III. quid pati ſine virtute paſſiua. Appa ret igitur ꝙ oīs operatio eſt violēta in qua operans nullā vim actiuā ad operādū prebet. Et ſic eſt violēta: nec naͣ lis ē: nec volūtaria: nec libera: nec dn̄a tiua. quare per oppoſitū: ſi habet aliquē iſtorū quatuor modoꝝ ip̄a erit ab aliquo prīcipio intrinſeco oꝑāti: ⁊ h̓ ē ſcd̓a cōueniētia. Scd̓m declarat̉ ſic. qꝛ naturale agens ꝓpter finē nō agit ꝓpter finē ſibi cognitū nec a ſe p̄ſtitutum. 2º. nō determinat ſe ad agendum ⁊ ad moduꝫ agendi ex ſe ip̄o: ſed agit ꝓpter finē a ſuperiori cauſa cognitum ⁊ determinat̉ ad actiōem ab eadeꝫ cā cognoſcēte actiōis finē. agens autē vo luntariū libeꝝ vel dn̄atiuū: agit ꝓpter finē a ſeip̄o cognitū. qd̓ libet enī iſtorū eſt agens ꝑ cognitiōem finis ⁊ actiōiſ Terciū declaratur ſic. qm̄ agēs volū tarium cōe eſt hoībus ⁊ beſtijs. vt alle gatū eſt in opponēdo. libeꝝ āt ⁊ dn̄ati uū n̄ cōueniūt beſtijs. vt etiā allegatū ē Et h̓ eſt prima dr̄ntia. 2º. qꝛ illd̓ ꝙ agit p̄ciſe volūtarie: nō libere: nō dn̄ati ue: neceſſario poſita cognitiōe ſeꝗt̉ duplicē inclinatiōem: ita ꝙ in eius ptāte nō eſt nō ſequi: nec reſiſtere: nec cōtra dicere. poſita nāqꝫ app̄henſiōe alicui delectabilis vel triſtabilis ſequūt̉ due inclinatiōes.ſ. vna paſſio. puta cōcupi ſcētia vel fuga: amor vel odiuꝫ. Alia qͦ eſt naturalis inſtinctus ad ꝓſequēduꝫ vel fugiendū: ⁊ ẜm iſtas duas neceſſe eſt ſequi motū ꝓſecutōis vel fuge. liberum āt vel dn̄atiuū pōt reſiſtere vel eti am repellere ⁊ cōtradicere illi paſſio ni ⁊ illi inſtinctui: ⁊ pōt oppoſitū eius ſequi. ⁊ in hoc differt libertas rōnalis appetitus a voluntario animalis appetitus. Iſte nāqꝫ liber eſt a ſeruitute paſſionis illius ⁊ dicti inſtinctꝰ. ille vero appetitus ſeruit vtriqꝫ. Et h̓ eſt 3º. dr̄ntia. Quartū exponit̉ ⁊ declarat̉: exponit̉ quidē: qꝛ libeꝝ ⁊ dn̄atiuū ẜm reꝫ ſūt penitꝰ idem: ſed nomē dn̄a tiui maxime dicit̉ reſpectu actꝰ īperati reſpectu cuiꝰ appetitus dn̄at per actū elicitū. libertas vero maxīe dicit̉ reſpe ctu actus eliciti. Et iō dr̄ia inter libeꝝ ⁊ dn̄atiuū n̄ ē querēda īter appetitū ⁊ appetitū: ſꝫ īter actū īperatū reſpectu cuiꝰ dicit̉ dn̄atiuū ⁊ actū elicitū reſpectu cuius dicit̉ libeꝝ. Inter iſtos ergo ponit̉ duplex differentia. prima ꝙ omni actui imperato r̄pugnat eſſe im peratiuū. actibus aūt elicitis non repugnat. vnde cum voluntas vult mouere ꝑtes organicas: ip̄m mouere eſt imperatū. velle vero ē imperatiuū. 2º. differentia: qꝛ oī actui elicito libere re pugnat eſſe ẜuile ⁊ ſeruiliter elici. nul li tn̄ actui imperato repugnat. ita eniꝫ pōt fieri oīs actus imperatus ex concupīa ſicut ex electione. quare ⁊c. C Dicēdū ergo ad primū in oppoſituꝫ ꝙ illud: rōe cuiꝰ violentū opponit̉ iſtis quatuor eſt in ip̄is cōe. Et in hoc oīa quatuor ſunt vnū ſicut violentū eis op poſitū eſt vnū. licꝫ pluribus modis diuidat̉ non violētum qͣꝫ violentū. Non enī eſt incōueniēs ꝙ duo cōtra ſe diuiſa inequaliter ſubdiuidāt̉ ſicut dicitur 4º. topicoꝝ. de ſanitate ⁊ egritudine Sanitas eniꝫ nō eſt niſi vnica ſpēs. egritudo tamē cōtinet ſub ſe plures. Et ideo non pōt argui. ꝙ ſi oēs ſanitates ſint vnius ſpēi ſpāliſſime ꝙ oēs egritudines ſint vniꝰ ſpēi ſpāliſſime. Ad ẜm patet ſolutio. quō agens naturale nō cognoſcit finē ꝓpter quē agit: ſicut agens volūtarium: ⁊ ſi rōne agit: h̓ eſt qꝛ dirrigit̉ a cā ſuperiore finē eius cognoſcēte: ⁊ ideo dicit̉ ꝙ opus nature ē opus intelligētie. ¶ Queſtio. 2. E 2º. arguit̉. ꝙ violētia nō eēt īuolūtariuꝫ. primo qꝛ vel hoc eſſet in actibus a volūtate eli citis: vel in actibus a volūtate imꝑatꝭ. Sed nec in hijs nec in illis. ergo ī nul lis. Qd̓ nō in actibus elicitis patet qꝛ nulla violentia cadit in illis. Qd̓ āt nō in actibus imperatis. probat̉. quia leuare manū que eſt corpus graue eſt violētū: ⁊ cōtra naturā grauitatis ip̄iꝰ