po­pulū liberaturus erat. De phinees aūt dd̓m ē ex inſpira tōe dīna zelo dei ꝯmotus hoc fecit. vel qꝛ licet nōdū eſſet ſūmꝰ ſacerdos: erat tn̄ filius ſūmi ſacerdotis ad euꝫ hoc iudiciū ꝑtinebat ſic̄ ad alios iudices ꝗbus hoc erat p̄ce­ptū. Ad 3ᵐ dd̓ꝫ ptās ſecularis ſubdit̉ ſpūali ſic̄ corpꝰ aīe. non eſt vſurpatū iudiciū ſi ſpūalis p̄latꝰ ſe ītromit tat de tꝑalibus qͣꝫtū ad ea in ꝗbus ſubditur ei ſecularis po teſtas vel ei a ſeculari ptāte relinquunt̉. Ad 4ᵐ dd̓ꝫ: habitus ſcīe iuſtitie ſunt ꝑfectiōes ſingularis ꝑſone. eoꝝ defectū dr̄ vſurpatū iudiciū ſic̄ defectū pu­blice auctoritatis ex iudiciū vim coactiuā habet. De partibus iuſtitie. LXI. Einde conſiderandū eſt de parti bus iuſtitie. Et de parti bus ſubiectiuis ſunt ſpēs iuſtitie.ſ. di­ſtributiua ꝯmutatiua. de ꝑtibꝰ qͣ­ſi ītegralibꝰ. de ꝑtibus qͣſi potētiali bus.ſ. de v̓tutibꝰ adiūctis. Circa pͥᵐ occurrit duplex ꝯſideratio. Prima de ipſis iuſtitie ꝑtibꝰ. Scd̓a de vitijs oppoſitis. Et qꝛ reſtitu tio videt̉ eſſe actus ꝯmutatiue iuſtitie. ꝯſiderādū ē de diſtinctione iuſtitie ꝯmutatiue diſtributiue. de reſti tutione. Circa pͥᵐ querunt̉ qͣtuor. pͥº vtꝝ ſint due ſpēs iuſtitie: iuſtitia diſtributiua ꝯmutatiua. vtrum eodē modo in eis mediū accipiatur. vtrum ſit earuꝫ vnifor­mis vel multiplex materia. vtruꝫ ẜm aliquā eaꝝ ſpē­rum iuſtum ſit idem qd̓ contrapaſſum. Ad primum ſic ꝓceditur. Uidetur īcōueniē­ter ponāt̉ due ſpēs iuſtitie: iuſtitia diſtributiua ꝯmutatīa..n. pōt iuſtitie ſpēs qd̓ ml̓­titudini nocet iuſtitia ad bonū cōe ordīet̉. ſꝫ diſtribuer̄ bona cōia ī ml̓tos nocet bono cōi ml̓titudīs: qꝛ exhau­riūt̉ opes cōes: ēt qꝛ mores hoīuꝫ corrūpūt̉. dic̄. n. Tul­liꝰ in lib. de offi. Fit deterior accipit ad idē ſemꝑ expe­ctādū paratior. diſtributio non ꝑtinet ad aliquā iuſtitie ſpēm.. Iuſtitie actus ē reddere vnicuiqꝫ qd̓ ſuuꝫ eſt: vt ſupra habitū eſt. ſed in diſtributiōe reddit̉ alicui qd̓ ſuum erat: ſꝫ de nouo appropriat̉ ſibi id qd̓ erat cōe. hoc ad iuſtitiā ꝑtinet.. Iuſtitia ſolū eſt in pͥncipe: ſꝫ ēt in ſub̓tis: vt ſupra habitū ē. ſed diſtribuere ſemꝑ ad pͥnci­pem ꝑtinet. diſtributiua ꝑtinet ad iuſtitiā.. Di­ſtributiuū iuſtū eſt bonoꝝ cōium: vt dr̄ in. j. ethi. ſed cōia ꝑtinēt ad iuſtitiā legaleꝫ. iuſtitia diſtributiua eſt ſpēs iuſtitie ꝑticularis: ſed iuſtitie legalis.. Unū multa diuerſificant ſpēm v̓tutis: ſꝫ iuſtitia cōmutatiua ꝯſiſtit ī hoc aliꝗd reddit̉ vni: iuſtitia v̓o diſtributiua in hoc aliꝗd dat̉ multis. ſūt diuerſe ſpēs iuſtitie. Sed ꝯͣ eſt ph̓s in. 5. ethi. ponit duas ꝑtes iuſtitie. dic̄ vna ē directiua in diſtributōibꝰ: alia in cōmutationibꝰ. Rn̄º. dd̓m ſic̄ dcm̄ eſt: iuſtitia ꝑticularis ordinat̉ ad aliquam puatā ꝑſonā cōparat̉ ad cōitatē ſicut ꝑs ad totū. pōt aūt ad aliquā ꝑtem duplex ordo attēdi. vnꝰ ꝗdē ꝑtis ad ꝑtem cui ſil̓is eſt ordo vniꝰ puate ꝑſone ad aliā. hūc ordinē di­rigit cōmutatiua iuſtitia cōſiſtit in his mutuo ſūt īter duas ꝑſonas adinuicē. Alius ordo attēdit̉ totiꝰ ad ꝑtes. et huic ordini aſſimilat̉ ordo eiꝰ qd̓ eſt cōe ad ſingulas perſo­nas: quē ꝗdem ordinē dirigit iuſtitia diſtributiua eſt di­ſtributiua cōium ẜm ꝓportionalitatē. due ſūt iuſtitie ſpēs.ſ. diſtributiua cōmutatiua. Ad pͥmum dd̓m ſic̄ in largitionibꝰ pͥuataꝝ ꝑſonaꝝ cōmēdat̉ moderatio: ef fuſio v̓o culpat̉: ita ēt in diſtributione cōium bonoꝝ ē mo deratio ẜuanda in quo dirigit iuſtitia diſtributiua. Ad 2ᵐ dd̓m ſic̄ pars totū quodāmō ſūt idē: ita id qd̓ eſt to tius quodāmo ē ꝑtis. ita cum ex bonis cōibꝰ aliꝗd in ſin gulos diſtribuit̉ alꝫ aliquo recipit qd̓ ſuum eſt. Ad dd̓m actꝰ diſtributiōis eſt cōiuꝫ bonoꝝ ꝑtinet ſolū ad p̄ſidenteꝫ cōibꝰ bonis. ſed tn̄ iuſtitia diſtributiua ē in ſubditis ꝗbus diſtribuit̉ inqͣꝫtū.ſ. ſūt ꝯtenti iuſta diſtribu tione: qͣꝫuis et diſtributio qn̄qꝫ fiat bonoꝝ cōiuꝫ: ꝗdeꝫ ciuitati: ſꝫ vni familie: quoꝝ diſtributio fieri pōt auctorita te alicuiꝰ pͥuate ꝑſone. Ad qͣrtū dd̓ꝫ motus accipiūt ſpēm a termino ad que. ad iuſtitiā legalē ꝑtinet ordi­nare ea ſunt pͥuataꝝ ꝑſonaꝝ in bonū cōe: ſꝫ ordinare ecō uerſo bonum cōe ad ꝑſonas ꝑticulares diſtributiōeꝫ eſt iuſtitie ꝑticularis. Ad ꝗntum dd̓m iuſtitia diſtributi ua cōmutatiua ſoluꝫ diſtinguunt̉ ẜm vnū multa: ſꝫ ẜm diuerſam debiti rōnē. Alio.n. debet̉ alicui id qd̓ ē cōe. Alio modo id quod eſt proprium. Ad ſecundum ſic ꝓceditur. Uidet̉ mediū eodem accipiat̉ in iuſtitia diſtributiua cōmutatiua. Utraqꝫ.n. ſub iuſtitia particu­lari continet̉ vt dcm̄ eſt. Sed in oībꝰ tēperantie vel forti tudinis ꝑtibus accipit̉. vno mediū. ēt eodeꝫ me dium eſt accipiēdū in iuſtitia diſtributiua cōmutatiua. . Forma v̓tutis moralis in medio ꝯſiſtit: qd̓ ẜm rōnē determinat̉. ergo vniꝰ v̓tutis ſit vna forma: videt̉ in vtraqꝫ ſit eodē modo mediū accipiendū.. In iuſtitia diſtributiua accipit̉ mediū attendēdo diuerſam dignita­tem perſonaꝝ. ſꝫ dignitas ꝑſonaꝝ attēdit̉ et in cōmutati­ua iuſtitia ſicut in punitionibꝰ. pl̓s.n. punit̉ ꝑcutit pͥnci­pem qͣꝫ ꝑcutit pͥuatā perſonā. eodē accipit̉ mediuꝫ in vtraqꝫ iuſtitia. Sed ꝯͣ eſt qd̓ ph̓s dicit in. j. ethi. in iuſtitia diſtributiua accipit̉ mediū ẜm geometricā ꝓpor­tionalitatē: in cōmutatiua aūt ẜm arithmeticaꝫ. Rn̄º. dd̓m ſic̄ dcm̄ eſt: in diſtributiua iuſtitia dat̉ aliꝗd alicui pͥuate ꝑſone inqͣꝫtū id qd̓ ē totiꝰ eſt debitū parti: qd̓ ꝗdem tanto maiꝰ eſt quāto ipſa ꝑs maiorē pͥncipalitatē hꝫ in to­to. in diſtributiua iuſtitia tāto pl̓s alicui de bonis cōi­bus dat̉ quāto illa ꝑſona maiorē hꝫ pͥncipalitatē in cōita­te. ꝗdem pͥncipalitas in ariſtocratia cōitate attendit̉ ẜꝫ v̓tuteꝫ: in olycratia ẜm diuitias: in democratia ẜꝫ liberta tem in alijs al̓r. in iuſtitia diſtributiua accipit̉ me dium ẜm eqͣlitatē rei ad: ſꝫ ẜꝫ ꝓportionē reꝝ ad perſo­nas: vt.ſ. ſicut vna ꝑſona excedit aliaꝫ: ita ēt res dat̉ vni perſone excedit rem dat̉ alij: dicit ph̓us tale me­dium ē ẜm geometricā ꝓportionalitateꝫ in qua attendit̉ equale ẜm qͣꝫtitatē: ſꝫ ẜm ꝓportionē. ſic̄ ſi dicamꝰ ſi cut ſe hn̄t ſex ad qͣtuor: ita ſe hn̄t tria ad duo: qꝛ vtrobiqꝫ eſt ſexaltera ꝓportio in maiꝰ hꝫ totū minꝰ: mediam parte eiꝰ: aūt eſt eqͣlis exceſſus ẜm qͣꝫtitatē: qꝛ ſex exce dunt qͣtuor in duobꝰ: tria v̓o excedūt duo in vno: ſed in mutatōibꝰ reddit̉ aliꝗd alicui ſingulari perſone ꝓpter eius accepta ē: vt maxime pꝫ in emptōe vēditiōe in ꝗ­bus pͥmo īuenit̉ cōmutationis. opꝫ adeqͣre reꝫ rei: vt quāto iſte plus hꝫ qͣꝫ ſuū ſit de eo qd̓ eſt alterius tātun dem reſtituat ei cuius eſt. ſic fit equalitas ſcd̓ꝫ arithme ticam medietatem attendit̉ ẜm parem qͣꝫtitatis exceſ­ſum: ſicut qn̄qꝫ eſt medium inter ſex qͣtuor: in vnitate.n. excedit exceditur. ſi ergo a pͥncipio vterqꝫ hēbat qn̄qꝫ vnus eoꝝ accepit vnum de eo qd̓ eſt alterius: vnus.ſ. acci piens habebit ſex alij relinquent̉ qͣtuor: erit iuſtitia ſi 13