Prologus Poſt hoc in terris viſus eſt ho­minibus conuerſatꝰ ē.ſ. quādo tradidit eam quo ad nouū teſtamentū. In iſta queſtione. videt̉ eſſe controuerſia inter ph̓os the ologos. tenēt.n. ph̓i ꝑfectiōem nature et negat ꝑfectionē ſuꝑnaturalē. Thologi­vero cognoſcūt defectū nature neceſſi tatē gr̄e ꝑfectionē ſuꝑnaturaliū. Dice ret ph̓us nulla eſt cognitio ſuꝑnatu ralis homini neceſſaria iſto ſtatu. ſed omnē noticiā ſibi neceſſariā poſſet ac quirere ex actōe cauſaꝝ naturaliū. Ad hoc adducit̉ ſiml̓ auctoritas ratō ph̓i ex diuerſis locis. pͥmo per illud. 3. aīa vbi dicit intellectus agens eſt quo eſt omnia facere intellectus poſſibilis eſt quo eſt omnia fieri. Ex hoc arguit̉ ſic. actiuo naturali paſſiuo debite appro ximatis impeditis neceſſario ſequi tur actio qꝛ non dependet eēntialiter ni ſi ab eis tanꝙͣ a cauſis pͥoribus. Actiuū aūt reſpectu oīm intelligibiliū eſt intelle ctus agens paſſius eſt intellectus poſ­ſibilis hec ſunt naturaliter in aīa. nec ſunt impedita patet virtute naͣli iſtoꝝ pōt ſequi actus intelligēdi reſpectu cuiꝰ cūqꝫ intelligibilis. Cōfirmat̉. omni potētie paſſiue naͣli correſpondet. aliqd̓ actiuū naturale alioqͥn videret̉ potētia paſſiua eſſe fruſtra ī natura ſi per nihil in naͣ poſſet reduci ad actū. ſed intelleci­poſſibilis eſt potentia paſſiua naͣlis re ſpectu quorūcūqꝫ intelligibiliū corre ſpōdet ſibi aliqua potentia actiua natu ralis ſequit̉ ꝓpoſitū. minor patet. qꝛ ī tellectus poſſibilis naturalit̓ appetit co­gnitōeꝫ cuiuſcūqꝫ cognoſcibilis. naͣliter etiā ꝑficit̉ quācūqꝫ cognitōem eſt na turalit̓ receptiuus cuiuſcūqꝫ intellectōiſ Preterea. metha. diuidit̉ ſcīa ſpecula tiua in methaphyſicā phyſicā ſiue naͣ mathematica. Et ex ꝓbatōe huius ibidē videt̉ poſſibile plures habitus eſſe ſpeculatiuos. qꝛ in iſtis ꝯſiderat̉ de toto ente ī ſe quo ad omnes ꝑtes eiꝰ ſicut aūt non poſſet eſſe aliqua alia ſcīa ſpeculatiua ab iſtis. ſic nec practica aliqͣ alia a practicis acquiſitis actiuis facti uis. ſcīe practice acquiſite ſufficiūt ad ꝑficiendū intellectū practicū ſpeculati ue acquiſite ſufficiūt ad ꝑficiendū intel­lectū ſpecl̓atiuū. Preterea potens naͣl̓r intelligere pͥncipiū pōt naͣliter cognoſce̓ intelligere cōcl̓os incluſas in pͥncipio hanc ꝓbo. qꝛ ſcīa ꝯcluſionū depen­det̉ niſi ex intellectu pͥncipij ex deducti on ꝯcluſionū ex pͥncipio. ſicut pꝫ ex diſ finitōe ſcire pͥmo poſterioꝝ. ſed deductꝰ eſt ex ſe manifeſta ſicut pꝫ ex diffinitōne ſylogiſmi ꝑfecti pͥmo pͥoꝝ qꝛ nullius eſt indigens ut appareat euident̓ neceſſariꝰ ſi principia intelligunt̉ deductio māi feſta eſt ex ſe habent̉ oīa que ſūt neceſſa­ria ad ſcīam ꝯcluſionis. pꝫ maior. Sꝫ naͣliter intelligimꝰ pͥncipia pͥma in qͥbuſ v̓tualiter includunt̉ omnes ꝯcl̓os ſcibi les. naͣliter poſſumus ſcire omnes con cl̓ones iſtas ſcibiles. ꝓbatō pͥme ꝑtis mi noris. qꝛ termini pͥmoꝝ pͥncipioꝝ ſunt cōiſſimi. iſtos poſſumꝰ naͣliter intellige̓ qꝛ ex pͥmo phyſi. cōiſſima a nobiſ pͥmo intelligunt̉. pͥncipia aūt cognoſcimꝰ inꝙͣ termīos cognoſcimꝰ pͥmo poſterioꝝ pͥncipia pͥma poſſumus naͣliter cogno ſcere. ꝓbatio ꝑtis minorꝭ. qꝛ termini pͥmoꝝ pͥncipioꝝ ſunt cōiſſimi. qn̄ di­ſtribuunt̉ diſtribuūt̉ omnibꝰ cōcepti­bus inferioribus. accipiunt̉ aūt tales ter mini vniuerſaliter in pͥmis pͥncipijs. et ita extendūt ſe ad omnes ꝯceptus ꝑticu­lares. ꝯn̄s ad extrema oīuꝫ ſpēaliuꝫ ꝯcluſionū. quare ⁊cͣ. Cōtra iſtam poſiti oneꝫ pōt argui tripl̓r. Primo ſic. omni agenti cognitōem neceſſaria eſt diſtīe ta cognitio ſui finis. hanc ꝓbo. qꝛ omne agens ꝓpter finē agit ex appetitu finis om̄e ſe agens agit ꝓpter finē. omne ſe agens ſuo appetit fineꝫ. ſicut